Een groep Zeeuwse en Brabantse bedrijven, in samenwerking met de startup Monkeys by the Sea kan dankzij een subsidie van meer dan een miljoen verder innoveren aan alternatieven voor vis. Samen met de projectgroep waarin bedrijven als MEATLESS, COROOS en ENOUGH samenkomen, gaat Monkeys by the Sea aan de slag om het Nederlandse product verder te brengen. De focus ligt op flinke verbeteringen van voedingswaarde, houdbaarheid, smaak en textuur. Bijzonder is dat het bedrijf al werkt met lokale ingrediënten zoals zeewier, bietenpulp en gezuiverd Oosterschelde water. Alle producten zijn palmolie en sojavrij. Vergeleken met vleesvervangers is de Nederlandse visvervanger-markt nog niet zo ver.
Niet alleen de visserijsector zelf heeft een grote klimaat impact, maar vooral de wereldwijde transporten hebben een gigantische CO2 uitstoot. De handelstromen van visproducten, zijn 3,6 maal zo groot als die van rundvlees-, 5 keer groter dan die van varkensvlees- en 8 keer zo groot als die van kipproducten, volgens een recent onderzoeksrapport van de Rabobank. Voor de kust van Peru wordt bijvoorbeeld ansjovis gevangen”, legt Thijs Wullems uit, jarenlang werkzaam in de vishandel en oprichter van Monkeys by the Sea. “Die ansjovis wordt tot vismeel vermalen en gaat vervolgens per schip naar Noorwegen als vissenvoer voor zalmkwekerijen. Daarna gaat die gekweekte zalm met volle vliegtuigladingen door naar China of op transport naar Nederland. Eigenlijk waanzin natuurlijk. En dat is nog niet alles. Andere problemen van de oceaan zijn vervuiling en overbevissing, terwijl de visstand en biodiversiteit ook nog eens achteruitgaan door de stijging van de watertemperatuur.”
Walvishaai
Wanneer dacht je: dit moet en kan anders? “Toen ik een paar jaar geleden op vakantie aan het duiken was, stond ik plotseling oog in oog met een walvishaai van wel 15 meter. Als we niks doen, dan is dit prachtige dier ten dode opgeschreven, realiseerde ik me toen ten volle. Dat was een spirituele ontmoeting, een keerpunt. Thuis ben ik mijn idee voor plant-based seafood gaan uit werken. De ingrediënten moesten lokaal te vinden zijn en de producten moeten ook lokaal gemaakt kunnen worden. Soja of palmolie wilde ik niet gebruiken. Hier in Bergen op Zoom zitten wij als bedrijf perfect. Brabant is gespecialiseerd in de voedselproductie en Zeeland met alle prachtige ingrediënten en culinaire know-how zit om de hoek.”
Vleesvervangers
De vraag naar visvervangers blijft nu nog achter ten opzichte van vleesvervangers. Naar schatting bedraagt de potentiële visvervanger-markt 180 miljoen euro. Momenteel is de marktomvang voor visvervangers slechts 1 miljoen. Om plant-based food vaker in het winkelmandje van de consument te krijgen, moeten we niet te duur zijn. We streven er dan ook naar dat onze producten goedkoper zijn dan de vergelijkbare visproducten. Wullems en de vele experts uit de regio waarmee hij werkt, zetten alles op alles om plant-based seafood een vast onderdeel van de voeding van consumenten te laten worden. “Het is gezond, draagt bij aan CO2-arme voedselproductie en ondersteunt de klimaatdoelen. Het helpt namelijk bij het vervangen van dierlijke eiwitten door plantaardige alternatieven. Daar moeten we toch een heel eind naar toe met elkaar.”
Technologie én chefkoks
Wanneer zal plant-based seafood volledig ingeburgerd zijn? “Dat is moeilijk te zeggen, maar het goede nieuws is dat de Europese Unie de plannen van onze projectpartners en Monkeys by the Sea steunt. We zijn bezig met het ontwikkelen van nieuwe grootschaligere productietechnologieën. Ook gaan we de productie van halffabricaten verder ontwikkelen. Daarmee kunnen andere aanbieders verder aan de slag. Daarnaast ontwikkelen we nieuwe voedzamere ingrediënten en zijn we bezig met het verbeteren van de smaak van de eindproducten. Hierbij wordt ook culinaire kennis ingezet, zoals die van Hans Everse, president van het Gastronomisch Gilde en Sterrenchef Edwin Vinke van de Kromme Watergang, beide ook projectpartners.
Europese subsidie
Zowel de Europese Unie als de provincie Zeeland juichen het Brabants-Zeeuwse initiatief toe en stellen er een mooie subsidie voor beschikbaar. Monkeys by the Sea en de partners krijgen tesamen een subsidie van 907.777 euro uit het Europese fonds OPZuid- 2021-2027. De provincie Zeeland legt nog eens 205.755 euro bij.
Het consortium komt samen bij Delta Agrifood Business in Bergen op Zoom, een broedplaats die kennis verzamelt en deelt over Agrifood. De focus ligt er op de verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitten.
