Vrijwel alle banken investeren in bedrijven die land verwerven buiten de EU en die actief zijn in risicosectoren zoals landbouw, bosbouw, biobrandstoffen. Bij landverwervingen komt het regelmatig voor dat de lokale bevolking onrechtmatig van haar land verdreven wordt. De meeste banken doen onvoldoende om dat te voorkomen. Dit blijkt uit het nieuwe praktijkonderzoek Nederlandse bankgroepen en buitenlandse landverwerving van de Eerlijke Bankwijzer, dat vandaag is gepubliceerd.
Het investeringsbeleid van Aegon scoort onvoldoende, zowel voor de eigen beleggingen als voor vermogensbeheer. ABN Amro en Friesland Bank scoren voor vermogensbeheer eveneens onvoldoende. Voor kredietverstrekking scoren ING en Rabobank matig, omdat in het beleid essentiële criteria ontbreken. Dat geldt ook voor het vermogensbeheerbeleid van ING, Rabobank, Triodos en Van Lanschot. Delta Lloyd voerde nieuw beleid in voor vermogensbeheer maar scoort toch matig omdat dit nog onvoldoende wordt toegepast. SNS Reaal scoort een voldoende voor vermogensbeheer omdat het strikte maatregelen in 2012 gaat nemen om landroof tegen te gaan. ABN Amro heeft in de afgelopen dagen formeel bevestigd haar kredietverstrekkingsbeleid en de toepassing hiervan aan te scherpen, waardoor de score wordt verhoogd naar ‘voldoende’. Alleen ASN Bank voert nu al goed beleid en past dit structureel toe voor zowel bankinvesteringen als vermogensbeheer en scoort daarmee goed. Alle banken werkten mee aan dit onderzoek.
Projectleider Eerlijke Bankwijzer Peter Ras: Landverwerving in ontwikkelingslanden neemt enorm toe en het aantal gevallen van landroof helaas ook. Voor veel banken is dit nieuw terrein en dat zie je terug in de lage scores. Door landroof worden duizenden mensen van hun land verjaagd en beroofd van hun inkomsten. Banken zouden iedere medeverantwoordelijkheid moeten voorkomen. Daarom is ons advies: Scherp je beleid dit jaar nog aan, pas dit toe en wees er transparant over.
Opkoop of huur van land door buitenlandse overheden, bedrijven en financiële instellingen van vruchtbare grond neemt in ontwikkelingslanden de laatste jaren in hoog tempo toe omdat dit in tijden van financieel-economische crisis- economisch gezien veilige investeringen zouden betreffen. De International Land Coalition, een coalitie van maatschappelijke organisaties, onderzoeksinstellingen en overheden inclusief Nederland, meldde in december 2011 dat 200 miljoen hectare land sinds 2001 is aangekocht door bedrijven en overheden. Dit is een gebied acht keer zo groot als het Verenigd Koninkrijk. Als de lokale bevolking onrechtmatig van haar land wordt gezet, verliezen boeren hun bron van voedsel en inkomsten. Investeringen in de landbouw- en bosbouwsector in ontwikkelingslanden kunnen bijdragen aan ontwikkeling, mits banken goed beleid voeren ter voorkoming van landconflicten, gedwongen huisuitzettingen en andere ernstige schendingen van mensenrechten. Dit is nu nog onvoldoende het geval.
De Eerlijke Bankwijzer doet bankgroepen concrete aanbevelingen tot aanscherping van beleid. De Eerlijke Bankwijzer vindt het onacceptabel dat veel banken hun beleid niet publiceren en/of niet voldoen aan internationale transparantie-richtlijnen, ook niet ten aanzien van investeringen in landverwervende bedrijven.
Vandaag lanceert de Eerlijke Bankwijzer een eigen app om het op deze wijze voor bankklanten makkelijker te maken om hun eigen bank te vergelijken met andere banken op duurzaamheid.
De Eerlijke Bankwijzer is een initiatief van Oxfam Novib, FNV, Amnesty International, Mileudefensie, Dierenbescherming en IKV Pax Christi. Het onderzoek voor de Eerlijke Bankwijzer wordt uitgevoerd door economisch onderzoeksbureau Profundo. De Eerlijke Bankwijzer heeft tot doel het verduurzamen van banken met behulp van de consument. Op 25 april wordt het volgende praktijkonderzoek, dan over duurzame energie, gelanceerd. In mei 2012 zal de eerstvolgende halfjaar update worden gepubliceerd.
