Rabobank, een van de grootste agri-banken ter wereld, verlaat zijn strenge gedragscode voor de financiering van bedrijven die gebruikmaken van genetische modificatie. Het ingrijpen in genetisch materiaal van mens en dier is voor de bank geen taboe meer, omdat in veel landen de wetgever dit ook toestaat.
‘De maatschappelijke opvattingen over het gebruik van genetische modificatie veranderen. In veel landen is nu uitgebreide wet- en regelgeving. Dan komt de vraag of je als bank dan nog een eigen universele code moet hebben’, zegt Hans ten Cate , lid van de raad van bestuur, in een toelichting.
Volgens Ten Cate leveren aparte codes van individuele bedrijven als Rabobank ‘niet langer een bijdrage aan de transparantie’. In de afgelopen jaren is er veel meer kennis en ervaring gekomen over de risico’s en over het risicobeheer in gentechnologie, waardoor de eigen code minder relevant is geworden.
Bij medewerkers van de bank in de VS en Australië stuitte de universele gedragscode jaren geleden al op onbegrip. De technologie is daar maatschappelijk meer geaccepteerd dan in Nederland. Volgens Ten Cate heeft de strenge gedragscode tot nu toe zakelijk gezien weinig schade berokkend. ‘Maar als gentechnologie meer ingang vindt, kan de oude code als belemmerend ervaren gaan worden.’
Vangnet
Vandaag zal Rabo zijn mondiale interne netwerk op de hoogte brengen van de wijziging. De uit 2000 stammende uitgebreide Gedrags- code Genetische Modificatie Rabobank Groep zal worden vervangen door een veel kortere ‘statement’. Dat is een gedragslijn – geen volledige checklist meer – die als een vangnet fungeert in die gevallen waarin adequate wetgeving ontbreekt. Elke afzonderlijke kredietaanvraag voor de toepassing van gentechnologie wordt straks op zijn eigen merites beoordeeld.
Daarbij geldt nationale wet- en regelgeving als basis voor het handelen van medewerkers. In een persoonlijke brief zal Ten Cate de managers van vestigingen overal ter wereld uitleg geven. Daarin worden ook enkele voorbeelden gegeven over wat in de visie van Rabobank wel en niet kan. ‘Medewerkers moeten aan de hand daarvan zelf een beeld gaan vormen.’
Opvallendste wijziging is de houding tegenover ingrijpen bij mens en dier. In de oude code stelde de bank ‘niet financieel betrokken’ te willen zijn bij het genetisch modificeren en klonen van mensen. Bij dieren ging de bank uit van het principe ‘nee, tenzij’. Ten Cate over het nieuwe standpunt: ‘Nu vinden samenlevingen vaak dat genetisch ingrijpen verdedigbaar is als er daardoor bijvoorbeeld een medicijn tegen ziektes als multiple sclerose of kanker gevonden kan worden.’ In het genetisch modificeren van planten was de houding van de bank al liberaal.
Klonen van mens en dier als doel op zich is nog steeds onbespreekbaar voor de bank. Genetische modificatie moet een ’toegevoegde waarde leveren aan de gebruikers van de producten waarin de technologie is verwerkt’. Bovendien moet de veiligheid voor mens, natuur en milieu en dierenwelzijn voldoende zijn gewaarborgd.
Rabo gaat ervan uit dat genetische modificatie een steeds grotere rol gaat spelen in de voedselvoorziening, de volksgezondheid en in de ontwikkeling van milieuvriendelijke productieprocessen. Sinds 2000, het jaar waarin de vorige code van kracht werd, heeft de gentechnologie volgens de bank een zeer snelle ontwikkeling doorgemaakt. ‘Nieuwe toepassingen vinden aan de lopende band plaats.’
Pieter Lalkens
Nieuwe gedragslijn
Rabobank hanteert geen eigen uitgebreide checklist meer, wetgeving is uitgangspunt
Nieuw ‘statement’ is vangnet als adequate wetgeving ontbreekt
Geen uitsluiting meer van gentechnologie bij mens en dier
Toegevoegde waarde, zorgvuldigheid en openheid zijn de leidraad bij nieuw beleid op het gebied van gentechnologie
