(Persbericht Bijsluiterscore.Info)
Vandaag (18 juni 2004) is het onderzoek door Stichting Bijsluiterscore van beleggingsfonds Triodos Groenfonds vrijgegeven. Bij dit beleggingsfonds valt de vergoeding voor Triodos Bank op. Bij elke verkoop door Triodos Bank van een aandeel in dit beleggingsfonds, brengt ze een commissie (0,4%) in rekening bij het beleggingsfonds. Dat gebeurt niet éénmalig, maar elk jaar. Zodat jaar in, jaar uit het rendement voor de belegger lager uitvalt. Daarnaast is het tarief voor deze commissie en het tarief voor de beheervergoeding het afgelopen boekjaar met 60% verhoogd. De duurzaamheid lijkt hier dus te bestaan uit het duurzaam laten rinkelen van de kassa van Triodos Bank.
Een vergelijkbare conclusie werd ook getrokken in een eerder onderzoek over een ander beleggingsfonds van Triodos Bank (Triodos Meerwaarde Aandelenfonds). Daar moesten wij concluderen dat de duurzaamheid met name naar voren kwam in een duurzaam driftig handelen van dat beleggingsfonds. De aan- en verkopen van dat beleggingsfonds waren bijna 10 maal zo groot als de hele effectenportefeuille. Triodos Bank heeft zo haar eigen opvattingen over duurzaamheid.
De belofte voor Triodos Groenfonds
De brochure geeft aan dat Triodos Groenfonds een opmerkelijk beleggingsfonds is: ‘u loopt weinig risico’ en ‘u ontvangt een goed rendement’.
De benchmark (vergelijkingsmaatstaf) van Triodos Groenfonds is Citigroup Netherlands Government Bond Index (5-7 jaar). Deze benchmark is niet bepaald courant. Daarnaast zijn de cijfers van deze benchmark niet toegankelijk voor het publiek.
De beleggingsstrategie van Triodos Groenfonds richt zich op projecten in de sectoren duurzame energie, biologische landbouw, duurzaam bouwen, natuur en bos. Daarbij ligt de nadruk op projecten in de duurzame energie en biologische landbouw.
Wat is Triodos Groenfonds?
Triodos Groenfonds is een beursgenoteerd beleggingsfonds. Dat betekent dat de aandelen van Triodos Groenfonds via bank of broker op de Amsterdamse effectenbeurs gekocht of verkocht kunnen worden. Die informatie is echter niet te vinden in de financiële bijsluiter. Daar wordt aangegeven dat de aandelen alleen zijn te kopen en te verkopen via Triodos Bank. Ook in de brochure komt dit nauwelijks naar voren. Daar is bijvoorbeeld te lezen ‘Beleggen in Triodos Groenfonds regelt u eenvoudig via het inschrijfformulier achterin deze folder.’
Triodos Groenfonds is een groenfonds. Een groenfonds is een beleggingsfonds dat minimaal 70% van haar gelden investeert in zogenaamde groenprojecten. Daarbij zijn groenprojecten projecten die een positief effect op het milieu hebben, onder normale economische omstandigheden niet rendabel zouden zijn en die als zodanig zijn erkend door de overheid. Het groenfonds speelt hier een belangrijke rol. Alleen een groenfonds (of een kredietinstelling) kan voor een project een aanvraag indienen om deze als groenproject te laten erkennen. Verder is het de bedoeling dat een groenfonds een laag rentetarief in rekening brengt voor de financiering van een groenproject. Dat resulteert echter wel in een navenant lager rendement van het groenfonds voor de belegger. Dat wordt nu gecompenseerd door de overheid. Beleggers in een groenfonds worden door de overheid beloond met op dit moment een bonus van 2,5%: een (gemaximeerde) vrijstelling voor de vermogensrendementsheffing (1,2%) en een extra belastingkorting van 1,3%. Dit zou betekenen dat het rentetarief voor de groenprojecten 2,5% lager zou kunnen zijn dan het ‘normale’ rentetarief. Volgens de NOVEM is in de praktijk de in rekening gebrachte rente echter maar 1 tot 2% lager dan het normale tarief. Triodos Groenfonds belegt haar gelden grotendeels (95%) in de vorm van leningen. Soms zijn het ook aandelen of een directe investering in landbouwgrond of onroerend goed.
