De nood voor een landbouw transitie is hoog, maar deze kunnen we niet van één speler verwachten. Voor succesvolle transities naar regeneratieve landbouw zijn samenwerkingen nodig in de gehele agrarische keten. Een mooi voorbeeld van ketensamenwerking is die tussen VP Capital, VP Landbouw en Soil Heroes. Samen verzorgen ze een transitie die resulteert in milieuwinst, weerbaarheid tegen klimaatverandering én een verstevigde business case.
Een noodzakelijke transitie in de landbouw
Boeren doen (vaak al generaties lang) trouw wat er economisch van hen gevraagd wordt: zo veel mogelijk voedsel produceren voor zo laag mogelijke prijzen. Nu we als maatschappij wakker worden geschud door de klimaatcrisis wordt het duidelijk wat we samen te lang in stand hielden. Nu is een transitie noodzakelijk, maar die is niet uitsluitend de verantwoordelijkheid van de boer. De gehele sector staat voor de opdracht zichzelf te transformeren om toekomstbestendige landbouw en voedselsystemen te realiseren. Regeneratieve landbouw is hierop een antwoord. Recente academische studies laten zien dat met regeneratieve landbouw de input kosten worden verlaagd door het uitfaseren van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest, ecosysteemdiensten te herstellen, en de oogst per hectare vergelijkbaar wordt als bij gangbare landbouw methoden.
Toch klinkt de transitie naar regeneratieve landbouw in theorie makkelijker dan dat het in praktijk soms voelt. Zo kost het gemiddeld 5 tot 7 jaar voordat de oogst weer op eenzelfde niveau is. Er is financiële steun nodig die deze transitie periode overbrugt, waarbij ketenpartners een essentiële rol kunnen en moeten spelen. Daarnaast hebben boeren begeleiding nodig om de kennis over regeneratieve landbouw, relevant voor hun type boerderij, eigen te maken. Om milieuwinst, weerbaarheid tegen klimaatverandering en financiële gezondheid te verzorgen, zijn ketensamenwerkingen noodzakelijk waarin de boer wordt voorzien in begeleiding en investering.
Een ketensamenwerking verandert de landbouw
Eén van de eerste B Corp family offices van Europa, VP Capital, besloot met één van haar participaties, VP Landbouw, te investeren in de regeneratieve landbouw transitie. Dankzij VP Capital kan VP Landbouw 73 hectare omzetten in regeneratieve landbouw. Deze samenwerking wordt begeleid door Soil Heroes. Alle partijen profiteren van deze samenwerking. Soil Heroes helpt VP Landbouw door inzicht te geven in de huidige staat van de bodem middels een uitgebreide bodem meting. Vervolgens maakt Soil Heroes de transitie naar regeneratieve landbouw behapbaar door de boer te voorzien in een stappenplan en een peer-to-peer leergroep met andere boeren. Soil Heroes monitort de toepassing van regeneratieve landbouw methoden en beoordeeld welke milieuwinst dit op jaarbasis oplevert. VP Capital betaalt VP Landbouw voor de gekwantificeerde milieuwinst. Hiermee reduceert VP Capital de impact van één van haar participaties en levert zij een belangrijke bijdrage aan de weerbaarheid tegen klimaatverandering voor zichzelf en onze maatschappij.
Het ontstaan en de groei van een toekomstbestendig bedrijf
VP Capital is geboren uit het werk kledingbedrijf van de familie Van Puijenbroek. Zes generaties geleden startte Hendrik Van Puijenbroek de BV Textielfabrieken H. Van Puijenbroek wat tegenwoordig HAVEP heet. Vandaag is het merk terug te vinden op veel boerderijen waar de overalls met het neklabel “You’ll never work alone” nog steeds worden gedragen. Vanaf 2019 gaat de inversteringsmaatschappij van de familie Van Puijenbroek verder onder de naam VP Capital en investeert ze de afgelopen jaren in steeds meer domeinen, waaronder ‘agrifood’. Een domein waar zij zelf middenin zitten.
