(Gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 21 november 2003)
Het duurzaam beleggen zou in de nabije toekomst nog wel eens flink kunnen profiteren van de nieuwe Richtlijn 400 van de Raad voor de Jaarverslaggeving, die in 2004 van kracht wordt. In de gaten houden dus hoe die richtlijn uitpakt in de praktijk. De richtlijn schrijft voor hoe directies van onder andere pensioenfondsen verslag moeten doen over hun activiteiten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen .
De Richtlijn 400 is tot stand gekomen na een verzoek van voormalig staatssecretaris G. Ybema aan de Raad voor de Jaarverslaggeving. Alhoewel de richtlijn geen wet is, zullen directies er niet zomaar omheen kunnen. Daarmee heeft de richtlijn toch een tamelijk dwingend karakter.
De richtlijn zal tot effect hebben dat naast de bekende grote ondernemingen nu ook allerlei kleinere ondernemingen en instellingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen gaan rapporteren. Denk aan zorginstellingen, ziekenhuizen, woningbouwverenigingen, verzekeraars en middelgrote ondernemingen. Maar ook pensioenfondsen zullen moeten gaan rapporteren over hun duurzaamheidsinspanningen.
Dat het dan niet alleen over hergebruik van papier of gereden autokilometers kan gaan, zal iedereen duidelijk zijn. Gekeken en gerapporteerd zal moeten worden over hoe duurzaam de kernactiviteiten zijn. De pensioenfondsen zullen dus, behalve dat ze laten zien hoe ze met hun beleggingen toekomstige generaties voorzien van een goed pensioen, ook moeten laten zien hoe ze met die beleggingen bijdragen aan een duurzame ontwikkeling.
De vereniging van duurzame beleggers (VBDO) zat al langer op zoiets als de Richtlijn 400 te wachten. Verschillende Europese landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk kennen zelfs wetgeving op dit terrein. De ‘pension disclosure act’ in het Verenigd Koninkrijk geldt daarbij als voorbeeld, een wet die vergelijkbare doelstellingen heeft als de Richtlijn 400. Deze ‘act’ heeft grote invloed gehad op de discussie over de bijdrage van pensioenfondsen aan het maatschappelijk verantwoord ondernemen , ondanks de soms terechte kritiek op de effectiviteit van de regeling. Een discussie die in Nederland maar niet echt van de grond wil komen.
De nieuwe Richtlijn 400 kan daar verandering in gaan brengen nu ook pensioenfondsen verantwoording moeten gaan afleggen over hun bijdrage aan een duurzame samenleving. Dat wordt ook hoog tijd want behalve voorzichtige experimenten met duurzaam beleggen door de pensioenfondsen ABP en PGGM is er nog weinig activiteit te bespeuren in de Nederlandse pensioenwereld. De sector als geheel dreigt daarmee flink achterop te raken bij de breed gedragen ontwikkeling naar meer eigen maatschappelijke verantwoodelijkheid van bedrijven en instellingen.
Piet Sprengers
Piet Sprengers, directeur van de Vereninging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling.