De doelstelling van Triodos Bank met dit beleggingsfonds is het beleggen in projecten die in het belang zijn van natuur, milieu en bos. Voor de belegger moet dit resulteren in een ‘stabiele vermogensgroei op lange termijn’.
Triodos Groenfonds is een beleggingsfonds van Triodos Bank. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het beleggingsfonds zaken doet met haar eigen bank. Zo werden de liquide middelen uitgezet bij Triodos Bank tegen een interest van gemiddeld 1,37% (ultimo 2003). Dat lijkt een laag tarief. Volgens het jaarverslag is hier echter sprake van ‘marktconforme tarieven’. Daarnaast is de post liquide middelen hoog; eind 2003 stond er 67 miljoen Euro op de spaarrekening. Triodos Bank heeft verder een distributieovereenkomst met Triodos Groenfonds die resulteert in een jaarlijkse ‘bestandsvergoeding’ van 0,4% per jaar. Deze weinig gebruikelijke regeling betekent eenvoudigweg dat als Triodos Bank een aandeel Triodos Groenfonds verkoopt ze jaarlijks een vergoeding krijgt van 0,4% over de waarde van die verkoop. Deze constructie is dan ook waarschijnlijk de reden dat in de financiële bijsluiter de mogelijkheid voor de aankoop van een aandeel Triodos Groenfonds via een andere bank wordt doodgezwegen.
Wat is het risico van Triodos Groenfonds?
Triodos Groenfonds is net als elk ander beleggingsfonds onderhevig aan de tucht van de markt. In dit geval betreft dat de rente op de kapitaalmarkt. Stijgt de rente, dan wordt de economische waarde van haar leningen minder en daalt de koers navenant. Daalt de rente, dan gebeurt het tegenovergestelde. Onder normale omstandigheden is het koersverloop van Triodos Groenfonds dan ook te vergelijken met dat van een obligatiefonds.
De politiek kan echter voor niet-normale omstandigheden zorgen. Als die politiek op een gegeven moment aan de regeling voor groenprojecten gaat sleutelen, kan dat een drukkend effect op de koers hebben. Zou bijvoorbeeld de regeling volledig worden ingetrokken, dan betekent dat er geen bonus meer is van 2,5%. Het lagere rendement van een groenfonds wordt dan niet meer geaccepteerd door de markt, waardoor de koers van het groenfonds sterk daalt.
Triodos Groenfonds is een semi-open-end beleggingsfonds. Dat betekent dat de beheerder bij (extra) vraag naar Triodos Groenfonds nieuwe aandelen zal uitgeven en bij (extra) aanbod van Triodos Groenfonds bestaande aandelen zal inkopen. De flexibiliteit van Triodos Groenfonds is hier echter beperkt. Een zeer grote vraag naar aandelen kan voor problemen zorgen, omdat groenprojecten niet altijd op voorhand beschikbaar zijn en minimaal 70% van de gelden in groenprojecten belegd moeten worden. Dit is geen theoretisch probleem; eind 2003 was er 67 miljoen Euro in kas (24% van het balanstotaal). Verder kan een groot aanbod van aandelen ook voor problemen zorgen. Het gros van de beleggingen betreffen leningen die voor een aantal jaren zijn verstrekt. Triodos Groenfonds kan dus maar in beperkte mate gelden vrij maken voor de inkoop van aandelen. Wel bestaat er de mogelijkheid voor dit beleggingsfonds leningen aan te gaan. Daarmee zou de inkoop gefinancierd kunnen worden, maar het risico stijgt dan navenant.
In 2002 werd in de maanden juli/november de inkoop van de eigen aandelen gestaakt.
Wat zijn de kosten van Triodos Groenfonds?
De kosten die de belegger direct of indirect kwijt is voor de aankoop, het houden en de verkoop van Triodos Groenfonds zijn als volgt. Bij aankoop 1,55% Kosten bij de uitgifte van een aandeel Triodos Groenfonds; de zogenaamde opslag.
0,50% Aankoopkosten te betalen aan de eigen bank of broker.
Jaarlijks 0,80% Beheervergoeding.
