Bron
Bankwijzer
Bij de tweejaarlijkse update van de Belgische BankWijzer komen de grootbanken er opnieuw slecht uit. Het is duidelijker dan ooit dat ze niet echt iets aan hun beleid willen veranderen. Als we duurzame en ethische banken willen, zal het niet van de grootbanken zelf komen. Tijd om samen de druk op de banken op te voeren en te eisen dat onze overheid hen regels oplegt. De mosterd valt te halen bij kleinere banken, die wél belangrijke knopen doorhakken.
Om de twee jaar gaat FairFin met de fijne kam door het investeringsbeleid van banken actief in België. We focussen hierbij op de grootbanken die de meeste klanten hebben en op een aantal kleinere duurzame spelers. Deze banken scoren we op tien maatschappelijk relevante thema’s gaande van klimaatverandering en mensenrechten tot belastingontduiking en corruptie. Zo maken we een ranking van de meest ethische en duurzame banken in België.
Grootbanken blijven klimaatcrisis financieren
Hoewel we dit jaar bij alle banken een lichte vooruitgang zien, blijven grootbanken (ING, KBC, BNP Paribas, Belfius en Deutsche Bank) rommelen in de marge. Dat zien we heel duidelijk in hun klimaatbeleid. Grootbanken zetten hier en daar kleine stappen vooruit, maar dat is slechts een druppel op een hete plaat tegenover de grootte van de klimaatcrisis.
Vorig jaar gaf het Internationaal Energieagentschap (IEA) een duidelijke waarschuwing: we moeten nu stoppen met het ontginnen van nieuwe olie-en gasvelden, anders is het onmogelijk om de klimaatopwarming te beperken tot 1,5 graden. Toch sluit bijna geen enkele grootbank nieuwe olie- en gasontginning uit in hun beleid. Enkel KBC beloofde al om nieuwe ontginning niet meer rechtstreeks te financieren. Dat is een eerste stap, maar toch blijft ook hun beleid tekortschieten.
Bovendien sluit nog geen enkele grootbank steenkoolbedrijven volledig uit in haar beleid. Er zijn tijdlijnen, beloftes en uitzonderingen. Maar deze verhinderen niet dat er nog steeds geld van Belgische grootbanken richting steenkool stroomt.
Te veel ruimte voor schadelijke investeringen
Ook bij andere thema’s zorgt het negeren van sleutelelementen in het beleid voor schadelijke investeringen in de praktijk. Wanneer beleid vaag of onvolledig is, stroomt er nog steeds geld naar bedrijven die schadelijk zijn voor de natuur, die de mensenrechten schenden of die kinderarbeid gebruiken.
Wanneer banken zeggen dat ze tegen ontbossing zijn, maar geen duidelijke regels hiervoor opstellen, zorgt dit ervoor dat ze toch bedrijven financieren die het Amazonewoud vernietigen. Of wanneer banken geen voorwaarden opstellen rond kinderarbeid voor de hele toeleveringsketen, kunnen ze nog steeds bedrijven als Nestlé financieren, waarvan bewezen is dat er kinderarbeid in hun toeleveringsketens zit. Want de uitbuiting gebeurt natuurlijk niet in de hoofdkantoren van die multinationals, maar op de boerderijen van de straatarme boeren waarbij ze cacao kopen.
Kleine banken wijzen de weg
Nochtans, kleine banken tonen dat grote stappen vooruit in investeringsbeleid wel degelijk mogelijk zijn. Zo sluit Argenta steenkool volledig uit, en Triodos Bank, vdk bank en NewB sluiten stuk voor stuk alle fossiele brandstoffen uit, of het nu om nieuwe of bestaande bronnen gaat. Triodos Bank stelt al jarenlang strenge eisen over de toeleveringsketen van bedrijven die ze financiert. NewB belooft dan weer volledige transparantie over haar financieringen en ook vdk bank zet hier meer op in.
Het probleem is dat kleine banken veel minder geld in handen hebben. BNP Paribas, KBC, Belfius en ING domineren de Belgische banksector. Die grootbanken hebben een grotere invloed en dragen dus een grotere verantwoordelijkheid. Maar die nemen ze niet op. In hun zoektocht naar veel winst op korte termijn, blijven ze schadelijke keuzes maken.
Overheid kijkt toe vanaf de zijlijn
Belfius en BNP Paribas springen hierbij in het oog. De Belgische staat is de allergrootste aandeelhouder van BNP Paribas en is zelfs volledige eigenaar van Belfius, maar toch hangen beide banken onderaan de BankWijzer.
De aandelen van deze banken kwamen in handen van onze overheid nadat banken van de financiële crisis werden gered. Na die investering van miljarden euro’s belastinggeld zou je verwachten dat we democratische inzage en inspraak zouden vragen in de werking van deze banken. Maar dat gebeurt niet. Onze regering moet hun invloed bij BNP Paribas en Belfius gebruiken om ervoor te zorgen dat ze een sterke maatschappelijke rol en verantwoordelijkheid opnemen.
Tijd om de druk op te voeren
FairFin richt haar pijlen op de overheid: zij moet de bankensector reguleren. Wij ijveren voor nationale en Europese wetten die de hele financiële sector in de juiste richting duwen. Multinationals en de banken die hen financieren moeten verantwoordelijk worden gesteld voor de hele toeleveringsketen. Investeringen in fossiele brandstoffen moeten wettelijk uitgefaseerd worden en investeringen in nieuwe bronnen moeten we verbieden. Banken moeten ook gedwongen worden transparant te zijn zodat er sneller ingegrepen kan worden wanneer ze investeren in schadelijke praktijken.
Tegelijkertijd zet FairFin samen met jullie nog steeds druk op de banken zelf. We vragen duidelijk beleid, zowel voor de bedrijven waarin de banken investeren als voor de toeleveringsketens van deze bedrijven. Grootbanken moeten verantwoordelijkheid nemen voor de impact die hun investeringen hebben op de planeet en op de mens. Vage beloftes en achterpoortjes zijn niet goed genoeg.
