(Gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 31 oktober 2003).
Freddy van Mulligen stelt onder de kop ‘ Duurzaam beleggen mist overtuigingskracht’ (FD, 18 oktober) het bestaansrecht van duurzame fondsen ter discussie. De kern van zijn kritiek luidt:
1. Duurzame beleggingsportefeuilles onderscheiden zich nauwelijks van traditionele.
2. Duurzame beleggers hebben geen invloed en laten zich in ethische kwesties niet horen.
Met het eerste punt heeft hij deels gelijk. Het positieve nieuws daarbij is dat steeds meer ondernemingen zich serieus bezighouden met hun ‘license to operate’.
Uit het meer dan tien jaar praktische onderzoek dat de ASN Bank samen met SNS Asset Management verricht naar duurzaamheid van beursgenoteerde ondernemingen, blijkt dat een nog steeds groeiende groep bedrijven grote vorderingen maakt. Aandacht voor een duurzame strategie is zogezegd mainstream aan het worden. Bedrijven die deze ontwikkeling geheel negeren, zijn er helaas nog steeds, maar zij zijn – ook in economische zin – de verliezers van de toekomst.
Van Mulligen constateert wel terecht dat het etiket duurzaam soms erg gemakkelijk op bedrijven en beleggingsfondsen wordt geplakt. Wij delen zijn zorgen.
Om te kunnen beoordelen of onderneming aan de minimumduurzaamheidscriteria voldoen, is eigen kennis en researchcapaciteit nodig. ASN Bank is een van de weinige duurzame beleggers die zich niet baseren op een ingekochte duurzame index van derden. We durven te stellen dat wij, samen met SNS Asset Management, beschikken over de meest ervaren en uitgebreide onderzoeksafdeling op het gebied van duurzaamheid.
Van Mulligen beweert dat de duurzame beleggers geen invloed hebben op en zich niet bemoeien met ethische kwesties. Van Mulligen heeft veel verstand van historische-performancereeksen van beleggingsfondsen, maar wij betwijfelen ten zeerste of hij in staat is dit te beoordelen. Het is wel heel naïef van Van Mulligen om te suggereren dat duurzame beleggers fraude hadden moeten zien aankomen bij bedrijven als Enron en Ahold . Duizenden financieel analisten over de hele wereld hebben dit ook niet voorzien.
Het is volgens Van Mulligen eigenlijk nooit goed. Neem bijvoorbeeld Ahold en de performance van duurzame fondsen. Als de ASN Bank na de eerste negatieve berichten uit Zaandam had besloten onmiddellijk Ahold eruit te gooien, waren wij volgens velen opportunistisch, kort door de bocht en onzorgvuldig geweest. Besluit de ASN Bank na zorgvuldige studie na enkele maanden Ahold te verwijderen, dan zijn wij weer te zorgvuldig en te weinig opportunistisch.
Voor de performance hetzelfde merkwaardige verwijt. Wijkt de performance van een duurzaam fonds nauwelijks af van een traditionele benchmark, dan kan het nooit duurzaam zijn. Wijkt deze duidelijk af, dan is bewezen dat duurzaam beleggen niets oplevert.
Het is het biologischeappeltjesyndroom. Mooie appels kunnen nooit biologisch zijn en biologische appels koop ik niet, want die zien er niet uit.
Dat duurzame beleggers zich niet mengen in het debat over ethisch lastige kwesties, is gedeeltelijk waar. Het is namelijk een verwijt dat veel beleggers geldt.
Het is echter volstrekt niet waar voor de ASN Bank. ASN neemt geregeld een duidelijk standpunt in. Dit is een uitvloeisel van de duurzame missie. IHC Caland (mensenrechten), Europese Investeringsbank (milieubeleid), Ahold (beloningsvraagstuk), gentechnologie, mensenrechten, eerlijke handelsvoorwaarden en integriteit van topbestuurders zijn voorbeelden van onderwerpen waarover de ASN zich duidelijk uitspreekt. Dat heeft zelfs recentelijk tot vragen geleid in het parlement.
Jeroen Jansen is adjunct-directeur ASN Bank. Joos Grapperhaus werkt bij Institutional Marketing en Sales SNS Asset Management.
