De financiële gemeenschap reageert slechts in beperkte mate op milieu- en gezondheidsschandalen bij bedrijven. Dat blijkt uit recent onderzoek van professor Bert Scholtens (Rijksuniversiteit Groningen) en Emma Witteveen MSc (Lund Universitet).¹ Zij analyseerden een honderdtal gebeurtenissen zoals explosies, lekkages, verboden en veroordelingen en ging na hoe financiële markten en ratinginstellingen hierop reageerden.
Aandelenkoersen en bedrijfsratings zijn de belangrijkste signalen als het erom gaat hoe de financiële gemeenschap reageert op nieuws. Op de beurzen bepalen de handelingen van miljoenen beleggers de waarde van ondernemingen naar aanleiding van zeer uiteenlopende publieke informatie. Ratinginstellingen richten zich vooral op de risico’s en reputatie van bedrijven en baseren zich naast publieke ook op interne private gegevens.
De onderzoekers vonden dat financiële markten weliswaar een significante reactie vertoonden, maar die was slechts kortstondig en van zeer beperkte economische betekenis. De ratinginstellingen gaven geen significante reactie te zien naar aanleiding van nieuwe informatie. De conclusie van de studie is dat de financiële gemeenschap niet adequaat reageert op relevante informatie. De reactie van de financiële markten is onvoldoende om bedrijven te disciplineren en hun gedrag te veranderen omdat ze slechts van korte duur is en beperkt van omvang.
Dit resultaat heeft belangrijke implicaties. De ‘green deal’ van de EU en het voorgestelde toezicht op financiële markten en instellingen wereldwijd is namelijk in aanzienlijke mate gebaseerd op de veronderstelling dat financiële partijen goed in staat zijn milieu-informatie te verwerken en een reëel beeld geven van de risico’s. Het onderzoek kan deze vooronderstelling niet bevestigen.
“Het is niet verstandig het oplossen van externe effecten aan marktpartijen over te laten”, aldus Scholtens. “De informatie die bedrijven geven is onvoldoende om een weloverwogen inschatting te maken van de risico’s. Een voorbeeld is het mijnbouwbedrijf Vale. Dat kreeg lovende beoordelingen van de financiële gemeenschap en werd geprezen voor haar beleid na eerdere schandalen. Toch bleken er onvoldoende voorzorgen genomen te zijn tegen de dambreuk in Brumadinho (Brazilië, januari 2019), waardoor 250 mensen de dood vonden en enorme vervuiling plaatsvond.”
¹ [Open Access artikel] Bert Scholtens, Emma Witteveen. 2021. Shocks, Stocks and Ratings: The Financial Community Response to Global Environmental and Health Controversies Global Environmental Change 68, 102245.
