De Nederlandse actuarissen hebben de maatschappelijke ontwikkeling van duurzaam en ethisch beleggen nauwelijks gevolgd. Er is door de beroepsgroep geen onderzoek gedaan naar de invloed die beleggen met ethische, sociale en milieucriteria zou kunnen hebben op het belegde vermogen van pensioenfondsen en de effecten daarvan op toekomstige premiebetalingen of uitkeringen. Dat bleek gisteravond tijdens een bijeenkomst georganiseerd door de VBDO en het Actuarieel Genootschap.
Dat actuarissen zich niet actief bezighouden met deze discussie vindt Peter Borgdorff, directeur van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen, geen probleem. ‘Actuarissen hebben toch vooral een adviesrol.’ Borgdorff wil graag met zijn leden een discussie over wat wel acceptabel is om in te beleggen. ‘Want we kunnen wel zeggen dat we geen kinderarbeid willen, maar mogen vrouwen die net een microkrediet hebben gekregen om een eigen bedrijfje op te zetten dan hun kinderen niet meer laten meehelpen?’, was zijn retorische vraag.
Het debat toonde nog eens aan dat de pensioenfondsvertegenwoordigers en de actuarissen moeite hebben met de discussie en de materie. De ene pensioenfondsbestuurder wilde gewoon regels waarin hij wel mag beleggen. De ander is bang dat dit ten koste van het rendement gaat. Bovendien begreep een aantal aanwezigen niet dat duurzaam en ethisch beleggen iets anders is dan investeren in windmolens. Toen Piet Sprengers van ASN Bank uitlegde dat een deel van het beleggingsuniversum van de pensioenfondsen terug te vinden is in het universum van duurzame beleggingsfondsen, werd de discussie iets zakelijker.
De grootste zorg blijft het rendement. Als tijdens het debat door Ronald Lubberts van Dutch Sustainability Research (DSR) en Sprengers aangeven dat duurzaam en ethisch beleggen een vergelijkbaar rendement oplevert als traditioneel beleggen, is het gefluister door de actuarissen niet van de lucht. ‘Als je bedrijven en sectoren uitsluit, dan gaat theoretisch het rendement omlaag’, heet het.
Dat aan het rendement zwaar wordt getild, blijkt uit de presentatie van Mike Pernot van Hewitt, een actuarieel adviesbureau. Pernot heeft, zo zegt hij zelf, voor het gemak maar even aangenomen dat met duurzaam of ethisch beleggen het rendement per jaar 0,5% lager ligt. Dat kost volgens zijn berekeningen dan euro 3 mrd per jaar. Hoewel het een zelf bedacht voorbeeld is, blijft dat bedrag de hele avond rondwaren.
Dat de deelnemers aan de pensioenfondsen, de werknemers, best willen praten over een afweging tussen rendement en beleggen in bommen, blijkt uit een onderzoek van de CNV Bedrijvenbond. Bestuurder Jaap Jongeman vertelt dat uit eigen onderzoek bleek dat 75% van de deelnemers van het pensioenfonds van metaalindustrie graag milieucriteria en sociale criteria erbij willen betrekken.
Zelfstandig adviseur Jan van der Kolk betoogt dat de pensioenfondsen af moeten van hun simpele reflex over het rendement en zij hun vermogensbeheerders harder moeten laten werken, omdat er wel degelijk een berg aan duurzame beleggingsinformatie is waarmee zij, in alle betekenissen van het woord, beter kunnen beleggen.
