Mondiale veranderingen hebben enorme impact op fondsen en beleggingsportefeuilles. Beleggers die denken dat het met de energietransitie wel meevalt, lopen het risico straks met waardeloze activa, oftewel stranded assets, te blijven zitten.
Laat u nog wel eens een fotorolletje ontwikkelen van Kodak? Waarschijnlijk niet. De foto’s die u maakt met de digitale camera op uw telefoon staan in de cloud of op uw computer. Wist u trouwens dat Kodak de digitale camera heeft uitgevonden? Het bedrijf besloot er vervolgens niet veel mee te doen, vanwege het gevaar voor zijn eigen klassieke fotoproducten. De rest is geschiedenis. In januari 2012 duikelde het aandeel Kodak naar 47 dollarcent en was de waarde van het concern gedaald van 18 miljard naar 130 miljoen dollar. Om zich te redden stopte het bedrijf maar helemaal met fotografie.
Gebakken lucht
In beleggerskringen wordt nog wel eens gegniffeld over zoveel naïviteit. Maar vervolgens stappen beleggers volop in de volgende Kodak: de olie-industrie. Dat lijken wellicht betrouwbare aandelen met een lage volatiliteit, maar het bedrijfsmodel van oliemaatschappijen is eindig.
Ten eerste is een deel van de koerswaarde gebaseerd op gebakken lucht. We noemen dat de ‘Carbon Bubble.’ De waarde van beursgenoteerde oliebedrijven is voor een groot deel gebaseerd op de totale voorraad olie en gas die nog in de bodem zit. Die is groot genoeg voor de komende 500 jaar. Alleen: die zal nooit volledig geëxploiteerd worden. Vanwege klimaatbeleid, CO2-heffingen, negatieve effecten voor het milieu of maatschappelijke verontwaardiging. Ik geloof bijvoorbeeld niet dat we ooit al die olie onder de Noordpool weg gaan halen. Alleen al omdat we het gewoonweg niet meer willen. En als voorraden worden afgewaardeerd heeft dat directe gevolgen voor de aandelenkoers.
Uit de olie gestapt
Sommige experts roepen dat oliemaatschappijen het binnen tien jaar moeilijk gaan krijgen. Ik wil die termijn zelfs nog wat naar voren trekken. Het grootste staatsoliefonds van Noorwegen, rijk geworden door olie, is uit de olie gestapt. Waarom zouden ze dat doen? Omdat ze zo begaan zijn met de wereld? Nee, omdat ze de pensioenen van de Noren willen garanderen.
Waarschijnlijk weten de specialisten bij het fonds meer dan de gemiddelde belegger. En waarom investeren olieproducerende landen zoals Saoedi-Arabië massaal in zonne-energie en waterstof-technologie? De vraag stellen is hem beantwoorden. Want zonne-energie valt elke dag gratis op de aarde en je hoeft geen kosten te maken om het uit de grond te halen.
Laatste aandeel
Beleggers in de fossiele sector moeten oppassen voor stranded assets. Als een bedrijf in de verkeerde hoek zit, komen bedrijfswinsten onder druk te staan en zal de waarde van dat bedrijf afnemen. Daar betaal je als belegger de prijs voor. Dan gaat het om de vraag: wie heeft straks als laatste het aandeel in handen dat niets meer waard is? Nu de grootste investeerders uit de olie stappen geldt die vraag steeds nadrukkelijker voor de fossiele sector. Maar bedrijven als Shell zijn zich toch aan het omvormen?, hoor ik dan roepen. Nee, dat doen ze niet. Nog steeds gaat namelijk 80 % van de onderzoeks- en researchportefeuille van het bedrijf naar verbetering van bestaande fossiele brandstoffen en chemicaliën.
Voorbereiden
Bereid je dus voor op stranded assets. Hoe? Door bewust te toetsen op de ESG-criteria: Environmental (milieu), Social (maatschappelijk) en Governance (ondernemingsbestuur). Door de media te volgen. Door je bewust te zijn van de energietransitie en de elektrisering van de maatschappij. Het klimaatprobleem wordt de komende jaren groter en groter. Agrarische productielanden als Spanje zullen door verdroging en woestijnvorming afvallen. En als mensen vanwege klimaateffecten honger krijgen, zullen ze naar fossiele bedrijven wijzen. Daar wil je dan met je beleggingen niet in zitten.
Bas-Jan Blom (1962) is sinds 2007 directeur van ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. Bas-Jan is voorzitter van de directie en is verantwoordelijk voor Productontwikkeling, Marketing & Sales, Portfoliomanagement en Productmanagement.
Deze column werd eerder geplaatst op beleggen.nl
