De koers van de Triodos certificaten keldert hard naar beneden. Als advocaat sta ik inmiddels meerdere gedupeerden van Triodos certificaten bij. Sommigen zijn door Triodos geadviseerd om hierin te investeren, anderen hebben uit eigen beweging en ideologische afwegingen besloten te investeren in wat zij dachten dat een veilige belegging zou zijn. In dit blog bespreek ik (kort) de gebeurtenissen.
Triodos certificaten: een solide belegging?
Triodos presenteert zichzelf als een duurzame en transparante bank. Een bank die het anders doet dan andere banken. Veel klanten herkenden zich in die reclame-uitingen. De certificaten waren de mogelijkheid om in Triodos zelf te investeren. Een duurzame en veilige investering, zo werd voorgespiegeld.
Triodos voorziet sinds haar oprichting in haar kernvermogen door de uitgifte van certificaten van aandelen in haar kapitaal. Indien een Triodos certificaat gekocht werd, werd daarmee dus direct in Triodos geïnvesteerd. Dat was – zo werd voorgespiegeld – een veilige belegging, juist vanwege de kernwaarden van Triodos. Een behoudende bank, gericht op duurzaamheid en bestendige groei.
Aankoopprijs certificaten bepaald door Triodos
De aankoopprijs werd door Triodos bepaald. Het betrof de door Triodos berekende intrinsieke waarde van Triodos. De klanten van Triodos wilden dat graag betalen, omdat (onder meer) werd aangegeven dat het een solide belegging zou zijn met een stabiel rendement.
Aan-en verkoop van certificaten
Lange tijd werd de aan-en verkoop van certificaten door Triodos dus zelf gedaan. De prijs werd door Triodos bepaald. Dat veranderde in 2020. Triodos schortte de handel van de certificaten op. Er werd aangegeven dat dit kwam door Covid 19. Triodos besloot zelf om de koers af te waarderen met een derde.
De handel werd in 2021 kort mogelijk gemaakt, maar slechts met kleine verkooporders.
Stichting Certificaathouders Triodos
De investeerders in Triodos zagen dit alles met lede ogen aan. Een deel besloot een stichting op te richten en naar de Ondernemingskamer te gaan. Die kwam deels met de vaststelling dat Triodos helemaal niet zo transparant is geweest, te weten dat Triodos in 2017 al wist van de problemen met de aan-en verkoop van certificaten. Zo overwoog de OK:
“Uit het voorgaande blijkt dat Triodos al in 2017 heeft geconstateerd dat zich het scenario zou kunnen voordoen dat het faciliteren van de handel in certificaten tegen NAV moest worden stilgelegd omdat het aantal te koop aangeboden certificaten de vraag zodanig zou overstijgen dat de Ruimte voor Inkoop volledig zou worden benut. Dit was een serieus te nemen risico; Triodos zou als gevolg daarvan immers geen toegang meer hebben tot nieuw aan te trekken CET-1 kapitaal en de certificaathouders zouden hun stukken niet meer kunnen verkopen, waardoor zij in ernstige problemen zouden kunnen raken, met als gevolg dat het vertrouwen in, en de reputatie van Triodos ernstige schade zouden ondervinden. Anders dan Triodos in deze procedure stelt was de kans dat dit scenario zich zou voordoen niet ‘onwaarschijnlijk’ maar werd het door de GDRC ingeschat als mogelijk (possible) en werd de impact ingeschat als extreem. Dat het bestuur zich bewust was van de ernst van het dreigende risico blijkt uit het feit dat in februari 2018 besloten werd een plan van aanpak op te stellen en dat CFO [N] in december 2018 erop aandrong dat een noodplan zou worden opgesteld. Tegen die achtergrond is niet goed te begrijpen waarom het bestuur van Triodos niet al meteen in 2018 een concreet plan heeft opgesteld voor te nemen mitigerende maatregelen en de beschikbare alternatieven voor het