Van de tien grootste Nederlandse pensioenfondsen zijn er negen fondsen die in totaal voor meer dan één miljard euro beleggen in 14 foute wapenbedrijven. Deze bedrijven leveren wapensystemen aan landen die de mensenrechten ernstig schenden. ABP, PFZW en PME belegden de grootste bedragen in de bedrijven, samen 927 miljoen euro. Dat blijkt uit nieuw praktijkonderzoek van de Eerlijke Pensioenwijzer naar beleggingen van pensioenfondsen.
“Het pensioengeld van de meeste Nederlanders wordt voor een deel geïnvesteerd in wapenbedrijven die de gevechtsvliegtuigen van bijvoorbeeld Saoedi-Arabië in de lucht houden,” zegt Cor Oudes van vredesorganisatie PAX namens de Eerlijke Pensioenwijzer. “Deze vliegtuigen worden ingezet bij bombardementen die in Jemen veel burgerslachtoffers maken.”
Oorlog en mensenrechtenschendingen
Het onderzoek is gericht op de grootste bedrijven die wapens leveren aan zo’n vijftig landen die nu in gewapend conflict zijn of de mensenrechten ernstig schenden. Het leveren van wapens aan zulke landen staat op gespannen voet met een EU-richtlijn, die stelt dat een land geen wapens zou moeten leveren als het risico bestaat dat deze worden gebruikt in oorlog of voor mensenrechtenschendingen. Desondanks zijn er bedrijven die wapens leveren aan landen als SaoediArabië, de Verenigde Arabische Emiraten, India, Pakistan of Tsjaad. De Nederlandse overheid beperkte vanwege de oorlog in Jemen al in 2016 de wapenexport naar Saoedi-Arabië vrijwel volledig. De negen pensioenfondsen daarentegen beleggen nog steeds in 14 bedrijven die wapensystemen leveren aan deze landen.
Grotere wapenbedrijven
De negen pensioenfondsen beleggen voornamelijk in twee van de 14 risicobedrijven: United Technologies Corporation en General Electric. Zij behoren wereldwijd tot de grotere wapenbedrijven en verzorgen zowel levering als onderhoud van vliegtuigmotoren aan de luchtmachten van bijvoorbeeld Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Opvallend is dat het pensioenfonds van de metaalsector (PMT) als enige pensioenfonds geen beleggingen heeft in de voor het onderzoek geselecteerde wapenbedrijven.
Beleid ontbreekt
Uit een onderzoek van de Eerlijke Pensioenwijzer dit voorjaar bleek al dat de onderzochte pensioenfondsen vrijwel geen beleid hebben rond de handel in wapens. Ze hebben daarmee weinig oog voor de risico’s die er kleven aan bepaalde bedrijven die wapensystemen leveren aan landen die de mensenrechten ernstig schenden. Doordat geen enkel onderzocht pensioenfonds hierop goed beleid heeft ontwikkeld, lopen zij een groot risico in verkeerde bedrijven te investeren. De Eerlijke Pensioenwijzer roept alle pensioenfondsen op om op korte termijn goed beleid op wapenhandel te ontwikkelen. Een van de aanbevelingen die het rapport aan pensioenfondsen doet is om deze wapenbedrijven actief te bewegen de wapenverkoop aan foute regimes te staken, of om deze bedrijven uit te sluiten van investeringen.
