Wat hebben een natuurbeschermer, een duurzame belegger én De Nederlandsche Bank (DNB) gemeen? In het recente rapport ‘Biodiversiteit en de financiële sector: een kruisbestuiving‘ laten DNB en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zien dat verlies aan biodiversiteit een materieel risico vormt voor ons allemaal en daarmee ook voor het bedrijfsleven en de financiële sector. In de schaduw van de coronacrisis ontwikkelen zich in razend tempo een klimaatcrisis en een biodiversiteitscrisis. Deze zullen, als we ons niet aanpassen, de komende decennia uitmonden in een systeemcrisis.
De duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties vormen een mondiale agenda ter voorkoming van deze maatschappijontwrichtende ontwikkelingen. Biodiversiteit is het fundament voor de belangrijke ecosystemen. Biodiversiteit vormt niet alleen een belangrijke natuurlijke hulpbron, maar ook de drager waarvan onze economie en samenleving afhankelijk zijn.
De gangbare economische modellen houden wel rekening met schaarste aan kapitaal en arbeid, maar hernieuwbare natuurlijke hulpbronnen (schone lucht, beschikbaarheid van water) worden hierin als onbeperkt verondersteld. De kwaliteit van onze leefomgeving wordt in deze modellen grotendeels buiten beschouwing gelaten.
Marktfalen
De waarde van mangrovebossen is bijvoorbeeld vele malen groter als stormkering en als kraamkamer voor vissen, dan als brandhout. Het is een van de voorbeelden die niet alleen het falen van de markt illustreren, maar die vooral leiden tot systeemrisico’s. Grote risico’s die ons, en met name de generaties na ons, met gevaren en lasten zullen confronteren. Het rapport van DNB en het PBL signaleert deze risico’s. Daarmee geeft het een aanzet tot het beter laten functioneren van de markt.
Vanuit risico-oogpunt is het verstandig als bedrijven zich beter bewust zijn van hun afhankelijkheid van biodiversiteit en tevens van de invloed die zij hierop hebben. Het is immers een kwestie van tijd voordat aandeelhouders en verstrekkers van vreemd vermogen kritischer worden op de invloed van hun investeringen op de biodiversiteit.
‘Aandeelhouders zullen kritischer worden op de invloed die een bedrijf heeft op de biodiversiteit’
De vraag is dan ook vooral hoe bedrijven en de financiële markten dit gaan oppakken. Een vaak genoemde uitdaging hierbij is onduidelijkheid over de criteria. Gelukkig zijn hiervoor al veel initiatieven. Een voorbeeld is de Biodiversiteitstop in China begin 2021, waar nieuwe afspraken en concrete doelen op de agenda staan, ook voor bedrijven: een ‘New Deal for Nature and People’. Een ander voorbeeld is het Partnership Biodiversity Accounting Financials, dat een methodologie ontwikkelt om de invloed van investeringen op biodiversiteit te meten.
Er is niet één manier om rekening te houden met de biodiversiteit. Het gaat vaak om lokale onderwerpen en vraagt dan ook om lokale kennis en betrokkenheid. Bovendien veranderen de omstandigheden. Zo kunnen de cruciale kruisbestuivers de huidige snelheid van klimaatverandering niet bijhouden. Om hiervoor een oplossing te vinden, werkten we de afgelopen jaren samen met lokale partners aan lokale bankenrichtlijnen voor biodiversiteit in landen waar deze sterk onder druk staat, zoals Tanzania en de Filipijnen.
Verlies en winst
Een andere uitdaging is het vertalen van verlies en winst aan biodiversiteit naar financiële termen. Onze financiële modellen zijn hiervoor onvoldoende toegerust. DNB en het PBL maken een eerste aanzet door de risico’s van de financiële sector ten aanzien van verlies aan biodiversiteit in kaart te brengen. Het is een fundamentele eerste stap, maar nog niet het hele verhaal.
Want als we een halt moeten toeroepen aan het verlies aan biodiversiteit en moeten starten met herstel ervan, zullen overheden en bedrijven hun invloed hierop moeten gebruiken. Ook de financiële sector zal hieraan eisen moeten stellen, onder meer door partijen waarin zij investeren te vragen in kaart te brengen wat hun afhankelijkheid is van biodiversiteit en hoe groot hun impact hierop is.
Uiteindelijk is het bewust managen van je eigen invloed op de biodiversiteit, als geldverstrekker, aandeelhouder, ondernemer of overheid, de crux voor het de facto mitigeren van financiële risico’s én het realiseren van een leefbare planeet.
Het één kan niet zonder het ander.
Jacqueline Duiker is senior manager sustainability & responsible investment bij VBDO, vereniging voor verantwoord beleggen. Romie Goedicke is senior expert green economy bij IUCN NL, de Nederlandse tak van de International Union for Conservation of Nature, een wereldwijde unie voor natuurbescherming. In september organiseren VBDO en IUCN een serie van 3 webinars over biodiversiteit.
Dit opinie-artikel is eerder verschenen in het FD en met toestemming auteurs overgenomen.
