Ik hoor het de duurzaamheidsgemeenschap – en mezelf – nog zo zeggen 10 tot 15 jaar geleden: “Ooit wordt ESG mainstream.” Nou, het heeft lang geduurd, maar volgens mij is het gebruik van factoren op het gebied van milieu, maatschappij en ondernemingsbestuur afgelopen jaar eindelijk standaardpraktijk geworden. Aan het woord is Masja Zandbergen, Head of Sustainability Integration bij Robeco.
De noodzaak hiervoor is duidelijk, het bestrijden van Covid-19, klimaatverandering en ongelijkheid, en de bereidheid is er nu ook. Iedere zichzelf respecterende broker, vermogensbeheerder en belegger heeft (op zijn minst een paar) mensen in dienst die gespecialiseerd zijn in dit onderwerp en (zo zeggen ze) ESG integreren in hun beleggingsbeslissingen. Veel woorden staan tussen haakjes, omdat niet iedereen hier even ver mee is. De daadwerkelijke implementatie laat soms nog wat te wensen over, maar de basis is er. En hoe deed Robeco het in 2020? Er waren drie opvallende ontwikkelingen:
- Het totaal aan duurzaam beheerd vermogen is verder gestegen
- Het beheerde vermogen in impactstrategieën is nu groter dan dat in duurzaamheidsstrategieën
- Regelmatige gesprekken met klanten bevestigden dat klimaatverandering, de Sustainable Finance Disclosure Requirement (SFDR) van de EU en rapportage nu centraal staan.
Dubbele materialiteit: financiën en impact
Robeco streeft inmiddels alweer tien jaar naar het vergroten van het beheerde vermogen waarvoor ESG-integratie wordt toegepast. Dit vermogen is door de jaren heen gestaag gestegen en bedraagt nu bijna 90% van het totaal aan beheerd vermogen – voor beleggingen waarvoor ESG-integratie mogelijk is, ligt dit cijfer zelfs op 100%. Voor vermogen dat alleen wordt belegd in staatsobligaties in euro’s, is opgebouwd met derivaten of op een spaarrekening staat, is ESG-integratie niet mogelijk of voegt het geen waarde toe.
In het overgrote deel van onze beleggingen integreren we dus ESG-factoren. Dat doen we om tot beter onderbouwde beleggingsbeslissingen te komen. In deze fondsen ligt de focus op financieel materiële ESG-kwesties en hanteren we dus alleen een financiële benadering. We hebben ook specifieke duurzaamheidsstrategieën, zoals is weergegeven in onderstaande afbeelding.
We zien steeds meer dat onze klanten een positieve impact willen realiseren, waarbij ze naast financiële materialiteit ook kijken naar het maatschappelijke en ecologische belang. De strijd tegen klimaatverandering en het realiseren van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals; SDG’s) zijn twee doelen die veel klanten voor ogen hebben. Daardoor zien we ons vermogen in specifieke duurzaamheidsstrategieën en impactstrategieën (thematisch en afgestemd op de SDG’s) snel groeien. Eind 2020 was het beheerde vermogen in impactbeleggingen voor het eerst groter dan het beheerde vermogen in duurzame beleggingen.
Dat komt door de grote belangstelling van klanten voor onze vastrentende impactproducten – of het nou gaat om de creditstrategieën met afstemming op de SDG’s, het fonds voor groene obligaties, of de onlangs gelanceerde obligatiestrategieën met afstemming op het Akkoord van Parijs. Daarnaast waren onze klanten ook zeer geïnteresseerd in onze thematische strategieën. Aan het begin van 2020 lanceerden we het fonds RobecoSAM Circular Economy Equities. En na de aankondiging van de Europese Commissie dat duurzame activiteiten actief worden gestimuleerd via de Green Deal, en vooruitlopend op de regeringswisseling in de Verenigde Staten (VS), zagen we de vraag naar thematische producten (die via innovatieve oplossingen voor schone energie, infrastructuur en transport zijn gericht op klimaatverandering) sterk groeien. Vooral het fonds RobecoSAM Smart Energy trok een aantal grote klanten aan, waardoor het beheerde vermogen van de strategie boven de EUR 2,3 miljard uitkwam.
Hoe was de financiële performance?
