In een gisteren (zondag 28 september 2020) door de Nederlandse tak van International Union for Conservation of Nature (IUCN NL) en de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) gepubliceerde Investor Statement, roepen 19 internationale institutionele beleggers op tot verduurzaming van de mijnbouwsector. Het Statement vraagt specifiek aandacht voor verbetering van waterbeheer, met als onderliggend doel behoud van biodiversiteit. Tot de initiatiefnemers horen Actiam, Aegon, NN IP en Robeco. In het Statement wordt tevens een oproep gedaan aan de financiële sector om dit statement publiek te onderschrijven.
We zijn voor duurzame transities zoals die van de energiemarkt grotendeels afhankelijk van sectoren zoals mijnbouw. Ter illustratie: in Nederland alleen al reden er eind 2019 zo’n 110.000 elektrische auto’s rond. In 2015 waren dat er pas 10.000. Een groei dus van 1.000% in vier jaar tijd.
De doelstelling om in Nederland in 2030 bijna 2 miljoen elektrische auto’s te hebben, lijkt daarmee goed op weg. Het probleem ligt echter bij de winning van voldoende grondstoffen: van een aantal specifieke metalen die cruciaal zijn voor elektrische voertuigen – nikkel, praseodymium, neodymium, kobalt, dysprosium en lithium – ontstaat in de productiecapaciteit op termijn een tekort.
De vraag naar metalen zal de komende jaren dus enkel toenemen, en daarmee de druk op het duurzaam leveren van grondstoffen vanuit de mijnbouwsector. Toch valt er juist in die sector op het gebied van duurzaamheid nog veel te winnen. Jaarlijks vinden er vele rampen plaats, met vaak een grote, economische, sociale en ecologische impact.
Investeerders nemen initiatief tot actie
Voor het verkleinen van de negatieve impact van de mijnbouwsector op biodiversiteit, hebben IUCN NL en VBDO samen investeerders benaderd, zodat die hun invloed kunnen aanwenden voor het verduurzamen van de sector.
‘Door met investeerders in gesprek te gaan over de risico’s die de mijnbouwsector met zich meebrengt, niet alleen voor mens en natuur, maar ook voor de financiële instellingen zelf, wisten we deze partijen tot actie aan te zetten,’ vertelt Romie Goedicke, senior expert groene economie bij IUCN NL. Met het statement dat de investeerders vandaag uitbrengen, committeren zij zich eraan mijnbouwbedrijven in hun portfolio aan te spreken op praktijken die negatieve invloed hebben op de beschikbare waterkwaliteit en –kwantiteit.
19 partijen hebben zich inmiddels bij het initiatief aangesloten en tekenen het Investor Statement. Zij gaan hun invloed als aandeelhouders gebruiken in de gesprekken die zij met de mijnbouwsector hebben. Het doel van deze gesprekken is ervoor zorgen dat de betrokken bedrijven een significante verbetering in hun beleid en de uitvoering hiervan realiseren. Ook zijn er drie engagement guides uitgebracht. De guides zijn bedoeld als hulpmiddel voor investeerders voor het aangaan van de dialoog met de mijnbouwsector, op de thema’s watermanagement, biodiversiteit en herstel van landschap.
Gebrekkig waterbeheer funest voor biodiversiteit
Slecht waterbeheer door mijnbouwbedrijven heeft vaak direct invloed op de teloorgang van biodiversiteit in een gebied. Zo werd het mijnbouwbedrijf Vale vorig jaar verantwoordelijk gehouden voor een damdoorbraak waarbij 12 miljoen kubieke meter aan slib een gebied overspoelde met vele doden tot gevolg. In mei dit jaar nog werd in Siberië de noodtoestand uitgeroepen nadat er door een ongeluk bij het Russische Norilsk Nickel duizenden tonnen diesel een permafrost gebied instroomden.
“Door verwoesting van het leefgebied, maar ook door vervuiling van bijvoorbeeld waterbronnen, zorgt mijnbouw helaas nog steeds voor een enorm biodiversiteitsverlies. Financiële instellingen worden hierdoor ook blootgesteld aan de fysieke, reputatie en daarmee financiële risico’s van dit verlies. Bijvoorbeeld wanneer een andere sector lijdt onder het verlies van biodiversiteit veroorzaakt door mijnbouw. Als je als investeerder in beide sectoren actief bent, betaal je daarmee dus een dubbele prijs”, aldus Angélique Laskewitz, algemeen directeur van de VBDO. “Zeker nu, met de komst van de UN Summit on Biodiversity en het internationale Water in Mining congres is de tijd rijp voor een stevig geluid naar de sector”.
Het stokje overdragen
Het statement besteedt speciaal aandacht aan watermanagement. Goedicke: “De vraag naar minerale hulpbronnen neemt almaar toe, ook vanwege de wereldwijde energietransitie. Om verlies van biodiversiteit en ecosysteemdiensten tot een minimum te beperken, zet IUCN NL zich in voor verantwoord beheer van grondstoffen. De afgelopen jaren hebben wij met VBDO gewerkt aan het vergroten van de bewustwording van de financiële sector over de fysieke en reputatie risico’s van mijnbouwbedrijven. Dit statement is heel belangrijk omdat wij hiermee deze taak kunnen doorgeven aan de investeerders; zijn nemen onze rol als kritische toezichthouder over en wij hopen hun werk te versterken. Bijvoorbeeld door dit te verbinden met het werk van onze lokale partners in de effectieve implementatie van beleid”.
Want niet alleen investeerders, maar ook maatschappelijke partners spelen vaak een belangrijke rol bij het voeren van gesprekken met mijnbouwbedrijven, omdat zij – in veel gevallen beter nog dan investeerders – zicht hebben op lokale misstanden. Als praktische ondersteuning van het statement worden daarom tegelijkertijd de drie engagement guides gepubliceerd. De guides zijn bedoeld als hulpmiddel voor investeerders voor het aangaan van de dialoog met de mijnbouwsector, op de thema’s watermanagement, biodiversiteit en herstel van landschap.
Committeren aan engagement
Inhoudelijk bevat het statement een aantal aanbevelingen aan de sector, waaronder het openbaar maken van watermanagement beleid, het betrekken van stakeholders, de implementatie van rentmeesterschap, en accountability op het gebied van continue scenario- en risicoanalyses. Naast het commitment zelf, roepen de investeerders andere partijen op zich aan te sluiten bij het initiatief en het gesprek aan te gaan met mijnbouwbedrijven om hun impact op water en biodiversiteit te verminderen. De eerste gesprekken tussen de investeerders die hebben getekend en de bedrijven worden op moment van schrijven gepland.
