Pensioenfonds Horeca & Catering heeft zich teruggetrokken uit investeringen in de fossiele sector. Naast het maatschappelijk verantwoorde beleggingsbeleid en het bewust investeren in schone technologieën en groene obligaties, is dit een betekenisvolle vervolgstap in het beleid waarin het aanpakken van klimaatverandering een speerpunt is. “Pensioen is inkomen in de toekomst. Je gunt iedereen naast een financiële ook een gezónde toekomst.” Een interview met algemeen directeur Paul Braams en Bas van Ooijen, portfoliomanager Vermogensbeheer.
Waarom kiest Pensioenfonds Horeca & Catering ervoor niet langer te beleggen in de fossiele sector?
Paul Braams: “Ons beleggingsbeleid heeft veel componenten van duurzaamheid in zich. Het aanpakken van klimaatverandering speelt in ons beleid een centrale rol. Om een leefbare wereld te kunnen behouden is het essentieel om de uitstoot van broeikasgassen fors terug te dringen. Wij dragen hieraan bij door actief te investeren in schone technologieën en groene obligaties.”
Bas van Ooijen: “Tegelijkertijd belegden we in de rest van onze beleggingsportefeuille in aandelen en obligaties van bedrijven die juist hun geld verdienen met het produceren van fossiele brandstoffen en de belangrijkste veroorzaker zijn van de veel te hoge uitstoot van broeikasgassen. Via ons engagement en stembeleid probeerden we die bedrijven te bewegen hun uitstoot terug te brengen en fossiele energiebronnen te vervangen door duurzame vormen van energie. Onze invloed is als relatief kleine belegger echter beperkt. Bovendien vragen we ons af in hoeverre engagement met producenten van fossiele brandstoffen zinvol is.”
Paul Braams: “We zijn ons steeds nadrukkelijker gaan realiseren dat onze beleggingen in fossiele bedrijven niet passen binnen ons beleid en het écht aanpakken van klimaatverandering in de weg staan. Dan blijft er nog één optie over: terugtrekking van onze beleggingen uit de fossiele sector. Dit betekent volledige uitsluiting van beleggingen in bedrijven die omzet halen uit de productie van kolen en teerzanden. Daarnaast sluiten we bedrijven uit die zijn betrokken bij de productie van olie en gas, als deze activiteiten meer dan 50% van de omzet uitmaken. Uiteraard is de risico/rendement afweging gemaakt. Op basis van die analyse heeft Pensioenfonds Horeca & Catering er vertrouwen in dat dit een verstandig besluit is.”
Waarom beperkt Pensioenfonds Horeca & Catering de uitsluiting tot bedrijven die meer dan 50% van de omzet uit de productie van fossiele brandstoffen halen?
Bas van Ooijen: “We maken een onderscheid tussen activiteiten met zeer grote impact op het klimaat zoals de winning van olie uit teerzanden of de winning van kolen. Voor deze beleggingen sluiten we elke betrokkenheid uit. Voor de meer conventionele fossiele brandstoffen olie en gas sluiten we bedrijven uit die meer dan 50% van hun omzet behalen uit de productie van olie en gas. De EU maakt een vergelijkbaar onderscheid bij de samenstelling van benchmarks die een transitie naar een duurzame economie ondersteunen.”
Komt er ooit nog een uitsluiting voor álle bedrijven die zich met fossiele brandstoffen bezighouden?
Paul Braams: “Vooralsnog is dat geen reëel scenario omdat wij ons heel goed bewust zijn van het feit dat onze wereldeconomie nog steeds afhankelijk is van fossiele energie. Tegelijkertijd geldt wel dat op termijn andere energiebronnen de rol van fossiel gaan overnemen en zullen fossiele brandstoffen wel steeds meer onder druk komen te staan. Ik verwacht dat op termijn de keuzes die je maakt als belegger steeds meer gaan verschuiven naar bedrijven en economieën die op een positieve manier bijdragen aan de toekomst en gezondheid van de planeet.”
Gaat het uitsluiten van de fossiele sector niet ten koste van het rendement van de beleggingsportefeuille?
Paul Braams: “We zijn natuurlijk niet over een nacht ijs gegaan en hebben goed gekeken naar de gevolgen van het uitsluiten van fossiele brandstoffen voor het rendement en risico van onze beleggingsportefeuille. Wij geloven dat deze gevolgen beperkt zijn en niet leiden tot een lager rendement of een hoger risico. Op korte termijn kunnen de rendementen van sectoren sterk van elkaar verschillen. Er zijn perioden waarin het rendement hoger is dan dat van de markt en perioden waarin het rendement lager is. Dit geldt ook voor de fossiele sector. Begin deze eeuw stegen de koersen van fossiele bedrijven als gevolg van een sterke stijging van de olieprijs. De laatste jaren is het rendement aanmerkelijk lager dan dat van de markt. Op langere termijn zijn de verschillen beperkt: rendement en risico van een wereldwijde beleggingsportefeuille met of zonder de fossiele sector verschillen nauwelijks van elkaar.”