Het jaar 2020 kende vele uitdagingen, zowel maatschappelijk als economisch. Duurzame fondsen en ETF’s realiseerden een outperformance, vooral tijdens de enorme verkoopgolf. Dat was vooral te danken aan hun omvang en een sectoreffect – duurzame fondsen hebben minder exposure naar ‘oude’ kapitaalintensieve sectoren, zoals energie, en juist meer naar technologie, gezondheidszorg en de innovatievere sectoren die profiteerden van de Covid-19-lockdowns. Deze outperformance kan natuurlijk ook zomaar weer omslaan in een underperformance.
Duurzaam beleggen is echter gericht op de lange termijn, en het goede nieuws is dat uit onderzoek van Morningstar blijkt dat er geen performance trade-off bestaat voor duurzame fondsen. Sterker nog, de meeste van deze fondsen doen het over verschillende tijdsbestekken, tot wel tien jaar, beter dan hun traditionele tegenhangers.
Wat onze eigen beleggingsfondsen betreft zien we inderdaad dat de meeste thematische en fundamentele duurzaamheidsstrategieën het heel goed hebben gedaan. De performanceattributie van ESG-integratie in fundamentele strategieën is lastiger te berekenen, maar ons Emerging Markets-team kwam tot de conclusie dat ESG-integratie 82 basispunten aan outperformance heeft opgeleverd voor het fonds Emerging Sustainable Stars. Daarnaast leverde het uitsluitingsbeleid van het fonds ook nog 173 basispunten aan outperformance op, voornamelijk dankzij het uitsluiten van producenten van kolen, olie en gas. Ook het uitsluiten van tabak droeg positief bij. Voor onze fundamentele wereldwijde aandelenstrategie wees dezelfde attributieanalyse (die we nu al drie jaar uitvoeren) ook op een positieve impact van ESG-integratie op de outperformance. In deze periode verhoogde die de alpha gemiddeld genomen met zo’n 20%. De impact van ESG op de beleggingscases in het universum van ons China-team is aanzienlijk. In 2020 werd in 93% van de gevallen een landenpremie toegevoegd, en de ESG-analyse had in 76% van de gevallen een impact op een van de value drivers (groei, marges, kapitaalkosten).
En hoe zit het met de impact?
In 2020 bleef Robeco zijn duurzaamheidsbenadering en het aanbod voor klanten verder ontwikkelen en innoveren. Actief aandeelhouderschap, al meer dan 15 jaar een belangrijk onderdeel van onze duurzaamheidsbenadering, werpt zijn vruchten af. Onze engagementthema’s hebben meestal een duur van drie jaar. In 2020 hebben we 941 engagementactiviteiten uitgevoerd met 222 ondernemingen. Maar liefst 67% van onze engagements konden we succesvol afronden. Zo hebben we in 2020 ons engagementthema gericht op negen Amerikaanse en Europese autofabrikanten afgerond met een succespercentage van 66%. Met de engagement wilden we de ondernemingen aansporen om te innoveren voor CO2-arm transport in de toekomst.
Daarnaast stuurden we aan op effectief kwaliteitsbeheer en onberispelijke productkwaliteit en op meer transparantie over lobbyactiviteiten. Een engagement werd succesvol afgesloten als een meerderheid van de doelen was behaald. Wij rapporteren ieder kwartaal over de ontwikkelingen op het gebied van engagement en stemmen op onze website.
De CO2-intensiteit van onze beleggingsstrategieën daalde in 2020. Onze klimaatonderzoeker heeft een tool ontwikkeld die de CO2-uitstoot voor alle scopes laat zien voor al onze strategieën. Deze tool toont aan dat de CO2-voetafdruk van ons fondsenaanbod kleiner is geworden voor wat betreft alle dataleveranciers en volgens bijna alle maatstaven. Dat was deels te danken aan de ontwikkelingen op de markt (zoals hierboven besproken), waarbij CO2-intensieve ondernemingen van de ‘oude economie’ achterbleven bij groeiaandelen. Maar het kwam ook deels doordat onze grote kwantitatieve beleggingsstrategieën hun voetafdruk verkleinden dankzij hun inspanningen voor ESG-integratie. Robeco heeft aangekondigd dat het de netto-uitstoot van broeikasgassen voor al het beheerde vermogen terug wil brengen naar nul in 2050. Deze trend houdt dus nog wel even aan.
