Voor het dertiende jaar op rij actualiseerde Forum Ethibel vzw, in opdracht van MIRA (Milieurapport Vlaanderen), de tijdreeks van duurzaam sparen en beleggen in België.
Eind 2013 steeg het duurzaam spaarvolume met 7% ten opzichte van 2012. Het duurzaam belegd kapitaal daarentegen daalde met 11%.
Eindvervaldagen van een bepaald soort fondsen lagen aan de basis van deze daling.
Een markt die beurtelings krimpt en aantrekt
Een duurzaam spaarproduct (1) mijdt controversiële praktijken, (2) herbelegt in economische activiteiten met een meerwaarde voor mens, milieu, maatschappij en/of (3) ondersteunt met een commissie of via winstafstand duurzame of solidaire projecten.
Het duurzaam sparen neemt toe in volume, zij het niet meer uitsluitend via de zogenaamde solidaire afdracht. Dat is het ondersteunen van sociale of duurzame projecten via een financiële bijdrage. Het icoon van het solidair sparen, Krekelsparen, verdween trouwens van de markt. De groei van het duurzaam sparen in België komt van banken die meer directe en omvangrijke verbintenissen aangaan, neergeschreven in sociaal-ethische codes. Ze laten hun balansen daarop controleren. Op die manier komen bijna al hun kredieten en beleggingen in het vizier en niet enkel sommige specifieke groene financieringen. Ze rapporteren van jaar tot jaar over de vooruitgang en over hun impact. Op die manier wordt veel preciezer de geldelijke IN/UIT van een bank in beeld gebracht.
Een markt die verder rijpt
Een belegging is duurzaam indien ze uitsluitend investeert in ondernemingen die aan maatschappelijke en ecologische criteria voldoen en die niet betrokken zijn in erg controversiële activiteiten. Duurzaam beleggen loopt in België nog steeds goed en staat binnen Europa nog steeds aan de top.
Het teruglopen van het volume van het duurzaam beleggen is helemaal geen negatieve evolutie. Nauwkeurige analyse toont dat er enkel een categorie van light producten op vervaldag komen. Kapitaalgarantiefondsen waren vroeger erg populair, maar zijn intussen uit de gratie gevallen. Hun duurzame varianten boden slechts een flinterdunne duurzame basis. Er is dus kwalitatief geen verlies, wel integendeel. De schijnbare status quo verbergt eerder vitaliteit. Er worden volop nieuwe producten gelanceerd. De diversiteit in aanpak is ook gezond groot.
Een groot deel van de omslag naar duurzaam beleggen blijft echter statistisch onzichtbaar. Grote delen van de institutionele markten zijn terughoudend in het verstrekken van cijfers. Het zijn deze markten die ook een trager en voorzichtiger parcours afleggen, gezien ze meestal een grotere verantwoordelijkheid hebben over de return on investment dan in het geval van consumentenfondsen.
Vandaar dat verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen en institutionele beleggingsinstellingen werken met transitiescenarios. De praktijk wijst uit dat duurzaam beleggen kan bijdragen aan een beter risico-rendementsprofiel van bijvoorbeeld pensioenfondsen.
3,05 miljard euro aan duurzaam spaargeld
Het duurzaam sparen ging in België in 1984 van start. Eind 2013 verzamelden financiële instellingen met duurzame spaarproducten 3,05 miljard euro. De totale inlage op alle spaarboekjes in België bedroeg 266 miljard euro. Het duurzaam sparen had bijgevolg een marktaandeel van 1,15 %. Na meer dan een kwarteeuw blijft duurzaam sparen nog een marginaal gebeuren, weliswaar met veel potentieel.
7,7 miljard euro aan duurzame beleggingsproducten
In de periode 1995-2013 nam het beheerd vermogen in duurzame beleggingsproducten in België toe van 8,9 miljoen euro tot 7,7 miljard euro. Er zijn weinig landen waar duurzaam beleggen dergelijke sterke ontwikkeling kende. Zelfs tijdens de financieel-economische crisis groeide de duurzame beleggingsmarkt in België. Sinds 2011 is er anderzijds een inkrimping. In 2013 daalde het vermogen in duurzame beleggingsproducten met 23% ten opzichte van 2011. De totale Belgische markt van Instellingen voor Collectieve Beleggingen (ICBs) groeide in 2013 met 10% tot 117,5 miljard euro. Het marktaandeel van duurzame beleggingsproducten daalde van 8,1% in 2012 naar 6,5% in 2013.
