Het kan eigenlijk geen verrassing meer zijn. Het oliebedrijf ExxonMobil, waarvan de topman weigerde te verschijnen voor de Nederlandse parlementaire enquêtecommissie Groningen, maakt zichzelf nog onsympathieker door groene aandeelhouders aan te klagen. De Amerikaanse oliegigant vraagt de rechter om aandeelhouders de mond te snoeren. De groene aandeelhouders van Follow This en investeerder Arjuna Capital vervuilen volgens ExxonMobil de agenda van de aandeelhoudersvergadering met een oproep tot vergroening. De klimaatbewuste belegger weet nu genoeg.
Extreme agenda van aandeelhouders
Voor het eerst vraagt ExxonMobil de rechter om een aandeelhoudersresolutie van de aandeelhoudersvergadering te weren. Follow This en Arjuna zouden volgens het oliebedrijf een “extreme agenda” nastreven. Het is dezelfde agenda die in 2022 nog door ruim 27% van de aandeelhouders van ExxonMobil werd gesteund. En hoe extreem is een agenda die ExxonMobil oproept tot naleving van het Klimaatakkoord van Parijs, het akkoord dat de onderneming op de website zegt te omarmen?
Nee, extreem is niet de agenda van Follow This en Arjuna, maar wel de rechtsgang van ExxonMobil. De onderneming schoffeert het recht van aandeelhouders om een cruciaal onderwerp te agenderen en daarover te stemmen. Want klimaatactie is geen “micromanagment”, zoals ExxonMobil tegenwerpt. Klimaatactie is de noodzakelijke transitie van een fossiel energiesysteem naar een schoon energiesysteem.
Genadeloze aandeelhouderswaarde
De aanklacht van ExxonMobil aan het adres van Follow This en Arjuna leest als het krampachtig vastklampen aan het fossiele tijdperk en het puur financieel gedreven aandeelhouderskapitalisme. Dat sentiment zal zonder twijfel op instemming kunnen rekenen bij de conservatieve rechter die de onderneming uitkoos om te oordelen over de aanklacht. Wat dat betreft hoeven we ons over de uitkomst van de zaak geen illusies te maken.
Daarmee zet de fossiele industrie de beleggers met een klimaatagenda andermaal op achterstand. De rechtsgang van ExxonMobil is niet los te zien van Shell’s aankondiging in 2023 om “genadeloos” aandeelhouderswaarde na te jagen. Na jaren van engagement en stemmen door aandeelhouders is het overduidelijk dat fossiele olie- en gasbedrijven niet gaan veranderen. ExxonMobil was in 2018 nota bene het eerste oliebedrijf dat PME uitsloot nadat het weigerde in gesprek te gaan over klimaat. Inmiddels heeft PME alle fossiele producenten uitgesloten, omdat geen enkele onderneming in lijn met ‘Parijs’ opereert. De sector voert klimaatactie in woord, niet in daad.
Geldstromen in lijn met Parijs
Die wetenschap betekent voor financiële instellingen met een klimaatagenda dat er geen rechtvaardiging meer is om in fossiele bedrijven te beleggen. We kunnen wel horende doof blijven voor de steeds luidere alarmbellen, maar niet blind voor de ecologische, sociale en economische gevolgen van klimaatverandering. Droogte, opwarming, zeespiegelstijging, weersextremen, migratie, inflatie, de rampspoed die decennialang is aangekondigd komt sneller en heviger dan voorspeld. En wat we nu zien is nog maar het begin.
Bijna 10 jaar na ‘Parijs’ rest voor beleggers nog maar één klimaatopdracht, namelijk “om geldstromen in lijn te brengen met een traject naar broeikasgasarme en klimaatveerkrachtige ontwikkeling”. Dit is de letterlijke bepaling uit het Klimaatakkoord van Parijs. Jarenlang is met omslachtige afleiding middels statements, initiatieven en commitments de hete aardappel doorgeschoven naar de toekomst. Die toekomst is nu.
Reken niet op fossiele industrie voor energietransitie
Sinds 2015 is het aandeel van fossiele bronnen in de wereldwijde energiemix niet noemenswaardig gedaald. 2022 was het eerste jaar dat investeringen in wind- en zonne-energie de investeringen in bestaande en nieuwe olie- en gasbronnen overtroffen. Maar de wereldwijde vraag naar energie groeit snel. Schone energie is toegevoegd aan de energievoorraad, maar heeft fossiele bronnen niet vervangen.
De rechtsgang van ExxonMobil toont aan dat de fossiele industrie er alles aan doet om die situatie te bestendigen. Als deze bedrijven niet de energietransitie gaan leiden, dan moet allereerst de financiële sector het voortouw nemen. Door te stoppen met beleggen in fossiel en te investeren in schone energie. En dat moet snel, zodat we tenminste op weg zijn als we binnenkort door de grens van 1,5 graden opwarming breken.
Daan Spaargaren, Senior Strateeg Verantwoord Beleggen bij PME Pensioenfonds