Tot slot zijn we voor de thematische strategieën die tot onze impactproducten behoren impactindicatoren aan het ontwikkelen om ESG-prestaties te meten. Zo droegen klanten die beleggen in de RobecoSAM Smart Energy-strategie bij aan het genereren van 109 gigawattuur aan hernieuwbare energie en aan het vermijden van 70.170 ton CO2-uitstoot – wat gelijk staat aan 26.000 auto’s die een jaar van de weg worden gehaald. Hier moet bij gezegd worden dat het meten van impact geen exacte wetenschap is en dat er veel aannames voor nodig zijn. Meer hierover is te lezen in ons magazine SIX. en in de maandelijkse updates van de portefeuillemanagers van onze thematische strategieën. Wat is belangrijk voor onze klanten? Eind 2020 en begin 2021 hebben we een aantal feedbacksessies gehad met tien wereldwijde klanten, waarbij we spraken met zowel institutionele beleggers als wholesale-partners. Daaruit kwam naar voren dat ESG hoog op de agenda van de raad van bestuur van onze klanten staat. Het is duidelijk dat ESG inmiddels mainstream is geworden, want de meeste van onze klanten hebben inmiddels een commissie die zich speciaal richt op duurzaamheid/ESG. Deze commissies dragen de operationele verantwoordelijkheid voor het implementeren van ESG-beleid, terwijl de eindverantwoordelijkheid voor het opstellen van beleid en het toezicht daarop bij het bestuur blijft.
Het gebruik van uitsluitingen/negatieve screening om een schadelijke impact te voorkomen wordt alom geaccepteerd. En naast uitsluitingen op basis van regelgeving, zoals controversiële wapens, hebben veel klanten nu ook categorieën aan de lijst toegevoegd op basis van waarden, zoals tabak en steenkool. De inzet van financieel materiële ESG-criteria is standaardpraktijk geworden en veel van onze klanten willen nu zelfs verder gaan dan alleen het opnemen van relevante niet-financiële ESG-informatie in het due diligenceproces. Ze stellen steeds hogere eisen aan de duurzaamheidsprestaties van hun portefeuilles.
Gezien het gebrek aan mogelijkheden om pure exposure te krijgen naar ‘aanbieders van ESG-oplossingen’, is impactbeleggen voor veel van onze klanten beperkt tot relatief kleine, gespecialiseerde strategieën (vaak in private equity). Toch zijn steeds meer klanten op zoek naar manieren om impactbeleggen centraal te stellen in hun portefeuilles. Dat doen ze door te onderzoeken hoe ze exposure naar (sommige van) de 17 SDG’s kunnen integreren in hun bestaande (liquide) beleggingsstrategieën.
Als we onze blik richten op de jaren voor ons, kunnen we de belangrijkste ESG-ambities als volgt samenvatten.
1. Klimaatverandering: bijdragen aan het beperken van de negatieve effecten van de opwarming van de aarde door de CO2-voetafdruk te verkleinen. Een aantal van onze klanten gaat expliciet voor een netto CO2-uitstoot van nul in 2050, een proces dat begint met het uitstippelen van een emissieroute die is afgestemd op het Akkoord van Parijs.
2. Het verder stimuleren van ESG-integratie door hogere eisen te stellen aan het meewegen van financieel materiële ESG-criteria in beleggingsstrategieën. Veel klanten benoemden de noodzaak voor kwalitatief betere en consistentere ESG-gegevens om de monitoring van hun portefeuilles betrouwbaarder te maken.
3. Klanten kiezen steeds vaker voor impactbeleggen om naast een acceptabel financieel rendement ook op maatschappelijk vlak impact te genereren. De 17 SDG’s zijn daarbij een handig raamwerk om hun ambities af te stemmen op mogelijke beleggingsoplossingen. Klimaatverandering heeft met afstand de hoogste prioriteit, maar door de Covid-19-crisis is ook de aandacht voor maatschappelijke kwesties, zoals arbeidsrechten en gelijke kansen, toegenomen.
En nu doorpakken!
Nu ESG mainstream is geworden, kunnen we ons richten op het verbeteren van onze kennis, het onderzoek, de gegevens en de samenwerking in allerlei aspecten van duurzaam beleggen. Dat is ook heel hard nodig. We zijn ervan overtuigd dat Robeco hier helemaal klaar voor is en kijken ernaar uit om onze klanten bij te staan in het realiseren van hun financiële doelstellingen en duurzaamheidsdoelen, met superieure rendementen en beleggingsoplossingen.