bestaande interne handelssysteem in kaart heeft gebracht, terwijl evenmin een noodplan is opgesteld voor het geval het Buffer Full Scenario zich daadwerkelijk zou voordoen. Dit klemt temeer nu de GDRC al in 2017 een action plan voorstelde en begin 2018 al uitdrukkelijk aan de orde stelde of de bestaande kapitaalstructuur op basis van de verkoop van certificaten aan consumenten op de langere termijn wel houdbaar zou zijn. In plaats daarvan heeft het bestuur in de loop van 2018 en 2019 het bestaan van het risico telkens onderkend en bij herhaling aangekondigd dat het de mogelijke mitigerende maatregelen en alternatieven voor de bestaande kapitaalstructuur zou onderzoeken en een contingencyplan zou opstellen, maar tot concrete plannen en maatregelen heeft dit in die periode niet geleid. In het verlengde daarvan is opmerkelijk dat de raad van commissarissen het bestuur daar niet indringender op heeft aangesproken. De raad van commissarissen was immers al in 2018 van het als hoog ingeschatte risico op de hoogte en heeft in maart 2019 nog eens zijn zorg uitgesproken en geïnformeerd naar de strategie en de plannen van Triodos om de verkoop van certificaten te stimuleren. Tot meer dan een herhaalde toezegging van het bestuur een en ander te gaan onderzoeken is het evenwel niet gekomen. Dit alles levert een gegronde reden op voor twijfel aan een juist beleid en een juiste gang van zaken van Triodos in de periode vóór 18 maart 2020; de datum dat Triodos zich voor het eerst genoodzaakt zag het faciliteren van de handel in certificaten op te schorten.”
Handel van Triodos certificaten hervat
Triodos besloot de handel in de certificaten te verplaatsen naar de markt (in dit geval bij het handelsplatform Captin). De handel is in juli 2023 hervat, maar dit keer bepaalt Triodos dus niet de koers, maar de markt. Waar velen al voor vreesden, werd werkelijkheid. De koers keldert naar beneden. Moesten certificaathouders voor 2020 nog € 84,– betalen voor hun certificaat, was de koers op 26 juli jl. € 22,50 per certificaat. Dit terwijl Triodos jaar na jaar winst maakt. Juist de certificaathouders, de mensen die de idealistische bank met hun geld mede mogelijk hebben gemaakt, moeten bloeden.
Juridische mogelijkheden
Namens gedupeerden kan worden betoogd dat de certificaathouders op meerdere punten onjuist en mogelijk zelfs misleidend zijn geïnformeerd. Er is niet (althans niet voldoende) geïnformeerd dat de handel zou worden overgedragen én overgelaten aan de markt. De waarde werd eerst bepaald door de intrinsieke waarde van Triodos, maar dat lijkt volledig losgelaten te zijn. Pleitbaar is dat beleggers hierover (en over het bedrag dat zij ooit betaalden per certificaat) verschoonbaar hebben gedwaald.
Op de dienstverlening kan ook het nodige worden aangemerkt. Als er sprake is van een advies, dan kan toch niet gezegd wordend dat de Triodos certificaten kwalificeren als een solide belegging met een stabiel rendement. De uitlatingen daarover zijn niet juist. Veel investeerders hebben geïnvesteerd in de Triodos Certificaten als belegging voor de lange termijn, in de veronderstelling dat de waarde daadwerkelijk gekoppeld zou zijn aan het succes van Triodos. Er zijn ook certificaathouders ondergebracht bij Triodos Private Banking die een dergelijk advies (of zelfs in vermogensbeheer) hebben gekregen, terwijl zich dat niet verhoudt met de werkelijkheid. Betoogd kan worden dat de zorgplicht hier door Triodos is geschonden.
Jasper Hagers, Advocaat financieel recht bij Fennek Advocaten. Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van Fennek Advocaten en met toestemming overgenomen.