Bas van Ooijen: “Daarnaast zijn de vooruitzichten voor de fossiele sector bovengemiddeld onzeker. Een ‘CO2-belasting’ zou de winstgevendheid onder druk kunnen zetten en het is nog maar de vraag in hoeverre bewezen reserves daadwerkelijk uit de grond gehaald kunnen worden. Vanuit dat perspectief is te beredeneren dat juist het investeren in de fossiele sector een risico met zich meebrengt en uitsluiten heel verstandig kan zijn.”
Hebben we de fossiele sector niet juist nodig voor een succesvolle energietransitie?
Paul Braams: “Wij dragen bij aan de energietransitie door actief te investeren in schone technologieën en groene obligaties. Klimaatverandering aanpakken blijft een speerpunt binnen onze engagement activiteiten en ons stembeleid. We richten ons daarbij op verduurzaming van de grote gebruikers van fossiele brandstoffen bijvoorbeeld in de industrie. De fossiele sector speelt zeker een belangrijke rol binnen de overgang naar een duurzame energievoorziening. Wij zijn ons echter steeds nadrukkelijker gaan realiseren dat onze beleggingen in de fossiele sector niet passen binnen ons beleid en het écht aanpakken van klimaatverandering in de weg staan.”
Hoe reageren de deelnemers op dit besluit?
Paul Braams: “We hebben verschillende onderzoeken gehouden onder onze deelnemers over maatschappelijk verantwoord ondernemen en maatschappelijk verantwoord beleggen. Wij denken dat er voor dit soort keuzes brede steun is, juist omdat we de balans zoeken tussen duurzaamheid en een goed rendement. Dat is wat onze deelnemers belangrijk vinden. Met dit besluit voldoen we aan beide wensen. In die zin is het ook goed te vermelden dat binnen de horeca een actiegroep tot stand kwam, Vies Pensioen. Daar zijn we meteen mee om tafel gegaan. Zo’n initiatief is een uiting van het feit dat ook binnen onze branches horeca en catering, gelederen gemobiliseerd worden na te denken en ruchtbaarheid te geven aan het verlangen naar een groenere wereld. We kunnen het alleen maar toejuichen dat deelnemers zich kenbaar maken met hun opvattingen en gedachtes.”
Bas van Ooijen: “Dit is een krachtig punt van ons fonds. We hebben een maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid, dat is breed gedragen, en we willen die klimaatverandering aanpakken. Dus aan de ene kant investeren we in schone technologieën en groene obligaties, maar aan de andere kant constateer je dat je een groot gedeelte van het vermogen nog altijd investeert in fossiele bedrijven. Dan zijn we een fonds dat zegt: ‘dan moeten we dat dus niet meer doen.’ We kijken goed naar de gevolgen en consequenties, maar zoeken wel de beleggingen die passen bij de visie waar wij voor staan en die passen bij de opvattingen van de achterban. Dit het gevolg.” Paul Braams, instemmend: “Ja, zo basaal moet het ook zijn.”
Is dit een voorbeeld voor andere fondsen?
Bas van Ooijen: “Veel fondsen zijn druk met dit thema bezig. Wij hebben al eerder stappen genomen om onze CO2 uitstoot te reduceren en we hebben al belangen in fossiele producenten verkocht in het verleden. Wij nemen nu een extra stap omdat we denken dat dit nog niet genoeg is. De meeste fondsen zijn net als wij bezig met deze onderdelen. Wij kunnen wat makkelijker schakelen vanuit onze schaal. Dat is iets wat ook meespeelt. We hebben gekeken hoe snel we dit konden implementeren; de belangen op een goede manier verkopen. Dat is voor een groter fonds allemaal ingewikkelder.”
Paul Braams: “Pensioen is inkomen in de toekomst. Je gunt iedereen naast een financiële ook een gezónde toekomst. En dat loopt gevaar. Dat is de reden dat wij als pensioenfonds ooit ons maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid geformuleerd hebben. Dat zijn overtuigingen. Met onze 15 miljard aan investeringen zijn we verre van de grootste. We hopen wel dat het een voorbeeldwerking heeft. Als je wil verduurzamen, moet je op enig moment stappen durven zetten. Er niet te lang over blijven praten, maar het gaan doen. En natuurlijk was het in eerste instantie voor ons ook een discussie: fossiel wel of niet. Er zijn zo veel onderzoeken gepubliceerd met plussen en minnen. Er is geen eenduidige waarheid. De enige waarheid is dat door er níet in te investeren, je ook geen bijdrage levert aan verdere verslechtering van het klimaat.”
