Jaarlijks onderzoekt de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) de prestaties van het verantwoord beleggingsbeleid van Nederlandse pensioenfondsen. De benchmark beoordeelt de 50 grootste pensioenfondsen van Nederland, samen goed voor 92% van het beheerd vermogen met een totale waarde van meer dan €1.230 miljard. Dit jaar haalde pensioenfonds ABP hoogste score van alle respondenten.
‘Het doel van de benchmark is het verhogen van bewustzijn over verantwoord beleggen en het stimuleren van duurzame investeringen door pensioenfondsen’, aldus Angelique Laskewitz, directeur van de VBDO. Ze voegt toe: ‘Benchmarks zijn een effectief instrument voor het stimuleren van duurzaamheidsverbeteringen, doordat je de concurrentiekracht van de markt benut. Ze creëren een race naar de top door het bieden van vergelijkend inzicht en het identificeren van koplopers, waardoor sector breed leren en het delen van goede praktijken worden gestimuleerd’.
ABP scoorde een 4,6 uit een maximum van 5. ABP wordt op de voet gevolgd door BPF Bouw (4,5) en PFZW (4,4). Ieder fonds kreeg een lijst met in totaal 50 vragen verdeeld in 4 categorieën; bestuur, beleid, implementatie en verantwoording. Als geheel scoorde de branche dit jaar iets lager, wat volgens Laskewitz prima te verklaren valt. ‘Wij hebben er zelf voor gekozen dit jaar de lat wat hoger te leggen, door een aantal aanpassingen te maken in een aantal vraagstellingen en beoordelingen. Dat hebben we gedaan omdat we gelukkig steeds meer ontwikkeling zien op het gebied van verantwoord beleggen. We kunnen daardoor ook kritischer gaan kijken”.
Gerard Roest, bestuurder pensioenen FNV zegt dat hij blij is met de resultaten van de benchmark. ‘Het mondiale bedrijfsleven moet nog meer rekening gaan houden met mensenrechten, de rechten van werknemers en het milieu. De benchmark van de VBDO speelt een cruciale rol bij het beoordelen van pensioenfondsen op ESG-gebied en als FNV sponsoren we dan ook graag dit initiatief om de sector naar een hoger plan te tillen. We zien dat daarmee echt stappen worden gemaakt’. Toch ziet hij ook ruimte voor verbetering: ‘Dit jaar heeft 100% van de pensioenfondsen verantwoord beleggen opgenomen in hun beleggingsovertuigingen. Dat is een mooie eerste stap, maar daarmee ben je er nog niet. We zien veel verschil in diepgang binnen verantwoord beleggen. Dat wil zeggen dat verantwoord beleggen wel de norm wordt, maar dat de standaarden binnen die norm nog erg uiteen lopen. Pensioenfondsen zouden veel meer moeten samenwerken en elkaar daarbij ondersteunen.
De resultaten uit de benchmark onderschrijven de verklaring van Roest. Zo maken alle pensioenfondsen inmiddels gebruik van het investeringsstrategie uitsluiting, waarmee de belegger bewust kiest niet te investeren in bepaalde bedrijven of landen vanwege ongewenste activiteiten of gedrag. Daarentegen integreert bijvoorbeeld slechts 28% van de fondsen een duurzaamheidsanalyse in de beleggingsanalyse van de bedrijfsobligatieportefeuille.
Toch is er ook echte vooruitgang zichtbaar in het rapport. Zo maakte 58% van de fondsen dit jaar gebruik van Impact Investing, een beleggingsinstrument waarmee een positieve, meetbare bijdrage wordt geleverd aan mens en milieu. Een stijging van 6% ten opzichte van 2018. Laskewitz plaatst daar wel een kanttekening bij. “Impact Investing is een mooi instrument. We zien dat steeds meer fondsen dit weten te benutten, bijvoorbeeld door te beleggen in groene obligaties. Als fonds moet je daarbij wel kritisch kijken naar die obligaties. Daar hebben we dit jaar bij het samenstellen van de benchmark dan ook extra de nadruk op gelegd, met name op de selectie ervan. Je moet daarbij kijken naar de certificering en of een certificaat sterk genoeg is.
De top 25
Naast de 50 onderzochte pensioenfondsen, telt Nederland nog zo’n 150 kleinere fondsen. Laskewitz onderschrijft het belang hiervan. ‘Ze zijn belangrijk voor vernieuwing in de markt, maar zitten tegelijkertijd in een lastige positie. Door wet- en regelgeving moet duurzaamheid steeds verder worden meegenomen in het beleid en portfolio van een fonds. Voor een kleiner fonds is het niet altijd eenvoudig om dit allemaal te bolwerken. Er komt enorm veel op bestuurders en beleggers af en door alle rapportagerichtlijnen kunnen ze gemakkelijk het overzicht verliezen. Gelukkig is er heel veel hulp beschikbaar vanuit verschillende partijen en kun je gebruik maken van reeds bestaande kennis en expertise. Uiteindelijk zijn we allemaal gebaat bij een sector die over de hele breedte blijft groeien en verduurzamen’.
Shaktie Rambaran Mishre, bestuursvoorzitter van de Pensioenfederatie, vult haar aan: ‘Verantwoord beleggen is het nieuwe normaal; dat zie je aan de resultaten van deze 50 grootste fondsen. Het IMVB-convenant van afgelopen december is ook door veel kleinere fondsen ondertekend. De pensioensector laat daarmee zien dat zij haar verantwoordelijkheid naar mens en milieu serieus neemt en aansluit bij deelnemers en maatschappij. De komende periode zetten we verder in op de impact die we willen maken. We gaan er vanuit dat VBDO volgend jaar kan constateren dat het verantwoord beleggingsbeleid door pensioenfondsen zich over de volle breedte verder heeft verdiept’.
De VBDO benchmark pensioenfondsen wordt ieder jaar uitgebracht.
