Voor het eerst in jaren is de miljardenpot SDE-subsidie (Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie) niet volledig benut. Ruim € 2,4 miljard werd niet aangesproken. Als ik kijk naar de SDE-systematiek zie ik daarvoor twee verklaringen. Die mogen niet worden genegeerd, omdat de SDE de motor is van duurzame energieprojecten in Nederland. Met andere woorden: het overblijven van SDE-budget is een belangrijk signaal dat de komende jaren onvoldoende projecten worden gerealiseerd om de energie- en klimaatdoelstellingen te halen. In het kader van het Klimaatakkoord zou daarom ook moeten bezien welke verbeteringen nodig zijn om het succes van de SDE te continueren.
Onvoldoende vergunde projecten
Een eerste reden voor het resteren van SDE-budget, is dat onvoldoende projecten SDE-aanvraag-ready zijn. Een SDE-aanvraag kan namelijk pas worden ingediend als de vergunningen voor het project rond zijn. Soms vergt dat een voortraject van jaren, met alle risico’s van dien.
Het hoofdlijnen-Klimaatakkoord onderkent op zich dat de vergunningverlening en ruimtelijke inpassing van projecten moet worden versneld. Een tendens die ik daarnaast meen te zien is dat projecten door overheden worden aanbesteed. Daardoor rusten vergunningsrisico’s in mindere mate bij marktpartijen. Een bijkomend voordeel is dat de overheid kan selecteren op de kwaliteit van de ontwikkelaar.
Lage elektriciteitsprijs
Een tweede reden voor het niet-benutten van het SDE-budget kan worden gevonden in het elektriciteitsprijsrisico. De SDE legt het risico voor toekomstige, lage elektriciteitsprijzen bij investeerders en financiers. Juist nu de elektriciteitsprijs de afgelopen jaren laag is en er in de energiesector majeure veranderingen op stapel staan, bestaat over de (lange termijn) elektriciteitsprijs in de markt onzekerheid.
De SDE legt het elektriciteitsprijsrisico bij investeerders en financiers door middel van de floor price; in de wetgeving aangeduid als de ‘basiselektriciteitsprijs’. Uitgangspunt van de SDE is, op zich, dat daarmee het kostprijsverschil tussen relatief goedkope grijze-energieproductie (kolen en aardgas) en relatief dure duurzame-energieproductie (zon en wind) wordt gecompenseerd. Maar de SDE regelt ook dat als de marktprijs voor elektriciteit onder de floor price duikt, het verschil tussen die marktprijs en de floor price niet meer wordt gedekt.
Met alle veranderingen in de energiesector is het niet ondenkbeeldig dat de elektriciteitsprijs onder de floor price zakt. Dat kan investeerders en financiers ervan weerhouden om het investeringsbesluit te nemen en, in het verlengde daarvan, een SDE-aanvraag in te dienen. Want voor ontwikkelaars, investeerders en financiers moet de SDE-subsidie een zekere cashflow garanderen tijdens de exploitatiefase van een project. Zonder deze zekerheid zijn zij, in het algemeen, niet bereid om de investeringskosten te dragen.
Klimaatakkoord
Het hoofdlijnen-Klimaatakkoord gaat vooral in op de uitfasering van de SDE na 2025. Maar het is essentieel dat tot die tijd met de SDE voldoende duurzame projecten worden gerealiseerd. In het kader van het Klimaatakkoord zou daarom ook moeten bezien welke verbeteringen nodig zijn om het eerdere succes van de SDE voort te zetten.
Marjolein Dieperink, Partner bij AKD N.V.
