Terwijl in de Amazone nu al meer dan tienduizend branden zijn gezien, blijkt dat banken, verzekeraars en pensioenfondsen in Nederland daaraan bijdragen. Banken, waaronder ING en Rabobank, leenden tussen 2015 en 2020 ruim 10,2 miljard aan 59 bedrijven die betrokken zijn bij de ontbossing van het Amazonegebied en de Braziliaanse Cerrado-savanne. Pensioenfondsen en verzekeraars zoals ABP en Allianz, belegden hier 2,1 miljard in. De voornaamste reden voor de ontbossing: productie van rundvlees en soja voor de vee-industrie. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van de Eerlijke Geldwijzer onder leiding van World Animal Protection en in samenwerking met Hivos en Both ENDS.
Het nieuwe praktijkonderzoek toont aan dat banken, verzekeraars en pensioenfondsen in Nederland de ontbossing van het Amazonegebied en de Braziliaanse Cerrado-savanne financieren, terwijl ontbossing in deze gebieden gepaard gaat met mensenrechtenschendingen, klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en grootschalig dierenleed.
Rabobank investeerde maar liefst 4,2 miljard euro in rundvlees- en sojaproducenten en hun belangrijkste afnemers in Brazilië, China en Europa. ING volgt op de voet met leningen ter waarde van 4,1 miljard euro. Pensioenfonds ABP belegt voor 580 miljoen euro en Pensioenfonds Zorg en Welzijn voor 383 miljoen euro. De Duitse verzekeraar Allianz neemt 439 miljoen euro voor haar rekening, verzekeraars NN en Vivat hebben in totaal 161 miljoen euro aan beleggingen.
Dirk-Jan Verdonk, directeur World Animal Protection en woordvoerder namens de Eerlijke Geldwijzer: ‘De uitkomsten zijn alarmerend. De meeste financiële instellingen kunnen niet aantonen dat zij adequaat optreden tegen deze verwoesting. Het rammelt aan alle kanten: van gebrek aan goed beleid tot het uitblijven van een effectief dialoog met de hoog-risico-bedrijven.’ Bij De Volksbank en verzekeraars Achmea, CZ, Menzis en VGZ zijn geen financiële relaties gevonden met de onderzochte hoog-risico-bedrijven.
Het meeste geld van de financiële instellingen gaat naar de sojahandelaars Cargill en Louis Dreyfus, gevolgd door het Franse zuivelconcern Danone en de Braziliaanse vleesgigant JBS. Zo leenden de onderzochte banken 2,3 miljard euro aan het omstreden Cargill en belegden pensioenfondsen 32,8 miljoen euro in obligaties van dit bedrijf.
Nu al meer ontbossing en branden
Uit cijfers van Real Time Deforestation Detection System (DETER ) blijkt dat in de eerste helft van dit jaar ruim 1200 km² is ontbost in het Amazonegebied in Brazilië; de helft meer dan in dezelfde periode vorig jaar. In de eerste tien dagen van augustus zijn al 10.000 branden geregistreerd, de slechtste start van het ontbossingsseizoen in tien jaar. Het grootste deel van de Braziliaanse soja-productie vindt zijn weg als veevoer naar kippen, varkens en koeien in de EU en China. Recent berekenden wetenschappers dat zo’n 20% van de door de EU geïmporteerde soja uit deze regio gelinkt kan worden aan (illegale) ontbossing, net als 17% van het geïmporteerde rundvlees.
De ontbossing heeft enorme impact op het klimaat en biodiversiteit. Wetenschappers waarschuwen dat het Amazonewoud mogelijk binnen twintig jaar zo weinig regen produceert dat het zichzelf niet meer in stand kan houden. Ook leidt ontbossing in de Amazone en Cerrado tot schendingen van mensenrechten en ernstig dierenleed. Wilde dieren komen om in branden of vluchten naar gebieden waar ze niet kunnen overleven. Deze verstoring van ecosystemen verhoogt de kans op verspreiding van virussen die tot nu toe verborgen bleven in de bossen. Sommige bedrijven en boeren die bos vrijmaken voor de productie van rundvlees en soja schuwen geen geweld en ontbossing gaat dan gepaard met ernstige mensenrechtenschendingen, zoals landroof of moord.
Verdonk: ‘Banken, verzekeraars en pensioenfondsen moeten hun verantwoordelijkheid nemen om de verwoesting van de Amazone en Cerrado te stoppen en een halt toeroepen aan mensenrechtenschendingen, dierenleed, biodiversiteitsverlies en klimaatverandering. Onze boodschap: stel een gedegen beleid op tegen ontbossing, stop met investeringen in deze sojahandel voor veevoer en investeer in duurzame alternatieven die onze wereld ten goede komen, zoals duurzame landbouw en plantaardige alternatieven voor zuivel en vlees.’
Reactie banken en pensioenfondsen (redactie)
Lees hier de reactie van De Pensioenfederatie namens de pensioenfondsen.
In De Telegraaf zeggen ING en Rabobank zich niet schuldig te voelen aan ontbossing. ING stelt dat haar leningenportefeuille kleiner is dan de vermelde €4,1 miljard en vindt het ook niet juist ’om een lening aan bijvoorbeeld een grote supermarktketen of een Nederlandse melkfabrikant één op één te linken aan ontbossing in Brazilië.’ Rabobank stelt dat haar beleid tegen ontbossing in Brazilië het strengste is van alle banken ter plekke en dat ze zich met haar proactieve aanpak onderscheid rond de uitdagingen in verduurzaming. „Het is teleurstellend dat Eerlijke Bankwijzer dat niet lijkt te willen erkennen.”
Download de Nederlandse samenvatting (pdf)
