De transitie naar een duurzame samenleving is een kwestie van geld en niet langer meer van techniek. De techniek ontwikkelt zich inmiddels zo snel dat zij ons in staat stelt om de wereldwijde vraag naar energie duurzaam op te wekken. En de zon kan in 30 minuten in deze mondiale vraag voorzien. Bovendien dendert de technologische ontwikkeling in hoog tempo door. Bedrijven als Essent investeren fors in die ontwikkeling en leveren daarmee een essentiële financiële bijdrage aan de energietransitie van een fossiele en grijze naar een groene samenleving. Een transitie waaraan vele particuliere huishoudens bijdragen, bijvoorbeeld door de installatie van zonnepanelen of een warmtepomp. Maar aan deze bijdragen gaan doorgaans hoge investeringen vooraf.
Iedereen die dat wil zou in staat moeten worden gesteld om deze investeringen te doen. Helaas zijn we zo ver nog niet. Dus willen we de energietransitie tot een succes maken, dan moeten we ook een antwoord vinden op dit financieringsvraagstuk voor particuliere huishoudens.
Pensioenvermogen wordt transitievermogen
Dit antwoord ligt wat mij betreft (deels) in de Nederlandse pensioen spaarpotten. Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars beheren gezamenlijk een pensioenvermogen van vele honderden miljarden. Het zou het succes van de transitie ten goede komen wanneer beheerders van pensioenvermogens hun portefeuilles duurzaam zouden vergroenen door bijvoorbeeld te investeren in de grootschalige aanleg van windmolenparken of in innovatie.
Daarnaast zijn er veel huishoudens die graag een bijdrage aan de energietransitie willen leveren, maar daartoe nu financieel niet in staat. Geef hen de ruimte om opgebouwd pensioen te gebruiken om de eigen woning te verduurzamen en op die manier aan vermogensopbouw bij te dragen. De gedachte daarbij is simpel: een investering in dubbel glas, zonnepanelen of een warmtepomp leidt tot een lagere energienota nu én in de toekomst. Dit financiële voordeel van een lagere energienota zouden we daarbij kunnen laten terugkeren in de pensioenspaarpot om daarmee verdere vermogensopbouw te realiseren. Het aldus opgebouwde vermogen krijgt een impuls wanneer deze als grondslag in Box 3 wordt vrijgesteld van vermogensbelasting.
Hypotheekrenteaftrek
Naast het verruimen van de mogelijkheden om pensioenvermogen te gebruiken voor vermogensopbouw door verduurzaming is er meer nodig om de transitie te financieren. Ik zie daarbij bijvoorbeeld mogelijkheden in het instrument van hypotheekrenteaftrek. Vanzelfsprekend juich ik de voorgenomen versnelde verlaging van de hypotheekrenteaftrek toe. Maar ik pleit in het kader van de energietransitie tegelijkertijd voor een groter bedrag aan hypothecair krediet dat geleend mag worden voor de financiering van energiebesparende maatregelen. Op dit moment is het zo dat een bank energiebesparende maatregelen in het hypothecaire krediet mag mee financieren als het totale krediet niet meer dan 106% bedraagt van de waarde van de woning. Bij een verdere verlaging van de Loan to Value (LTV), dit is de verhouding tussen de waarde van de eigen woning en het hypothecaire krediet, moet de koper van een woning steeds meer eigen geld meebrengen. Er is immers minder ruimte om de woning met hypothecair krediet te financieren. De ervaring leert dat de huiseigenaar dan voorrang geeft aan andere investeringen, bijvoorbeeld een keuken of badkamer, dan aan investeringen die leiden tot het verduurzamen van de woning. Ik pleit er dan ook voor om dit percentage te verhogen naar 10% boven de geldende LTV norm en om deze 10%, ook in de toekomst, uit te sluiten van de verlaging van de hypotheekrenteaftrek zodat huiskopers ook echt gestimuleerd worden tot verduurzaming. Banken zouden dit in hun adviesgesprekken met klanten actief onder de aandacht moeten brengen.
Betaalbare transitie voor iedereen
Als energiebedrijf onderzoeken we de mogelijkheden om een betaalbare energietransitie voor iedereen mogelijk te maken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan advisering over energiebesparende maatregelen en de mogelijkheid om investeringen in energiebesparende maatregelen voor te financieren, waarbij terugbetaling verloopt via de energienota die lager wordt als gevolg van de maatregelen. Ik nodig iedereen met goede ideeën van harte uit om met ons in gesprek te gaan, zodat we de energietransitie voor iedereen betaalbaar kunnen houden!
Patrick Lammers is CEO van Essent en Country Chair innogy Nederland
