Forum Ethibel heeft haar jaarlijkse studie gepubliceerd over de veranderingen en trends in duurzaam sparen en beleggen in 2020. De MIRA-studie, naar ‘MilieuRapport’ en de jarenlange samenwerking met de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), wordt in 2021 omgedoopt tot ERSIS: Ethibel Research on Sustainable Investments and Savings. Vanaf dit jaar neemt het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling (FIDO) de rol over van VMM en zijn FIDO en de Universiteit Antwerpen de vaste partners voor de uitwerking van het rapport. De cijfers over 2020 duiden een stijging in zowel duurzaam beleggen, als duurzaam sparen.
De studie krijgt een nieuwe naam en aangepaste methodologie; de stijging in duurzame investeringen blijkt daarentegen een constante te zijn. Duurzame investeringen bezitten ondertussen een prominente plaats in de beleggingswereld. Financiële spelers, investeerders en overheidsinstanties spelen hier op in waardoor de nood aan Europese regelgeving en de populariteit van duurzaamheidslabels groeit. Beide elementen spelen een rol in de herziene methodologie van dit rapport.
Duurzaam beleggen in België
In 2020 wordt de stijgende trend in duurzaam beleggen voortgezet. Tegenover het voorgaande jaar, is het duurzaam belegde volume bijna verdubbeld, naar een bedrag van 96,3 miljard euro. Daarenboven maakte de verhouding tussen duurzame beleggingsproducten en de totale inleg in beleggingsfondsen een enorme sprong met een stijging van 22,1% naar 41,6%.
De stijging in duurzame beleggingen gaat gepaard met een groeiend aanbod van duurzame beleggingsproducten. 2020 kende een nieuw record met een toename van 173 producten ten opzichte van 2019 en 687 producten in totaal.
Duurzaam sparen in België
Waar duurzaam beleggen al enkele jaren aan een opmars bezig was, evolueerde het duurzaam spaarvolume in de andere richting. In 2020 zien we echter voor de eerste keer in vijf jaar een groei in duurzaam sparen. Het duurzaam spaarvolume steeg met 345 miljoen euro, een stijging van 14%. Ondanks 2020 als bewogen jaar en aanhoudende lage rentevoeten, zorgde de komst van een nieuwe speler hier duidelijk voor een positieve impuls.
Ontwikkelingen en trends in verband met duurzame investeringen
Elk jaar belicht het rapport enkele recente ontwikkelingen in duurzaam investeren.
In lijn met de herziende methodologie, gaat de studie in op de ontwikkelingen op Europees vlak. Drie wettelijke instrumenten binnen de Europese Unie die inzetten op transparantie en de definitie van duurzame activiteiten, worden toegelicht: CSRD, SFDR en de EU-taxonomie. Met de neuzen in dezelfde richting tracht de EU ervoor te zorgen dat iedereen dezelfde taal spreekt en de vooropgestelde doelstellingen richting een duurzamere wereld een stapje dichterbij komen.
Het bereiken van deze doelstellingen wordt ook aangemoedigd door verschillende duurzaamheidslabels. Op basis van een studie van de Universiteit van Antwerpen, omschrijft het rapport negen belangrijke labels voor maatschappelijk verantwoord investeren. De keurmerken worden omschreven in functie van E (environment), S (social) en G (governance) en vergeleken op zes dimensies.
Ten derde, duidt het tweede gedeelte van de studie het groeiend vermogen en aanbod in duurzaam pensioensparen, dat in de cijfermatige analyse aan bod komt. Pensioenfondsen bieden een eerste, toegankelijke manier om te starten met beleggen en lijken om verschillende redenen steeds interessanter voor de investeerder.
Niet enkel pensioenfondsen groeien aan belang; de particuliere belegger toont ook meer interesse voor impactbeleggen. Privaat kapitaal inzetten om ecologische en/of sociale uitdagingen aan te pakken, kan op diverse manieren. Impactfondsen, microfinanciering en sociale impactobligaties bieden hier enkele voorbeelden. De gemeenschappelijke uitdaging is terug te vinden in het meten van de concrete impact. Resultaten in kaart brengen, waarborgt verantwoording en transparantie maar is nog steeds een complex verhaal.
Binnen duurzaam investeren in het algemeen, mag ook de waardeketen niet vergeten worden. De waardeketen wordt dikwijls gekenmerkt door complexe bedrijfsstructuren en gebrek aan transparantie, met mensen- en milieurechtenschendingen als veelvoorkomend probleem. Diverse stemmen gaan op om dit tegen te gaan door het inrichten van een zorgplichtwet. Zo’n nationaal wettelijk kader zou eerlijke concurrente tussen ondernemingen mogelijk maken en handhavings- en sanctiemechanismen introduceren.
Tot slot, kon ook dit jaar de invloed van COVID-19 niet onbesproken blijven. Het rapport van 2021 benadert de gevolgen van de pandemie in relatie tot de klimaatproblematiek. Genderongelijkheid blijkt in beide crisissen een belangrijke rode draad te zijn en wordt steeds vaker naar voor gedragen als centraal element in een geïntegreerde aanpak tegen klimaatverandering en het voorkomen van toekomstige pandemieën. Deze tendens wordt tevens doorgetrokken in de financiële wereld, waar via verschillende beleggingsproducten de aandacht voor vrouwen en meisjes wordt vergroot.
