De staatsoliemaatschappij van Saoedi-Arabië, Saudi Aramco, gaat uiteindelijk toch haar beursdebuut maken. Hoewel financieel ongekend groot en sterk, en een potentieel indexzwaargewicht, blijft het vanuit duurzaamheidsoogpunt de vraag welke beleggers de aandelen gaan kopen. Want het oliebedrijf scoort niet al te best op duurzaamheid. Dat kan ertoe leiden dat duurzaamheidscriteria van fondsen en fondshuizen verhinderen dat aandelen van’s werelds aanstaande grootste beursbedrijf in de portefeuilles van beleggingsfondsen terechtkomen.
De recent aangekondigde beursgang van Saudi Aramco, de staatsoliemaatschappij uit Saoedi-Arabië, stond al enige tijd op stapel. Meerdere keren werd deze uitgesteld, maar inmiddels lijkt het er aan het einde van dit jaar dan toch echt van te gaan komen. Naar verwachting zal de handel in de aandelen op 11 december aanvangen op de Tadawul beurs in Riyadh.
De beursgang is vanuit meerdere oogpunten interessant. Allereerst alleen al door de omvang van de onderneming. Het bedrijf pompt meer olie uit de grond dan welke andere olieproducent ook en is goed voor 10% van de wereldwijde olieproductie. Over 2018 resulteerde dat in een winst van 111 miljard US dollar. Met een waardering van circa 20 keer de winst hoopt Saoedi-Arabië op een marktkapitalisatie van 2.000 miljard US dollar. Ter vergelijk, de hoogste marktkapitalisatie op dit moment voor een beursgenoteerd bedrijf is die van Apple met 1.140 miljard US dollar.
Indexzwaargewicht
Hoewel in eerste instantie slechts 5% van het aandelenkapitaal vrij verhandelbaar gemaakt zal worden, wordt Saudi Aramco een potentieel indexzwaargewicht. Hoewel niet voor de MSCI World index, aangezien opkomende landen niet in deze index zijn opgenomen, maar wel in de MSCI ACWI. Veel beleggers zullen niet om dit aandeel heen willen of kunnen, omdat ze anders te veel afwijken van de benchmark.
Hoe groot en winstgevend het bedrijf ook is, de vraag is: welke beleggers zouden er in willen beleggen? Vanuit duurzaamheidsoogpunt is er nogal wat op een belegging in Saudi Aramco aan te merken. Allereerst is er de (on)wenselijkheid om te investeren in fossiele brandstoffen. In een bedrijf bovendien dat nauwelijks stappen zet richting duurzamere energiebronnen.
Staatsinvloed
Verder is er er de grootaandeelhouder, de staat Saoedi-Arabië, die ook na de beursgang een een omvangrijk belang in de onderneming houdt. De staat zal dus de dienst uit blijven maken en de opbrengst van de beursgang zal in de staatskas vloeien.
Bij veel landen is dat geen enkel probleem, maar in dit geval betreft het een staat met een bepaald niet onbezoedelde reputatie. Een regime dat achter de moord op Jamal Khashoggi zit en betrokken is bij de burgeroorlog in Jemen.
Afketsen
Een belegging in Saudi Aramco kan om duurzaamheidsredenen op twee verschillende niveaus afketsen (of toegestaan worden uiteraard): enerzijds op fondsniveau en anderzijds op fondshuisniveau.
Voor het fonds hangt het onder andere af van het duurzame mandaat of hoe strikt de duurzaamheidscriteria zijn. Het is aannemelijk dat het olie-aandeel waarschijnlijk om één of meerdere duurzaamheidsredenen niet voor belegging in aanmerking komt. Een beleggingsfonds dat zegt duurzaamheidscriteria in ogenschouw te nemen binnen het beleggingsproces, zal zich weinig geloofwaardig maken met een dergelijke belegging.
En ook vanuit het oogpunt van engagement lijkt het sturen van brieven en het aangaan van de dialoog met het management op voorhand weinig succesvol. Een conventioneel fonds, dus zonder duurzaamheidsoogpunt, zal echter op basis van het fondsmanadaat wel in het aandeel kunnen beleggen.
Welwillend
Dat beleggers in zijn algemeenheid niet onwelwillend tegenover een belegging in de onderneming staan, bleek eerder dit jaar wel. In april 2019 gaf Saudi Aramco voor het eerst een lening uit waarop beleggers konden inschrijven. Het doel was om 10 miljard US dollar op te halen, maar uiteindelijk bleek de inschrijving op de lening 10 keer te overtekend te zijn.
Het gemak waarmee de lening werd geplaatst bood Saoedi-Arabië uiteindelijk ook de ruimte om de beursnotering van de aandelen uit te stellen tot gunstiger tijden op de aandelenbeurs.
Instappen of niet
Toch is het interessant om te zien of conventionele beleggingsfondsen wel in het aandeel gaan beleggen. Immers, veel fondshuizen hebben ook duurzaamheidscriteria die voor de gehele firma gelden en dus op ieder door hen aangeboden beleggingsfonds van toepassing zijn.
Zo kan er bijvoorbeeld besloten zijn om niet in tabaksproducenten te beleggen of bepaalde landen uit te sluiten. Hoewel dergelijke uitsluitingslijsten over het algemeen beperkt van omvang zijn, is het best mogelijk dat fondshuizen ertoe overgaan om Saudi Aramco of Saoedi-Arabië op deze verboden lijst te plaatsen (mocht dat nog niet het geval zijn).
De beursgang van Saudi Aramco is daarmee niet alleen vanuit financieel oogpunt een grote gebeurtenis. Vanuit duurzaamheidsoogpunt kan het wel eens een goede lakmoesproef zijn voor zowel het duurzaamheidsbeleid van fondshuizen als geheel, alsmede de duurzame aandelenfondsen die zij aanbieden.
Ronald van Genderen, manager research Morningstar
