Wat begon als een controversieel idee is uitgegroeid tot een belangrijke norm in de beleggingswereld: impactbeleggen. 45 jaar geleden bood Oikocredit als een van de eerste investeerders de mogelijkheid om verantwoord te beleggen. Nu, tientallen jaren later, zijn steeds meer particulieren en organisaties ervan overtuigd om hun geld aan het werk te zetten voor een betere wereld.
45 jaar geleden, in 1975, was Oikocredit een van de eerste investeringsfondsen die de mogelijkheid bood om verantwoord te beleggen. Dat was in een tijd waarin de krantenkoppen gedomineerd werden door het apartheidsregime in Zuid-Afrika en de oorlog in Vietnam. Grote wereldproblemen waar veel mensen zich machteloos over voelden. Een kleine groep particulieren en organisaties in de beleggingswereld stond op. Zij wilden niet langer (indirect) via banken en grote fondsen bijdragen aan deze misstanden. Hun wens was het tegenovergestelde: op zo’n manier investeren dat er kansen gecreëerd werden voor mensen in kansarme posities, zodat zij een beter leven op konden bouwen. Hieruit ontstonden de eerste impactbeleggingsfondsen, zoals Oikocredit.
Radicale verandering
Impactbeleggen werd in eerste instantie zowel innovatief als controversieel gevonden. Verantwoord investeren was al een nieuw concept, maar om daarmee mogelijkheden voor een beter leven te creëren voor mensen in kansarme posities was ongekend. Zo schreef The New York Times in 1981 over impactbeleggen dat het bij kerken al langer vanzelfsprekend was om geld te géven aan de allerarmsten, maar in hen ínvesteren via leningen was nieuw. In die tijd was dit een radicale verandering van het concept ontwikkelingshulp.
Microkrediet
Ongeveer in dezelfde periode zag Muhammad Yunus hoe weinig mensen in zijn eigen omgeving in Bangladesh een lening konden afsluiten. Maar hij zag ook hoe een kleine investering in bijvoorbeeld een koe of een naaimachine zijn landgenoten hielp om zelf meer geld te verdienen, en hoe dit een grote impact had op de levens van mensen. Hij richtte daarom de Grameen Bank op waarmee hij arme mensen aan een microkrediet hielp. Yunus wordt dan ook wel gezien als de grondlegger van microkrediet, waarvoor hij ook de Nobelprijs voor Vrede ontving in 2006.
Misstanden
Nu, tietallen jaren later, is er veel bekend over de werking van microkrediet. Wanneer het wel werkt, maar vooral ook wanneer het niet werkt. Want door de toestroom van grote, commerciële partijen die veel geld willen verdienen over de rug van mensen die rond de armoedegrens leven leidt het verstrekken van krediet in sommige gevallen tot misstanden. Het verstrekken van overmatig veel leningen, oftewel overkreditering, blijft dan ook een belangrijk punt van aandacht in de sector. Maar met een zorgvuldige selectie van microfinancieringsinstellingen is dit te voorkomen. Zo moeten instellingen die microkredieten verstrekken maatregelen nemen om overmatige schuldenlast van klanten te voorkomen. Dit is vastgelegd in de Client Protection Principles. Bij een goede selectie horen dus partners die zich aan deze principes houden.
Sociale impact
De sociale impact van microkrediet kan -mits goed ingezet- groot zijn. Dit was ook het geval voor de 32-jarige Jessy uit Zambia. Met haar eigen restaurant serveert ze gerechten met lokale ingrediënten. Het startkapitaal dat ze nodig had om haar restaurant te openen verkreeg ze via een microkrediet. “Het was echt moeilijk voor een kleine startup, wat mijn bedrijf toen was, om een lening te krijgen bij reguliere banken” zegt ze daar zelf over. De impact van dit microkrediet stopt niet bij Jessy. Ze voorziet nu 32 mensen van werk. “Ooit heb ik mezelf geleerd om te koken. Nu geef ik kookles aan mijn medewerkers.” Maar de ambities van Jessy zijn groot. Momenteel is ze bezig met het openen van een restaurant in een kunstgalerie én heeft ze een pilot-aflevering opgenomen voor haar eigen kookprogramma op de Zambiaanse televisie.
De nieuwe norm
Beleggen met impact wordt steeds meer de norm in de sector. Door de jaren heen wisten ook steeds meer particulieren en organisaties Oikocredit te vinden als alternatieve investering om zo bij te dragen aan een solidaire, rechtvaardige wereld. Vandaag bestaat Oikocredit precies 45 jaar. Inmiddels is Oikocredit uitgegroeid tot een van de grootste social impact-investeerders ter wereld, door middel van het financieren van organisaties die actief zijn met microfinanciering, landbouw en – sinds een aantal jaren – duurzame energie. Dankzij meer dan 59.000 beleggers en leden wereldwijd heeft Oikocredit een enorme impact op de levens van miljoenen mensen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Zo heeft impactbeleggen zich in 45 jaar tijd ontwikkeld van radicaal idee naar de nieuwe norm.
