Wat is de opbrengst van vijf jaar duurzaamheidsbeleid van pensioenfonds ABP? Hoofd beleggingen Diane Griffioen blikt terug én vooruit. ‘Het wordt steeds moeilijker.’
Een initiatief tegen de ontbossing in Brazilië, tegengaan van kinderarbeid in Congo, investeren in de Nederlandse energietransitie en bedrijven als Shell, BP en gisteren nog Total aanspreken op hun klimaatbeleid: een paar mijlpalen uit het jaarverslag Duurzaam en Verantwoord Beleggen, dat ABP vandaag heeft gepubliceerd. Sinds 2015 heeft het pensioenfonds alle doelstellingen voor duurzaam en verantwoord beleggen behaald.
Verduurzaming hele beleggingsportefeuille
Zo namen de beleggingen in de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties toe van 29 miljard euro (eind 2014) tot 65,6 miljard (eind 2019) en de beleggingen in hernieuwbare energie in dezelfde periode van 1,4 miljard euro tot 6,5 miljard. De CO2-uitstoot van de bedrijven waarvan ABP aandelen bezit, daalde met 37% ten opzichte van 2014. Het pensioenfonds behaalde niet alleen alle doelen, maar verduurzaamt ook de hele beleggingsportefeuille, door de keuze voor bedrijven met voldoende aandacht voor duurzaam en verantwoord ondernemen. Daarnaast laten bedrijven op dit terrein verbeteringen zien.
Een prachtig resultaat. Waren de doelstellingen ambitieus genoeg?
‘Dat hebben we onszelf ook afgevraagd. Toen de doelstellingen in 2015 werden geformuleerd, wist niemand nog hoe snel de ontwikkelingen zouden gaan. Bovendien bleek het stellen van targets een enorme stimulans om het beleggingsbeleid te verduurzamen. Daardoor behaalden we ze eerder dan gedacht. Daar kunnen we nu mooi op voortbouwen. Voor de komende vijf jaar hebben we gedurfder, realistischer en ambitieuzer doelstellingen geformuleerd.’
ABP wil de CO2-voetafdruk van de aandelenportefeuille verder verminderen: van 30% minder CO2-uitstoot (stand eind 2019) naar 40% in 2025. Hoe ambitieus is dat?
Het is best een pittige doelstelling, want het wordt steeds moeilijker. De afgelopen vijf jaar konden we sneller voortgang boeken door minder te beleggen in CO2-intensieve bedrijven. De komende vijf jaar gaan we de bedrijven die we nog over hebben aanspreken op hun CO2-uitstoot. Die transitie breng je minder snel tot stand. Wel komen we in 2022 met nieuwe doelstellingen, in lijn met het nationale klimaatakkoord. Dan gaan we naast onze aandelenportefeuille de CO2-uitstoot verminderen van de andere zaken waarin we beleggen, zoals leningen aan bedrijven, vastgoed of infrastructuur. Zo werken we stapje voor stapje toe naar ons einddoel: CO2-neutraal in 2050.’
Zou het niet sneller gaan als ABP bijvoorbeeld niet meer zou beleggen in olie- en gasbedrijven?
‘Wij kiezen er bewust voor om wel in dat soort bedrijven te blijven beleggen, omdat we als grote aandeelhouder invloed op het duurzaamheidsbeleid kunnen uitoefenen. De afgelopen vijf jaar heeft onze uitvoeringsorganisatie APG ruim 10.000 bedrijven op vier criteria bekeken: rendement, risico, kosten en duurzaamheid. Een enorme klus, maar we hebben nu een raamwerk voor al onze beleggingsbeslissingen. Zo hebben we twee jaar geleden twee sectoren uitgesloten: we beleggen niet meer in tabaksproducenten en kernwapenfabrikanten. Maar we voeren vooral een insluitingsbeleid, waarbij we onze stem gebruiken om positieve verandering af te dwingen. Overigens zijn we onze belangen in kolen, olie en gas geleidelijk aan het afbouwen.’
Zijn er ook punten waarop de afgelopen vijf jaar minder vooruitgang is geboekt dan verwacht?
‘We classificeren bedrijven als koploper, belofte of achterblijver op het gebied van duurzaamheid. De aandelen in achterblijvers zijn inmiddels bijna allemaal verkocht. Van de beloften willen we door het aangaan van een actieve dialoog koplopers maken: bedrijven die qua duurzaamheid het beste jongetje of meisje van de klas zijn. Dat gaat langzamer dan we hadden gehoopt. We werken daarom wereldwijd samen met meer dan 360 andere pensioenfondsen en grote beleggers in Climate Action 100+: samen staan we sterker. Zo hebben we een beter klimaatbeleid kunnen afdwingen bij voedingsbedrijf Nestlé en gas- en oliemaatschappijen Shell, BP en – gisteren nog in het nieuws – Total.’
Hebt u de afgelopen jaren wel eens ergens wakker van gelegen?
‘We stemmen ons duurzaamheidsbeleid af met onze deelnemers, wetenschappers, ngo’s en andere belanghebbenden. We nemen hun kennis en meningen mee in onze beleggingsbeslissingen, maar je kunt het nooit iedereen naar de zin maken en we zijn het ook niet altijd met elkaar eens. Dat maakt het uitermate complex en daar lig ik wel eens wakker van, ja. Toch ben ik blij dat we die dialoog met elkaar voeren. Een goed voorbeeld daarvan is het interview dat we in ons duurzaamheidsverslag hebben opgenomen met Jan Rotmans, hoogleraar Transities en duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij zegt daarin dat ons duurzaamheidsbeleid wel een tandje sneller en ambitieuzer mag, ja, maar een transitie kost nu eenmaal tijd. Verder ligt zijn gedachtegoed eigenlijk redelijk in lijn met het onze, dat vond ik mooi om te merken.’
Wat betekent de coronacrisis voor het duurzaamheidsbeleid?
‘Dat blijft net zo belangrijk als anders. We nemen tijdens de crisis ook onze maatschappelijke verantwoordelijkheid, bijvoorbeeld door als aandeelhouder soms geen dividend te vragen, als dat beter is voor de continuïteit van bedrijven. Daaraan verbinden we geen extra voorwaarden, zoals de overheid doet met bedrijven die steun krijgen. Wij stellen immers altíjd al eisen aan bedrijven waarin we beleggen, zoals op het gebied van duurzaamheid.’
Als we u over vijf jaar weer spreken, wanneer bent u dan een tevreden mens?
De komende vijf jaar willen we ons in het beleggingsbeleid richten op drie gebieden: klimaat en energietransitie, grondstoffenschaarste en omgang met natuurlijke hulpbronnen en digitalisering, waarbij we mensenrechten en goed ondernemingsbestuur als randvoorwaarden beschouwen. Grondstofbehoud en digitalisering zijn nieuwe thema’s en bovendien sterk in ontwikkeling. We moeten onze criteria dus aanscherpen om ook voor die thema’s koplopers, beloften en achterblijvers te ontdekken. Ik ben trots als ons dat is gelukt. Verder hoop ik dat we onze definitie van duurzaam beleggen kunnen delen met nog meer pensioenfondsen en andere grote beleggers en hen kunnen enthousiasmeren om met ons mee te doen. Anderhalf jaar geleden ben ik van ASN Bank overgestapt naar ABP, omdat ik graag zoveel mogelijk maatschappelijke impact wil helpen creëren. Hoe meer we als grote beleggers samenwerken, hoe verder het balletje doorrolt en we kunnen bijdragen aan een duurzamer wereld.’
Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van ABP
