De financiering van duurzame innovatie is bij uitstek een knelpunt. In haar proefschrift onderzoekt econome Helen Toxopeus hoe de financiering van duurzame innovatie via banken en crowdfunding platformen verbeterd kan worden. Ze stelt dat samenwerking in de keten en het inzetten op collectieve actie, onder andere via crowdfunding, twee kansrijke manieren zijn om duurzame innovatie gefinancierd te krijgen. Ze verdedigde haar proefschrift donderdag 10 januari.
De financiering van duurzame innovatie is moeizaam, onder meer vanwege het hoge risico, gebrek aan zekerheden en bewezen prestaties. Investeringen in innovaties, zoals nieuwe kennis en technologie, komen vaak bij concurrenten terecht of halen de markt niet. Daarnaast zijn ecologische en maatschappelijke baten niet altijd om te zetten in bedrijfswinsten. Een investering in een duurzame innovatie lijkt daarom voor individuele financiers al snel onaantrekkelijk, terwijl het maatschappelijk belang om duurzame innovaties op de markt te krijgen, groot is.
Samenwerken in de keten verlaagt risico’s van duurzame innovatie
Toxopeus onderzoekt in haar proefschrift verschillende manieren waarop geld wordt verstrekt. Ze stelt dat het risico van duurzame innovatie kan worden verlaagd wanneer bedrijven samenwerken met leveranciers en klanten.
Samenwerking in de keten is sowieso van belang om duurzaamheidsdoelen te halen; door terugkoopgaranties en joint ventures met leveranciers kunnen risico’s van een investering of lening voor een bank of crowdfunder lager uitvallen. Soms treden ketenpartners – inclusief klanten en gebruikers – zelf op als financier, omdat ze ook duurzaam willen innoveren.
Crowdfunding meest kansrijk vanwege collectieve actie
Crowdfunding kan bij uitstek duurzame innovatie financieren omdat het collectieve actie rondom duurzame innovaties tot stand kan brengen. Toxopeus omschrijft in haar proefschrift drie omstandigheden die bereidheid kweken om duurzame innovatie te crowdfunden. Ten eerste kunnen bestaande sociale netwerken aangeboord waardoor vertrouwen ontstaat. Verder kunnen er verschillende soorten ‘baten’ worden aangeboden, afgestemd op de doelgroep (geld, producten, impact). Tenslotte zie je bij crowdfunding meteen of anderen al hebben geïnvesteerd, wat de bereidheid om zelf bij te dragen beïnvloedt.
Collectieve actie kan ook op andere plaatsen in de financiële sector worden ingezet om financiering van duurzame innovatie te versnellen, aldus Toxopeus.
Wijsheid van de massa of kuddegedrag?
Tot slot geeft Toxopeus inzicht in de besluitvorming en kwaliteit van investeringsbeslissingen van crowdfunders met verschillende relaties en motivaties ten opzichte van het bedrijf wat ze financieren. Ze laat bijvoorbeeld zien dat er investeerders worden aangeboord uit de klantgroep van bedrijven, die minder investeringservaring hebben dan andere crowdfunders.
Toch zijn deze gebruikers gemiddeld genomen niet minder financieel onderlegd dan andere crowdfunders, maar dit hangt samen met hun hoofdmotivatie – financieel of maatschappelijk rendement. Hoewel het betrekken van nieuwe investeerders via crowdfunding kansen biedt om duurzame innovaties gefinancierd te krijgen, moet er tegelijk goed worden gekeken naar de doelstellingen van deze crowdfunders en hun capaciteit om verstandige investeringsbeslissingen te maken.
Over Helen Toxopeus
Helen Toxopeus studeerde economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daar studeerde ze cum laude af op toegang tot financiële dienstverlening in ontwikkelingslanden. Na een stage bij de VN bij het Jaar van het Microkrediet werkte ze bij ABN AMRO als analist en later als innovatie manager. Bij ABN Amro initieerde ze o.a. het crowdfunding platform Seeds. Ze schreef twee boeken over verduurzaming van het geldsysteem en werkte als supervisor bij de Goldschmeding Foundation. Helen Toxopeus is nu onderzoeker bij het Sustainable Finance Lab aan de Universiteit Utrecht en ze doet onderzoek naar de financiering van stedelijke natuur binnen het EU project NATURVATION.
Zie hier haar optreden bij de Universiteit van Nederland.
