Nederland is wereldwijd één van de koplopers op het gebied van Social Impact Bonds (SIBs). Vijf jaar geleden werd deze vernieuwende samenwerkingsvorm vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Nederland gehaald en werd de eerste SIB gelanceerd in Rotterdam. Vorige week werd het jubileum gevierd met een diner met de grondlegger van de SIB, Sir Ronald Cohen in het stadhuis van Rotterdam. Aan staatssecretaris van Ark werd door Social Finance NL een rapport gepresenteerd met de belangrijkste conclusies en resultaten van vijf jaar Social Impact Bonds in Nederland. Ook heeft Cohen bij Minister van Financiën Wopke Hoekstra een lans gebroken om Social Impact Bonds als financieringsinstrument meer in te zetten.
Een Social Impact Bond is een innovatieve resultaatgerichte samenwerking tussen de overheid, sociaal ondernemers en investeerders om maatschappelijke vraagstukken op te lossen, met thema’s als gezondheid en arbeidsparticipatie. In deze vernieuwende financieringsconstructie betalen investeerders voor een maatschappelijke interventie en betaalt de overheid hierbij enkel uit als de vooraf bepaalde resultaten zijn gehaald. Na de lancering van de eerste Nederlandse SIB in Rotterdam, volgden er nog tien.
Vandaag vond een evenement plaats, georganiseerd door de gemeente Rotterdam en Social Finance NL, om terug te blikken op de gesloten Social Impact Bonds in Nederland en vooruit te kijken hoe SIBs in Nederland nog meer van waarde kunnen zijn en succesvol op te schalen. Tijdens het evenement werd voor het eerst een rapport gepresenteerd met een overzicht van de elf Social Impact Bonds in Nederland. Hieruit blijkt onder andere dat er tot nu toe 13,9 miljoen euro via SIBs is geïnvesteerd door onder andere ABN AMRO, Rabobank en het Oranje Fonds om de arbeidsparticipatie bij doelgroepen variërend van ex-gedetineerde, jonge werklozen en werknemers met kanker te verhogen. De eerste SIB is succesvol afgerond met 12% rendement voor de investeerders. Van belang is nu dat inspanningen in de komende jaren op nationaal niveau gecoördineerd worden en in wordt gezet op kennisdeling bij verschillende overheden en impact investors.
Social Impact Bond jubileum
Speciaal voor deze gelegenheid kwam Sir Ronald Cohen, de grondlegger van de SIB, voorzitter van de Global Steering Group for Impact Investing en één van de leiders van de mondiale impact investing sector naar Nederland. Overdag ging hij in gesprek met Staatssecretaris van Ark en Minister van Financiën Wopke Hoekstra over hoe SIBs de manier waarop de Britse overheid maatschappelijke vraagstukken oplost heeft veranderd en hoe dit ook in Nederland gerealiseerd kan worden. ‘Alle neuzen staan dezelfde kant op: jongeren zijn op zoek naar zingeving en investeerders maken zich zorgen over milieu en maatschappelijke issues. Daarbij hebben we 150 SIB-pilots gedraaid: we hebben ons bewezen!’, aldus Cohen. ‘s Avonds kwamen ruim 100 stakeholders uit het Nederlandse SIB ecosysteem, waaronder overheden, ondernemers, kennisinstellingen, banken en andere impact investeerders samen voor een jubileumdiner. Het diner werd geopend door Rotterdamse wethouder Richard Moti: ‘Nederland staat na vijf jaar al in de top 3 van landen met de meeste SIBs. We zijn hier vanavond bijeen omdat we allemaal een pioniersrol hebben! Samen staan we sterk en er zijn in vijf jaar tijd al geweldige partnerships ontstaan.’ Sir Ronald Cohen deelde vervolgens zijn kennis als keynote spreker. ‘Om impact te maken moeten we opschalen en dat betekent innoveren, activeren en orchestreren!’, aldus Cohen. Na diverse panelgesprekken werd het evenement afgesloten door Henri Swinkels, gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant en initiatiefnemer van het Brabant Outcomes Fund, die samen met de aanwezigen een blik op de toekomst wierp.
Resultaten rapport
In Nederland zijn in de laatste vijf jaar elf SIBs gerealiseerd, voornamelijk met het doel om de arbeidsparticipatie te verhogen (acht SIBs). Daarnaast zijn er twee SIBs opgezet rondom het thema ‘gezondheid’ en is één SIB gelanceerd om recidive terug te dringen en herintegratie van ex-gedetineerden te verbeteren. Het rapport van Social Finance NL laat de effectiviteit van de SIBs zien:
Zo realiseerde de eerste SIB De Buzinezzclub in Rotterdam, tegen werkloosheid in Nederland, een significante afname in het aantal uitkeringsdagen en leverde het project de financiers een rendement van 12% per jaar op.
Ook zorgde de SIB Sociaal Hospitaal in Den Haag voor een besparing van €28.000 per huishouden op medische zorg en versloeg de landelijke SIB Werk na detentie de benchmark met bijna 27%.
Eén van de succesfactoren van SIBs is de vorming van sterke partnerships tussen diverse, betrokken partijen. Hierdoor wordt inhoudelijk dieper in het maatschappelijk vraagstuk gedoken en nieuwe inzichten opgedaan. Daarnaast ligt de focus van SIBs op het resultaat in plaats van de activiteiten. De uitvoerder heeft de vrijheid om te werken op de manier die zij het effectiefst acht. Uitvoerders worden afgerekend op resultaat, wat zorgt voor meer betrokkenheid. Zo is de financiering ook resultaatgericht ingestoken. Financiers betalen niet langer voor de inspanning, maar voor bewezen behaalde resultaten.
Belangrijkste inzichten voor de toekomst
Met het jubileumdiner en een rapport over de ontwikkelingen van de afgelopen vijf jaar, wordt een eerste stap gezet naar een transparant ecosysteem van kennisinstellingen, overheden, investeerders en sociaal ondernemers. De komende jaren wordt gewerkt naar een volwassen impact financieringslandschap met meer kennisdeling, opschaling naar nationaal niveau en hogere ‘deal sizes’ om SIBs nog effectiever in te richten en te laten verlopen en maatschappelijke problemen resultaatgericht en innovatief op te lossen.
Het jubileumdiner en het rapport is ondersteund door het Oranje Fonds, ABN AMRO, Social Finance NL, de Buzinezzclub en Start Foundation.