P.M. De transactiekosten per jaar voor de aankopen en verkopen binnen Triodos Groenfonds worden niet gepubliceerd. Gezien het bijzondere karakter van dit beleggingsfonds lijkt het gemiddelde van 1% hier niet op zijn plaats.
0,27% Overige kosten, waaronder de accountantskosten, de toezichtkosten, het bewaarloon, de administratiekosten en de bijzondere ‘bestandsvergoeding’ van 0,4% aan Triodos Bank.
0,50% Bewaarloon te betalen aan de eigen bank of broker.
Bij verkoop 0,50% Kosten bij de inkoop door de beheerder van een aandeel Triodos Groenfonds; de zogenaamde afslag.
0,5% Verkoopkosten te betalen aan de eigen bank of broker.
Wat is het rendement van Triodos Groenfonds?
Zowel in het jaarverslag als op de site en in de nieuwsbrief wordt het gerealiseerde rendement gepubliceerd; de cijfers over onder andere 1 jaar (3,5%), 3 jaar (3,8%) en 5 jaar (3,2%) worden daarbij weergegeven. Niet duidelijk is welke methodiek is gebruikt bij de berekening van het gemiddelde rendement over 3 en 5 jaar en of de berekening is gebaseerd op de intrinsieke waarde of de beurskoers.
Triodos Bank noemt als benchmark de Citigroup Netherlands Government Bond Index (5-7 jaar). In geen enkel van de openbare documenten worden de rendementscijfers voor deze vergelijkingsmaatstaf weergegeven, zodat de relatieve prestatie van Triodos Groenfonds niet kan worden vastgesteld. Wel is op de site en in de nieuwsbrief een onduidelijke grafiek te vinden met als titel ‘Waardeontwikkeling’ en drie curven: ‘Triodos Groenfonds compensatie in IB’, ‘Triodos Groenfonds op basis van beurskoers compensatie in IB’ en ‘Citigroup Netherlands Government Bond Index 5-7 jaar; 1,2% forfait. rend. heffing’. De grafiek laat zien dat de drie curven min of meer sporen. Wel laat de curve van ‘Triodos Groenfonds op basis van beurskoers compensatie in IB’ gedurende het tweede halfjaar van 2002 een dip zien.
De informatieverschaffing van Triodos Bank
Bij een bezoek aan de website van Triodos Bank kan onder andere de volgende informatie worden geraadpleegd over Triodos Groenfonds: de slotkoers, de eerder genoemde grafiek ‘Waardeontwikkeling’, het gerealiseerde rendement gedurende de afgelopen jaren, de brochure, de financiële bijsluiter, het prospectus en het jaarverslag.
Voorschriften financiële bijsluiter
De wettelijke voorschriften met betrekking tot de financiële bijsluiter worden slechts gedeeltelijk gevolgd door Triodos Bank.
De financiële bijsluiter dient de nodige standaardteksten te bevatten. Die standaardteksten worden echter niet letterlijk gekopieerd; woorden en (deel)zinnen worden vergeten, toegevoegd of vervangen.
In de paragraaf Voorbeelden van rendementen en kosten moet duidelijk worden wat de opbrengst is van een belegging van in principe 1.000,00 Euro na 1 jaar en een brutorendement van 4%. Triodos Bank verdisconteert hier niet alle kosten. Zo worden de transactiekosten en de opslag en de afslag buiten beschouwing gelaten, waardoor de gerapporteerde opbrengst te hoog is.
Pijnlijke zaken bij Triodos Groenfonds
Het is pijnlijk dat de wettelijke voorschriften niet adequaat worden gevolgd. Er zijn echter meer pijnlijke zaken te melden.
Zowel het beheertarief als de ‘bestandsvergoeding’ zijn in het jaar 2003 fors gestegen. Het beheertarief steeg met 60% en ook de ‘bestandsvergoeding’ steeg met 60%. Een reden voor deze forse verhoging wordt niet gegeven. Een mogelijke reden zou het vervallen van de vergoeding voor het beheer van het aandeelhoudersregister kunnen zijn. Het bedrag wordt echter niet genoemd in het jaarverslag, zodat de cijfermatige consequenties niet duidelijk zijn.
