Bron
DNB
Binnen een beheerst beleggingsbeleid past ook aandacht voor duurzaamheid. Vanuit het oogpunt van risicomanagement, maar ook omdat dit kansen biedt voor de lange termijn en daarmee voor een toekomstbestendig pensioen. Dagmar van Ravenswaay Claasen en Patrick Corveleijn
DNB is daarom gestart met een onderzoek naar duurzaam beleggen door pensioenfondsen.
Afdelingshoofd Dagmar van Ravenswaay Claasen en projectleider Patrick Corveleijn leggen uit. Ons eerste doel is om meer te weten over hoe pensioenfondsen nu invulling geven aan duurzaamheid. Zowel op het gebied van milieu, governance als sociale factoren.
Waarom een onderzoek naar duurzaam beleggen?
‎We zien dat de samenleving meer en meer duurzaam gedrag vraagt van overheden en ondernemingen. Ook financiële instellingen als pensioenfondsen krijgen de vraag hoe duurzaam hun beleggingsbeleid is. Met het enorme vermogen van ruim 1.200 miljard, hebben zij grote impact. In het toezicht wil DNB deze maatschappelijke perspectieven waar mogelijk opnemen in de toezichtspraktijk en op deze manier vanuit onze kernactiviteiten invulling geven aan maatschappelijk verantwoord ondernemen.
De markt voor verantwoord beleggen op de grote schaal waarin pensioenfondsen investeren, is volop in ontwikkeling en dat brengt veel nieuwe aandachtspunten met zich mee. Van inzicht in risicoprofielen, de standaarden van meten en het aanbod van beleggingsproducten tot de waarderingen op kapitaalmarkten en de impact die een fonds wil realiseren.
We zien in ons land pensioenfondsen die echt het voortouw nemen op het gebied van verantwoord beleggen, internationaal gezien zelfs. We willen in ons onderzoek daarom ook kijken hoe de sector op dit vlak van elkaar kan leren en zullen de uitkomsten met de pensioenfondsen delen. Het terugkoppelen van good practices is daar onderdeel van.
DNB houdt risicogericht toezicht. Hoe past dit onderzoek hier in?
Als een fonds niet duurzaam belegt, loopt het mogelijk een aantal risicos. Dat kunnen financiële risicos zijn, bijvoorbeeld als je belegt in bedrijven die negatieve externe effecten onvoldoende inprijzen, zoals vervuiling op de omgeving. Een bekend incident is dat met het olieplatform Deepwater Horizon in de Golf van Mexico in 2010, waardoor het rendement van oliemaatschappij BP direct onder grote druk is komen te staan en ook maar moeizaam herstelt. Een ander voorbeeld is de carbon-bubble, waarin onzekerheid over klimaatregelgeving ook onzekerheid veroorzaakt over de waardering van bedrijven in de fossiele energiesector. Maar kijk ook breder naar de risicos van klimaatverandering voor beleggingen.
Reputatierisico is daarnaast een niet te onderschatten risico. De sector heeft zelf gemerkt wat de impact is geweest van de media-aandacht in 2007, naar aanleiding van beleggingen in clustermunitie. En individuele reputatieschade vertaalt zich in de pensioensector gemakkelijk door naar reputatieschade voor de hele sector. Daarnaast onderschrijven veel fondsen internationale convenanten of initiatieven om duurzaamheid te integreren in het beleggingsbeleid en dit brengt een verantwoordelijkheid met zich mee om deze principes ook daadwerkelijk na te leven. Vrijblijvendheid in de naleving tast de geloofwaardigheid aan van zowel het fonds als uiteindelijk ook van het initiatief en dat zou ongewenst zijn.
Het kan overigens ook de andere kant op werken. Een positief gevolg van verantwoord beleggen, kan zijn dat het publiek vertrouwen in het Nederlands pensioenstelsel weer groeit. Als gevolg van een beleggingsbeleid waar deelnemers zich in kunnen vinden, kan de binding met hen worden versterkt.
En duurzaam beleggen brengt meer kansen met zich mee. Door beleggingen deels te verschuiven naar meer duurzaamheid, kunnen fondsen bijdragen aan de transitie naar een meer duurzame economie.
Ook door vanuit actief aandeelhouderschap invloed uit te oefenen op de governance van bedrijven waarin geïnvesteerd wordt, zoals op het beloningsbeleid. Door zogenoemde engagementtrajecten met bedrijven aan te gaan, versterken pensioenfondsen internationale good corporate governance principes. Dit disciplineert bedrijfsbestuurders, dwingt verantwoording af en verbetert uiteindelijk het ondernemingsklimaat.
Hoe ziet het onderzoek eruit?
We kijken naar vier aspecten. Momenteel spreken we met verschillende stakeholders, zoals wetenschappers, assetmanagers en brancheorganisaties om de recente ontwikkelingen in duurzaam beleggen in kaart te brengen. Ten tweede bekijken we wat fondsen in hun jaarverslag schrijven over dit onderwerp. Pensioenfondsen zijn sinds kort namelijk verplicht in hun jaarverslag te laten zien op welke manier in het beleggingsbeleid rekening wordt gehouden met milieu, klimaat, mensenrechten en sociale verhoudingen. ‎Bij een selectie van fondsen onderzoeken we daarna op welke manier de keuzes in duurzaam beleggen geborgd zijn binnen het beleggingsproces, en hoe dit in de praktijk werkt. Tot slot spreken we met een aantal fondsen over hun drijfveren, uitdagingen en mogelijke belemmeringen bij duurzaam beleggen.
Jullie noemden belemmeringen voor pensioenfondsen om duurzaam te beleggen. Wat voor belemmeringen kunnen dit zijn?
Bijvoorbeeld te lage marktvolumes. Of mogelijke belemmeringen door wet- en regelgeving. Die signalen horen we graag, want het zou jammer zijn als die duurzaam beleggen in de weg zitten.
Laat daarbij duidelijk zijn: of en op welke manier een pensioenfonds invulling geeft aan duurzaam beleggen, is aan het fonds zelf. Wel moet een duurzaam beleggingsbeleid passen binnen de regels van een beheerst beleggingsbeleid. Niet voor niets heeft de wetgever de eis tot inzicht in duurzaamheid in het artikel over het prudent person-beginsel opgenomen. Ook kijken we of duurzame beleggingen passen binnen de integere en beheerste bedrijfsvoering.
