Aanbieders van beleggingen in teakhout, viskwekerijen, struisvogelfarms, wijnen en whisky komen onder toezicht. De Autoriteit Financiële Markten moet zo meer grip krijgen op ‘een enorm gamma aan verschrikkelijke producten’.
Wie nu via ‘De Groene Spaaradviseurs’ belegt in vanille, wijn, biologische ananas, robinia en teak, moet weten dat op de achterliggende aanbieders van deze producten weinig toezicht rust.
Anders dan bij ‘gewone’ aan de beurs genoteerde producten of beleggingsfondsen hoeven de aanbieders van ‘alternatieve’ producten geen vergunning te hebben. Het uitgeven van een prospectus of bijsluiter is evenmin vereist.
Toezichtsveld verruimen
De recente problemen rondom de verkopers van teakbeleggingen zijn voor de wetgever aanleiding om het toezichtsveld te verruimen. Dit voorjaar kwam onder meer marktleider Goodwood, dat in tien jaar euro 200 mln bij teakbeleggers ophaalde, in opspraak over de afgegeven garanties die het niet na zou kunnen komen. Bij het fonds Eco-sure werd begin juni een bewindvoerder aangesteld die de mogelijke schade voor beleggers moet proberen te beperken.
Dit najaar moet de Wet Financiële Dienstverlening (Wfd) van kracht worden. Deze maakt het mogelijk dat de Autoriteit Financiële Markten (AFM) direct toezicht kan uitoefenen op alle aanbieders van financiële producten. Het probleem blijft echter dat het onduidelijk is wat nu precies onder een financieel product moet worden verstaan. Deze week legde de AFM een consultatienota voor aan de sector waarin zij aangeeft tot waar haar taken zich uitstrekken.
Voor het onder toezicht stellen van beleggingen geeft AFM drie criteria: het product moet een ‘seriematig’ karakter hebben, het rendement moet hoofdzakelijk in geld worden uitbetaald en de opzet van de beleggingen moet te onderbouwen en dus te toetsen zijn. Als de wet met deze criteria wordt uitgebreid en aangenomen, heeft dat grote consequenties voor aanbieders van alternatieve producten.
Wijn en vis
Naast het toezicht op aanbieders van de bekende beursgenoteerde beleggingsproducten krijgt de AFM dan ook invloed op aanbieders van beleggingen in teakhout, wijngaarden en viskwekerijen. De bekende producten hebben als belangrijk kenmerk dat de rendementen over het hele collectief worden verdeeld. Bij alternatieve producten worden rendementen individueel bepaald en uitbetaald en zijn de effecten slecht of niet verhandelbaar. Het gaat naar schatting om vijftig aanbieders van zo’n honderd producten waarin voor honderden miljoenen is belegd.
Directeur Hans Alphenaar van Groene Spaaradviseurs zegt de uitbreiding van het toezicht toe te juichen. ‘Nu hoef je geen vergunning te hebben als je dergelijke alternatieve producten aanbiedt. Er is mede daardoor een zeer groot verschil in kwaliteit en prijs tussen de verschillende aanbieders. Doordat voor het verkrijgen van een vergunning aan bepaalde criteria moet worden voldaan, wordt het kaf van het koren vanzelf gescheiden.’
Die criteria zijn onder meer dat de aanbieder van alternatieve producten een prospectus en een financiële bijsluiter moet uitgeven, een goedkeurende verklaring van de accountant kan overhandigen en betrouwbare en deskundige bestuurders heeft. Wordt hier niet aan voldaan, dan wordt er geen vergunning verleend en mogen er geen producten meer worden aangeboden.
Alphenaar stelt dat hij als adviseur van alternatieve producten ‘met acht jaar ervaring’ zelf al zeer wel in staat is om de goede aanbieders eruit te pikken. ‘Wij hebben geen producten aangeboden van partijen die later in opspraak zijn gekomen.’ Desondanks kreeg ook Alphenaar bezoek van de Fiod-ECD. ‘Er zijn op het moment tal van onderzoeken gaande in de hele branche. Iedereen wordt bekeken. De AFM vermoedt dat sommige producten voldoen aan criteria van collectieve producten, waarvoor nu al toezichtseisen gelden. De toezichthouder probeert tegelijk de hele sector in kaart te brengen.’
Van Lanschot
Beleggingsspecialist Michiel Kraus van Van Lanschot is blij met de uitbreiding van de wetgeving. ‘Er is een enorm gamma aan verschrikkelijke producten. We bieden alleen producten aan die onder toezicht vallen en houden dergelijke zaken altijd buiten de deur.’ Private banken als Van Lanschot ondervinden relatief veel concurrentie van alternatieve beleggingen, omdat deze veel aftrek vinden bij vermogende particulieren.
Goodwood kreeg ondanks de beschuldiging van DNB dat het illegaal garantieproducten had verkocht, onlangs toch toestemming van de rechter om de verkoop van een nieuw product met terugkoopgarantie door te zetten. Goodwood beloofde eerder om langlopende participaties terug te kopen.
‘Door de nieuwe regelgeving wordt de kwaliteit van de aanbieders op deze markt verhoogd. Dat zal leiden tot een meer geaccepteerd en regulier beleggingsproduct’, zegt controller Victor Hecht van Goodwood.
Bendert Zevenbergen
