Sommige beleggers zijn er dol op: wapenfabrikanten, tabaksproducenten en gokbedrijven. Maar institutionele partijen die liever de maatschappelijke discussie over dit soort beleggingen willen vermijden, moeten zich beter laten informeren.
Vandaag is het de internationale dag voor bewustwording van en hulp bij landmijnen. Nog altijd overlijden per jaar 15.000 mensen door landmijnen en andere explosieve restanten van oorlogvoering. Er bestaat al bijna tien jaar een internationale wet waarin het verbod op het gebruik, productie en opslag van landmijnen is vastgelegd. Maar de belangrijkste producenten van dit soort wapens, China, Rusland en de Verenigde Staten, hebben hier hun handtekening niet onder gezet.
In Nederland is de discussie over beleggen in wapenfabrikanten de afgelopen weken flink opgelaaid toen bij het grote publiek bekend werd dat grote pensioenfondsen als ABP, PGGM en de pensioenfondsen van de grootmetaal en de NS in ondernemingen beleggen die clusterbommen produceren.
België heeft een wet die bedrijven verbiedt te beleggen en te investeren in fabrikanten en toeleveranciers van clusterbommen. Voor Dexia Asset Management een reden om überhaupt niet meer te beleggen in wapenfabrikanten. Deze producten komen niet meer voor in hun traditionele en hun duurzame beleggingsfondsen. Voor Dexia is een bedrijf een wapenfabrikant als het meer dan 3% van de omzet haalt uit wapens of onderdelen daarvoor. Volgens Wim Vermeir, het hoofd van Dexia Asset Management, heeft het voor het rendement weinig consequenties. ‘Wapenfabrikanten kennen een volatiel koersverloop.’
Piet Sprengers van ASN Bank legt uit dat zijn bank helemaal niet in wapenfabrikanten en toeleveranciers daarvan belegt. ‘Dus Stork en Eads komen in ons universum en portefeuilles niet voor.’
Ook Triodos Bank heeft een grens van 0% voor bedrijven die betrokken zijn bij de wapenindustrie. Voor Bas Rüter, verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid, is het eenvoudig: ‘Onze klanten willen niet geassocieerd worden met dit soort bedrijven.’ Hij baseert zijn informatie op die van Dutch Sustainability Research aangevuld met eigen onderzoek. ‘We benaderen bedrijven schriftelijk of telefonisch. Productiebedrijven zijn gemakkelijker te screenen dan bijvoorbeeld banken en verzekeraars. We vragen ze naar hun betrokkenheid of belangen bij de wapenindustrie, maar het is soms een worsteling om gegevens te krijgen.’
Een van de hulpmiddelen die institutionele beleggers sinds kort ter beschikking staat om er zeker van te zijn dat zij niet of weinig beleggen in fabrikanten van clusterbommen en landmijnen en hun toeleveranciers, is een database met de naam Controversial Weapons Radar.
Diederik Timmer, onderzoeker van Dutch Sustainability Research legt uit waar deze radar vandaan komt: ‘Wij leveren informatie over de sociale, ethische en milieuprestaties van beursgenoteerde bedrijven. Daaronder zitten gegevens over het produceren of leveren van controversiële producten of diensten waaronder wapens. We doen sinds 2004 gespecialiseerd onderzoek naar de betrokkenheid van bedrijven bij de productie van bijvoorbeeld antipersoonsmijnen, biologische en chemische wapens, clusterbommen, munitie van verarmd uranium en nucleaire wapens. Onze databank omvat een screening van meer dan 2500 beursgenoteerde ondernemingen.’
Dat de pensioenfondsen op zijn zachts gezegd nogal onhandig met de publiciteit rond de beleggingen in clustermijnen zijn omgegaan, heeft volgens directeur Ronald Lubberts van Dutch Sustainability Research te maken met de afstand die er bestaat tussen de feitelijke beleggers, vaak externe managers, en de bestuurders van de pensioenfondsen. Ook de tijd die bestuurders nodig hebben om een goed en degelijk duurzaam beleggingsbeleid te implementeren, speelt een rol.
Volgens Lubberts begint de discussie pas met de recente toezegging van ABP en PGGM om meer openheid te geven over de bedrijven waar in wordt belegd. ‘Niet meer beleggen in bedrijven die betrokken zijn bij de productie van bepaalde type wapens lijkt eenvoudig, maar dat is het niet. Wat zijn precies de definities die je hierbij hanteert? Welke criteria pas je toe? Beperk je je tot de eindproducent van het wapen of neem je ook toeleveranciers mee? En hoe kom je er achter wie een toeleverancier is?’
‘Een pensioenfonds moet zelf kiezen in welke bedrijven het niet langer wenst te beleggen’, zegt Lubberts. ‘Zij kunnen zich hierbij het beste richten op de wensen van hun stakeholders. Die kunnen zich vaak ook vinden in het feit dat de wereld niet kan zonder leger en politie en dat voor de veiligheid van de samenleving wapens nodig zijn, maar vragen zich of dit geldt voor alle typen wapens. Wij mengen ons niet in die discussie, maar leveren de informatie die helpt een afgewogen keuze te maken.’
