Bijna alle Nederlandse pensioenfondsen investeren in mijnbouw, een sector die berucht is vanwege haar grote, negatieve impact op mens en milieu. In hoeverre houden Nederlandse pensioenfondsen in hun verantwoord investeringsbeleid rekening met deze risico’s? Nauwelijks, zo blijkt uit een onderzoek van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) in samenwerking met de Nederlandse tak van de International Union for Conservation of Nature (IUCN NL). Slechts 23% van de Nederlandse pensioenfondsen neemt de risico’s geassocieerd met mijnbouw mee in hun verantwoord investeringsbeleid.
Meerderheid Nederlandse pensioenfondsen identificeert veelvuldige risico’s
Uit het rapport blijkt dat de meerderheid van de Nederlandse pensioenfondsen met betrekking tot de mijnbouwsector veelvuldige risico’s identificeert, zoals emissies, veiligheid, gezondheid en reputatie. Bijna de helft van de pensioenfondsen geeft aan dat het ontginnen van welke minerale grondstof dan ook, gepaard gaat met risico’s.
‘De mijnbouwsector is een belangrijke aanjager van klimaatverandering,’ aldus Angelique Laskewitz, directeur van de VBDO. ‘Om de afspraken in het Parijs-akkoord van 2015 te kunnen nakomen, zal de sector duurzamere methoden moeten toepassen.’
Verantwoord investeren: beleid en implementatie blijven achter
Het is voor het eerst dat onderzocht wordt in hoeverre Nederlandse pensioenfondsen in hun verantwoord investeringsbeleid rekening houden met de risico’s die gepaard gaan met de mijnbouwsector. ‘Uit ons onderzoek blijkt dat verantwoord investeren in de mijnbouw wel degelijk op de agenda van pensioenfondsen in Nederland staat, maar de formulering van beleid en implementatie biedt voor deze sector nog steeds veel uitdagingen en onzekerheden,’ vertelt Laskewitz. ‘Met dit onderzoek willen we de nodige transparantie bieden en de pensioenfondsen helpen die uitdagingen te overwinnen.’
Weinig ESG-integratie
Het onderzoek laat zien dat maar net iets meer dan de helft van de pensioenfondsen in het besluitvormingsproces voor beleggingen gebruik maakt van structurele integratie van informatie over factoren op het gebied van milieu, maatschappij en corporate governance (ESG-integratie).
Gebrekkige dialoog tussen pensioenfondsen en mijnbouwsector
Volgens de bevraagde pensioenfondsen is dialoog het beste middel voor het minimaliseren van misstanden in de mijnbouwsector. Meer dan 90% van de pensioenfondsen ziet het aangaan van de dialoog met mijnbouwcoöperaties en –organisaties als een effectieve aanpak binnen de toeleveringsketen. De realiteit is echter dat minder dan de helft van de pensioenfondsen daadwerkelijk de dialoog aangaat met mijnbouwbedrijven op het gebied van ESG-issues. Minder dan een derde gaat het gesprek aan met organisaties die met grondstoffen te maken hebben.
Zeven aanbevelingen voor investeerders
Het rapport presenteert zeven aanbevelingen voor investeerders in de mijnbouwsector. Laskewitz: ‘We raden de pensioenfondsen aan dat ze van een reactieve naar proactieve houding gaan. Nu reageren de pensioenfondsen bijvoorbeeld voornamelijk op controversies, in plaats van al op een eerder moment de dialoog te starten. Daarnaast is meer samenwerking van belang. Niet alleen voor kennisdeling bij de pensioenfondsen onderling, maar ook met experts en lokale NGO’s.’
De overige aanbevelingen uit het rapport zijn; het definiëren van een sector specifiek beleid, het gebruiken van specifieke standaarden voor Mijnbouw bij het identificeren van problemen en risico’s, de belangrijkste risico’s structureel insluiten in ESG-integratie, verder kijken dan de gebruikelijke verdachte problemen en risico’s en voldoende aandacht voor het stellen van de juiste vragen vanuit bestuurlijk niveau.
Oproep aan investeerders
Coenraad Krijger, directeur van IUCN NL, roept pensioenfondsen op hun verantwoordelijkheid te nemen en proactief bij te dragen aan de noodzakelijke verandering binnen de mijnbouwsector. ‘Het waarborgen van de bescherming van belangrijke ecosysteemdiensten is van levensbelang. Een mijn heeft slechts een beperkte levensduur, maar ecosysteemdiensten zoals bodemvruchtbaarheid en drinkwater zijn eeuwig nodig.’
Mineralen en grondstoffen zijn overal, in alles wat we maken. De grondstoffen die we uit de aarde halen zijn en blijven een belangrijke, drijvende kracht achter de wereldwijde economie. De mijnbouwsector heeft echter een slechte reputatie vanwege ernstige schendingen van fundamentele mensenrechten, gezondheids- en veiligheidskwesties, milieuschade en andere negatieve gevolgen. Begin dit jaar vonden er nog grote rampen plaats bij mijnen in Brazilië en Indonesië, waarbij in totaal tientallen doden vielen en honderden mensen werden vermist.
