In ‘Pensioen is meer dan je maandelijkse poen’ schetsen Harry Hummels en Nikki Trip een wereld waarin deelnemers van pensioenfondsen steeds meer blootgesteld worden aan financiële risico’s. Die risico’s hebben betrekking op schommelende rendementen, dalende inkomsten en stijgende kosten tijdens hun pensionering. Hoe goed zijn pensioenfondsen toegerust om deelnemers tijdig en adequaat te beschermen tegen al te grote financiële golfbewegingen op hun oude dag – en in de aanloop daarnaar? Een element dat bijdraagt aan het realiseren van goede en faire uitkomsten over generaties heen heeft betrekking op het verantwoord en duurzaam beleggen van het totale pensioenvermogen. Die verantwoordelijkheid hebben de fondsen omdat ze daarmee de financiële en niet-financiële risico’s van de beleggingen beter beheersen, maar ook omdat ze daarmee bijdragen aan een betere wereld voor de huidige en toekomstige deelnemers. Die willen namelijk van hun pensioen genieten in een wereld die dat nog toelaat.
Het rapport vormt de neerslag van literatuuranalyse en van tientallen gesprekken die de auteurs voerden met deelnemers en bestuurders van pensioenfondsen en met talloze stakeholders zoals de minister van SZW, toezichthouders, sociale partners, belangenorganisaties en vele wetenschappers. Het project is totstandgekomen met steun van PFZW.
| De opkomst van verantwoord en duurzaam beleggen binnen pensioenfondsen
Waar de vakcentrales CNV en FNV rond de millenniumwisseling de eerste aanzetten gaven tot verantwoord en duurzaam beleggen, is de aandacht hiervoor inmiddels mainstream geworden. Dat heeft te maken met de ontwikkeling van het denken in de sector, de maatschappelijke discussie daarover, het aanbod van passende beleggingsvormen en de regelgeving door nationale en Europese overheden. Zo stellen artikel 135.4 van de Nederlandse pensioenwet, de code pensioenfondsen, het IMVO convenant pensioenfondsen en de Europese IORP II-wetgeving49 duidelijke eisen aan het voeren van een duurzaam beleggingsbeleid, het in kaart brengen van sociale, maatschappelijke en milieurisico’s en/ of het scheppen van draagvlak onder de deelnemers. Deze ontwikkeling is weliswaar positief beïnvloed door de consultatie onder de deelnemers door diverse pensioenfondsen, maar werd daar zeker niet door bepaald. Deze ontwikkeling toont aan dat pensioenfondsen zorg moeten dragen voor verantwoorde beleggingen voor de huidige en de toekomstige deelnemers en waarborgen te bieden voor een (vol)waardig leven in de mondiale samenleving op de enige planeet die we hebben. In het geval van duurzaam en verantwoord beleggen gaat het dan om de invloed van het uitgevoerde beleggingsbeleid op zaken als klimaat, mensenrechten en sociale verhoudingen. Pensioenfondsen worden geacht om na te gaan of en in welke mate hun beleggingen leiden tot (toekomstige) schade voor de deelnemers en de samenleving als geheel. Volgens de wetgever zijn deze aspecten relevant ongeacht de individuele behoeften of voorkeuren van deelnemers. Voorkomen moet worden dat pensioenfondsen bijdragen aan het doorschuiven van externe, schadelijke effecten naar de deelnemers en de samenleving door de entiteiten waarin zij investeren. |