In de jaren ‘40 startte de familie de boerderij VP Landbouw op 400 hectare landbouwgrond temidden van 800 hectare natuur. Op een, voor Nederland zeldzame, samenstelling van bos- en landbouwgrond begon deze boerderij met mest voorziening als hoofddoel, maar produceert zij vandaag akkerbouwgewassen, melk en gras. VP Capital compenseert sinds enkele jaren de CO2-uitstoot van zichzelf (scope 1 1+2) en van haar directe participaties waaronder VP Landbouw (scope 3 van VP Capital = scope 1+2 van participaties). Hierdoor mag zowel VP Capital als VP Landbouw zich klimaatneutraal noemen. Door zich te committeren aan Science Based Targets is VP Capital nog een stap verder gegaan en verbindt ze zich aan forse CO2-uitstoot reductiedoelstellingen. Hieronder valt ook het ondersteunen van VP Landbouw bij het reduceren van hun carbon footprint.
Het is de ambitie van VP Capital om hun offsetting strategie, waarmee ze een klimaatneutraal bedrijf werden, aan te vullen met insetting, waarmee ze de milieu impact in hun keten en participaties wilt compenseren en reduceren. Soil Heroes helpt met insetting door de gegenereerde milieuwinst van VP Landbouw te kwantificeren en waarderen. Al deze ontwikkelingen dragen bij aan de ambitie van het bedrijf dat zichzelf sinds mei 2022 niet voor niks een B Corp mag noemen: Het verduurzamen van de verschillende investeringsdomeinen en diens productieketens. Middels de huidige ketensamenwerking tussen VP Capital, VP Landbouw en Soil Heroes hoopt VP Capital een goed werkend en schaalbaar landbouw model te ontwikkelen wat niet alleen zorgt voor de volgende generaties van de familie, maar waar ook de gehele agrifood sector een voorbeeld aan kan nemen.
Kan mijn bedrijf ook in de transitie stappen?
Soil Heroes voorziet boeren van een netwerk om kennis uit te wisselen. Door deze peer-to-peer kennisuitwisseling kan elke boer leren over de praktische toepassing van regeneratieve landbouw van collega boeren. Regeneratieve methoden kunnen onbekende uitdagingen met zich meebrengen. Neem bijvoorbeeld het stoppen met ploegen. Ploegen kan op kort termijn zeer effectief werken tegen onkruid bestrijding, maar op lang termijn grote hoeveelheden CO2 uitstoot veroorzaken, de bodembiologie beschadigen en voedingswaarden van de aarde reduceren. Een regeneratief alternatief voor ploegen is het aanpassen van de zaaidata, het aanplanten van begeleidende gewassen en/of gewasrotaties. De uitdaging is dat hiervoor landbouwgrond moet worden opgeofferd voor gewassen die in eerste instantie geen functie lijken te hebben.
Daarom biedt Soil Heroes, naast een netwerk, inzicht in de kwaliteit van de landbouwgrond door middel van een holistische bodem meting, waarvan de resultaten worden uitgedrukt in een zogeheten Soil Health Index. De Soil Health Index geeft de vruchtbaarheid van de bodem op jaarbasis weer door de huidige biologische, chemische en fysische staat van de bodem in kaart te brengen. Door mileueffecten te verifiëren en kwantificeren kunnen zowel boeren als investeerders zien wat regeneratieve landbouw is, hoe het werkt en wat de positieve effecten zijn.
Deze samenwerking illustreert de impact-gedreven en gefaseerde aanpak van Soil Heroes. Elk bedrijf kan, onder begeleiding van Soil Heroes, starten met een kleinschalige pilot. Door een pilot met Soil Heroes kan een boerderij ervaren hoe regeneratieve landbouw in de praktijk werkt en tegelijk leren van andere boeren die hen voorgingen. Elke boerderij kan, zoals VP Landbouw, vervolgens doorstromen naar een “insetting” programma, waarbij er een samenwerking tussen boeren en bedrijven wordt gezocht waarin alle partijen zowel financiële winst als klimaatwinst kunnen behalen.
“Het charmante van soil heroes is dat (1) je binnen de eigen keten uitstoot kan reduceren, (2) je CO2 uitstoot opslaat in de eigen grond en (3) je investeert in bodemverbetering. We hebben nog veel te leren, maar uiteindelijk willen wij op onze beurt een voorbeeld zijn binnen onze sector. Deze hoognodige transitie moeten we samen maken. Deze transitie is dat wat VP Capital toekomstbestendig kan maken.” – Jobien Laurijssen, sustainability manager bij VP Capital
