Klimaatverandering en de energietransitie zullen de pensioenbeleggingen de komende jaren steeds sterker gaan raken. In een nieuw kennispaper zetten de leden van het Sustainable Pension Investments Lab (SPIL) de stappen op een rij die pensioenfondsbestuurder en – uitvoerder nu reeds kunnen zetten om deze transitie zo goed mogelijk te doorstaan. Dit concrete handelingsperspectief is juist nu van belang, nu veel pensioenfondsen vanwege nieuwe Europese regelgeving (IORP-II) hun risicobeheer opnieuw inrichten, waarbij ze de duurzaamheidsdimensie expliciet dienen in te vullen.
Het SPIL-kennispaper ‘Impact van klimaatverandering op pensioenbeleggingen’ (2017) liet zien dat zowel de risico’s als de kansen van klimaatverandering en de energietransitie aanzienlijk zijn. Deze verdienen daarom aandacht van de Nederlandse pensioenfondsbestuurders. In het nieuwe kennispaper ‘Wat te doen met klimaatverandering?’ presenteert SPIL concrete stappen die pensioenfondsbestuurders en hun uitvoerders nu kunnen zetten om de klimaatgerelateerde financiële risico’s te minimaliseren en de kansen te benutten. Daarbij benoemt SPIL ook goede voorbeelden van de koplopers op dit terrein in de Nederlandse pensioensector, groot en klein, en het aanbod van externe partijen.
Handelingsperspectief
“Klimaatverandering heeft nu reeds een impact op de pensioenbeleggingen, en zal dat steeds meer gaan krijgen. Maar ook de strijd daartegen, de energietransitie, zal de waarde van beleggingen in hoge mate beïnvloeden. Zie hoe de waarde van veel kolenbedrijven de afgelopen jaren is gekelderd. Een wereldwijde commissie onder leiding van Michael Bloomberg noemde klimaatverandering dan ook een van de belangrijkste risico’s voor de financiële sector, ook op de korte termijn. En bovendien een van de minst begrepen risico’s. Met dit kennispaper willen wij het begrip over het probleem, en vooral wat daar aan te doen, vergroten”, aldus René van de Kieft, voormalig bestuursvoorzitter MN en voorzitter van de SPIL-werkgroep.
Voor pensioenfondsbesturen is de eerste stap het benoemen van een verantwoordelijke binnen het bestuur. Vervolgens kan het hele bestuur haar beleggingsovertuigingen vaststellen rond klimaat. Daarna is het zaak inzicht te verkrijgen in klimaatgerelateerde risico’s en kansen. Op basis daarvan kunnen doelen gesteld worden en klimaatverandering geïntegreerd in het beleggingsbeleid. Tot slot is het belangrijk dat klimaat een rol speelt bij het selecteren en monitoren van uitvoerders, externe managers en dienstverleners.
Van de Kieft: “Grote pensioenfondsen hebben verschillende doelen gesteld, van een halvering van de klimaatvoetafdruk in 2020 tot het helemaal uit kolenbedrijven stappen. Het Pensioenfonds voor de Landbouw wil dat de helft van de woningportefeuille in 2030 energieneutraal is.”
Het zijn de uitvoerders die hier vervolgens handen en voeten aan moeten geven. Daarbij kunnen ze gebruik maken van zich snel ontwikkelende standaarden en instrumenten, zowel voor de verslaglegging als de eigenlijke integratie in het beleggingsbeleid. Ook zijn er steeds meer internationale samenwerkingen tussen institutionele beleggers. SPIL-lid Claudia Kruse (APG): “In Climate Action 100+ werken wij namens onze fondsen samen met 300 andere grote beleggers die tezamen ruim 30 biljoen dollar aan belegd vermogen beheren. Samen richten we ons op 161 bedrijven die bijna 80% van de mondiale koolstofuitstoot vertegenwoordigen. Wij gaan de dialoog aan met deze bedrijven hoe zij deze uitstoot terug gaan brengen, en wat dit betekent voor hun bedrijfsstrategieën en financieel risicomanagement. Wij zijn overtuigd dat wij door deze samenwerking veel bedrijven versneld in de juiste richting kunnen brengen.””
IORP II-richtlijn
Met ingang van 13 januari 2019 treedt de IORP-II-richtlijn in werking, met implicaties voor de inrichting van het bestuursbeleid. Zo dient er invulling te worden gegeven aan drie nieuwe ‘sleutelfuncties’ van risicobeheer, actuariaat en interne audit. Het SPIL raadt aan om hierbij ook de in dit paper belichte klimaatrisico’s een plek te geven en een pensioenfondsbestuurder expliciet verantwoordelijk voor te maken. Het SPIL wijst daarbij op een ander aspect van de IORP-II. De wetgever vraagt vanaf januari namelijk expliciet naar ‘beleggingsbeginselen’ omtrent milieu, maatschappelijk verantwoord ondernemen en behoorlijk bestuur (de zogeheten ESG-factoren).
In de nieuwe kennispaper ‘Wat te doen met klimaatverandering?’ schetst het Sustainable Pension Investment Lab wat het handelingsperspectief omtrent klimaatverandering is voor pensioenfondsen. Dit is het vierde in een reeks SPIL-kennispapers, bondige praktijkgerichte notities voor de Nederlandse pensioenfonds bestuurders. Eerdere SPIL-kennispapers beschreven het positieve rendement van verantwoord beleggen, en het belang van zowel klimaat als de circulaire economie voor pensioenbeleggingen.
