Nederlandse overheden kunnen problemen effectiever aanpakken door op resultaat te belonen in plaats van op inspanningen. Dat stellen de oprichters van Social Finance NL, een nieuwe organisatie die met steun van het Oranje Fonds en ABN AMRO bemiddelt tussen overheden die maatschappelijke issues willen aanpakken, sociale ondernemingen en maatschappelijke investeerders. Mariëtte Hamer (voorzitter Sociaal Economische Raad verrichte gistermiddag het officiële startschot.
Social Finance NL richt zich op thema’s als (jeugd)werkloosheid en welzijn. Social Finance NL heeft als onafhankelijke organisatie het doel maatschappelijke problemen radicaal effectiever op te lossen. De oprichters kiezen voor innovatieve samenwerkingsverbanden en financieringsvormen. En alleen bij succesvolle interventies betaalt de overheid voor de inspanningen. Een belangrijk middel hierbij is de door Social Finance UK uitgevonden Social Impact Bond.
Drie stappen
De aanpak van Social Finance NL bestaat globaal uit drie stappen.
- Social Finance NL analyseert de kern van het maatschappelijk vraagstuk en onderzoekt samen met betrokkenen hoe de situatie te verbeteren.
- Social Finance brengt innovatieve oplossingen tot stand, zet nieuwe vormen van samenwerkingen op van overheden, maatschappelijk investeerders en uitvoerders. Ook benut het nieuwe financieringsvormen zoals Social Impact Bonds.
- Social Finance deelt de kennis die in dit proces is opgedaan zodat andere initiatieven hiervan kunnen profiteren en volgende initiatieven makkelijker tot stand komen.
Afspraken en monitoring
Social Finance NL daagt overheden uit om gezamenlijk een issue aan te pakken, en adviseert bij het formuleren van de juiste opdracht. Vooraf worden meetbare resultaatafspraken vastgelegd. Social Finance NL monitort de voortgang en koerst op optimaal resultaat. De financiering komt aanvankelijk van (groot)zakelijke investeerders. Voor de overheid geldt: no cure no pay. Nu wordt belastinggeld nog vaak direct besteed aan inspanningen, ook als die niet blijken te werken.
Successen
In het buitenland werkt Social Finance al. Er zijn zusterorganisaties in het Verenigd Koninkrijk, de VS, India en Israël. Hier worden met de zakelijke aanpak al veel resultaten behaald en bestuurders overtuigd. Vanaf de lancering van de eerste Social Impact Bond ooit, door Social Finance UK, is er door de zusterorganisaties ruim €650 miljoen aan externe financiering ingezet voor effectievere oplossingen van maatschappelijke vraagstukken op thema’s zoals preventie voor diabetes type 2, ondersteuning van dak- en thuisloze jongeren en eenzame ouderen. Zo is in de VS een breed gedragen ‘Pay for Succes’ beleid ingesteld, en heeft de toenmalige Britse premier Cameron een Centre for Social Impact Bonds opgericht. Dat de aanpak ook in Nederland kan werken, bewijzen de eerste Social Impact Bonds: in Rotterdam loopt een zeer succesvolle aanpak van jeugdwerkloosheid, waarbij kansarme jongeren een carrière op poten zetten zo en wegblijven uit de uitkering. De oprichters van Social Finance NL hebben in Nederland al 7 Social Impact Bonds gerealiseerd waarmee nieuwe oplossingen ingezet worden voor het verminderen van (jeugd)werkloosheid, recidive en verbeterde begeleiding voor werknemers bij wie kanker is vastgesteld’. Zij zetten deze kennis in om ook in Nederland ‘Social Finance ecosystemen’ te creëren.
Hoe het werkt bij de eerste Social Impact Bond (SIB) in Nederland in Rotterdam: In 2013 zaten 16.000 jonge rotterdammers zaten in de bijstand. De gemeente Rotterdam wil graag dat deze jongeren een baan vinden. Normaal gesproken geeft de gemeente via een subsidie verschillende partijen de opdracht om deze jongeren uit de uitkering te helpen.
Met een SIB betaalt niet de gemeente, maar een (maatschappelijk) investeerder dit project. We meten in hoeverre de deelnemers eerder uit de bijstand komen dan verwacht. Elke dag eerder bespaart de gemeente 40 euro. Met dit geld worden de investeerders terugbetaald. Bij succes krijgen de investeerders rendement, maar als het project niet slaagt betaalt de gemeente (en dus de belastingbetaler) helemaal niets. Een social impact bond is dus een afspraak tussen een overheid, investeerder en uitvoerder, waarbij de investeerder geld steekt in een maatschappelijk vraagstuk, er wordt gemeten in hoeverre vooraf afgesproken doelen zijn bereikt en op basis van die resultaten betaalt de overheid uit aan de investeerder.
Het Oranje Fonds en ABN AMRO zijn Founding partners
Social Finance NL gaat op 2 oktober van start tijdens het Startup Impact Fest in Den Haag met het Oranjefonds en ABN AMRO als founding partners. Het officiële startschot wordt gegeven door Mariette Hamer, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad. Al in 2019 verwacht Social Finance NL een resultatenfonds te starten met de provincie Noord- Brabant, een social impact bond met een ministerie en één met een gemeente.
