Zonder nieuwe maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan, krimpt de wereldeconomie structureel met 5%. Dat percentage kan oplopen tot boven de 20%. Klimaatverandering zal daardoor in de komende jaren een steeds grotere impact hebben op de beleggingskeuzes van Nederlandse pensioenfondsen. Zij kunnen de risico’s in hun beleggingsportefeuille als gevolg van klimaatverandering beperken, maar met hun beleggingen de transitie ook stimuleren.
Als pensioenfondsen wachten tot steeds meer fysieke effecten van klimaatverandering zichtbaar worden, zijn de mogelijkheden om dit risico uit te portefeuille te halen al grotendeels verdwenen. Dit schrijft SPIL (Sustainable Pension Investment Lab) in haar nieuwe publicatie ‘De impact van klimaatverandering op pensioenbeleggingen’.
Klimaatverandering is een systeemrisico met extreme scenario’s. Effecten van klimaatverandering, zoals overstromingen en droogtes, hebben direct weerslag op de waarde van beleggingen. Als de opwarming van de aarde in het huidige tempo doorgaat, bedraagt de ‘value at risk’ voor beleggers tot het eind van deze eeuw $4200 miljard, volgens berekeningen van de Economist Intelligence Unit. Op $143.000 miljard aan wereldwijd belegd vermogen lijkt dat overzichtelijk, maar beleggers moeten ook rekening houden met de staartrisico’s. Bij een opwarming van vijf graden bedraagt de geraamde schade $7000 miljard, bij zes graden zelfs $13.800 miljard.
Geen veilige havens
René van de Kieft, bestuursvoorzitter van MN en SPIL-lid: “Voor beleggers is een ordentelijke transitie naar een economie die in overeenstemming is met de klimaatdoelstellingen van Parijs de beste manier om verliezen te minimaliseren en rendement te maximaliseren. Elk ander scenario is financieel onaantrekkelijk en niet in het belang van pensioenfondsen als beleggers. Klimaatrisico’s raken elke sector en elke asset class: er zijn geen ‘veilige havens’, zeker niet die groot genoeg zijn voor de totale Nederlandse pensioenbeleggingen.”
Klimaatverandering kan beleggingen in bijvoorbeeld de landbouw, vastgoed of toerisme aanzienlijk in waarde doen dalen. Daartegenover staan investeringskansen zoals bijvoorbeeld het bouwen van dijken tegen een stijgende zeespiegel of schone energie. Tegenover de verwachte economische krimp door klimaatverandering van 5% tot wel 20%, staat de kans om dit verlies te voorkomen met maatregelen die slechts 1% tot 3% van het bruto nationaal inkomen kosten.
“Als het in Parijs gestelde doel om klimaatverandering te beperken tot ruim onder de twee graden wordt gehaald, zijn er dus zowel risico’s als kansen voor pensioenfondsen. Bedrijven die afhankelijk zijn van fossiele energie zullen het zwaar krijgen. Kansen zijn er voor bijvoorbeeld producenten van hernieuwbare energie, elektrische auto’s en duurzame voeding”, stelt de SPIL-paper.
Snelle energietransitie
Omdat de negatieve impact van klimaatverandering aanzienlijk groter is dan de kosten om deze te beperken, is het voor de Nederlandse pensioenfondsen – die hun beleggingen doorgaans breed gespreid hebben – belangrijk dat de energietransitie snel wordt ingezet. Hoe langer daarmee wordt gewacht, hoe groter de vereiste trendbreuk zal zijn en daarmee ook de financiële schok.
René van de Kieft daarover: “Gegeven het nog beschikbare ‘carbon budget’, de hoeveelheid broeikasgassen dat nog kan worden uitgestoten zonder dat het klimaat meer dan 1,5-2 graden opwarmt, moet deze omslag in de komende jaren echt verder vorm krijgen. In latere jaren, als de fysieke effecten van klimaatverandering duidelijk zichtbaar worden, zijn de mogelijkheden om dit risico uit te portefeuille te halen grotendeels verdwenen.”
In de nieuwe kennispaper ‘De impact van klimaatverandering op pensioenbeleggingen’ schetst het Sustainable Pension Investment Lab hoe klimaatverandering pensioenfondsen raakt. Dit is het tweede in een reeks SPIL-kennispapers, bondige praktijkgerichte notities voor de Nederlandse pensioenfonds bestuurders. In een volgend kennispaper zal SPIL ingaan op het concrete handelingsperspectief voor pensioenfondsbestuurders rond klimaat. Daarnaast heeft SPIL kennispapers in voorbereiding over de circulaire economie, impact investing en de vormgeving van duurzame en lange termijnmandaten.
