In Nederland waren we maar wat blij met de strenge kou van een paar weken geleden. In Texas dachten ze daar iets anders over. De ‘Deep Freeze’ in Texas was wereldwijd groot nieuws. Extreme temperaturen zorgden ervoor dat 4,4 miljoen Texanen enige tijd zonder stroom en verwarming kwamen te zitten. Sommigen zelfs weken. Iemand plaatste een foto met een helikopter die chemicaliën op de wieken van een windmolen sprayde; die foto ging al snel viraal. De schuld werd al direct gelegd bij de alternatieve-energiebronnen. De windmolens waren bevroren en er lag sneeuw op de zonnepanelen. Toegegeven, ook bij mij thuis was de elektriciteitsproductie erg laag. Op sociale media circuleerden beelden van helikopters die windmolens moesten ontijzen. Dat is koren op de molen van klimaatsceptici. Zie je wel, als het ertoe doet, moet een helikopter vol met kerosine allerlei chemicaliën op die duurzame windmolens spuiten anders werken ze niet. Voor veel klimaatontkenners is dit het bewijs dat de wereld niet kan vertrouwen op alternatieve energiebronnen.
Bron: airborne-de-icing-solutions-for-wind-turbines-energiforskrapport-2016-300.pdf (windows.net)
Deze foto op social media kwam helemaal niet uit Texas. De foto was in 2015 al te zien op de Zweedse site nyteknik.se en in een reclamefolder van het Zweedse bedrijf Energiforsk uit 2016. Overigens sprayden de helikopters helemaal geen chemicaliën, maar slechts heet water.
Fake news dus.
De feiten
Voordat wordt ingegaan op de gevolgen van de Deep Freeze, zetten we eerst de feiten op een rij.
Als eerste was er in Texas vrijwel geen reservecapaciteit. De staat heeft een volledig geliberaliseerde energiemarkt. Voor het aanhouden van reservecapaciteit wordt niet betaald. Deze volledige liberalisering zorgt voor de laagste mogelijke stroomkosten. De prijs wordt echter betaald in noodsituaties zoals deze. Dat had opgelost kunnen worden als de stroomvoorziening aan andere staten zou zijn gekoppeld.
De Texanen staan erom bekend dat ze hun eigen boontjes wel kunnen doppen. Als ze afhankelijk zijn van andere staten, moet daar een prijs voor worden betaald (of in harde dollars, of dat Texas in noodsituaties moet leveren aan andere staten). Die prijs werd niet betaald. Niet voor niets gaan er voortdurend stemmen op om Texas onafhankelijk te maken van de rest van de Verenigde Staten. Het elektriciteitsnet is niet gekoppeld aan de andere staten, zodat bij een tekort er geen beroep op de buurstaten kan worden gedaan.
Energieopwekking per energiebron
Bron: Extreme winter weather is disrupting energy supply and demand, particularly in Texas – Today in Energy – U.S. Energy Information Administration (EIA)
Daarnaast was er inderdaad uitval bij de alternatieve energiebronnen. Alternatieve energie is goed voor 13% van de totale energievoorziening in Texas. Op het dieptepunt van de crisis leverden de windturbines nog maar de helft van wat ze zouden moeten produceren. Per saldo leverde de alternatieve bronnen ongeveer 1 gigawatt per uur minder aan stroomproductie. De vraag naar energie overtrof op dat moment het aanbod met maar liefst 11 gigawatt. De traditionele bronnen, kern- en kolencentrales en gasleveranciers, konden 30 gigawatt minder produceren. Enerzijds kwam dat doordat er relatief veel centrales in onderhoud waren. Anderzijds omdat kern- en kolencentrales niet konden afkoelen, omdat het koelwater bevroren was. Gas kon niet geleverd worden, omdat de gasleidingen bevroren waren. En dat alles terwijl door de extreme kou juist heel veel vraag was naar energie. De elektriciteitsproductie door zonnepanelen was juist iets beter door het mooie winterweer.
Gasproductie Texas
Bron: Texas natural gas production fell by almost half during recent cold snap – Today in Energy – U.S. Energy Information Administration (EIA)
Ook in 2011 had Texas een energieprobleem als gevolg van streng winterweer. Sindsdien is de energievoorziening niet ‘winterklaar’ gemaakt. De windmolens in het noorden van de Verenigde Staten draaiden gewoon wel, ondanks dat het daar nog veel kouder was.
| Het is politiek moeilijk te verkopen om je op toekomstige problemen/de lange termijn voor te bereiden. Vaak pas als het risico in de ogen worden aangestaard, worden er investeringen gedaan. Sommige Nederlanders zeggen dat Amerikanen altijd op korte termijn gericht zijn. Bedenk echter dat Nederlands trots “de Deltawerken” er pas kwam na de watersnoodramp van 1953. In veel studies, ver voor de Tweede Wereldoorlog, was al geconcludeerd dat de dijken langs de Nederlandse zeearmen veel te laag waren. Johan van Veen presenteerde in 1942 zijn ”Verlandingsplan” voor het Deltagebied. Pas na de watersnoodramp van 1953 kwam er daadwerkelijk een commissie die plannen moest maken om de kustlijn met ongeveer 700 kilometer te verkorten door het aanleggen van gesloten en doorlaatbare dammen tussen de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden. |
Door het slechte weer werden de wegen ook nog eens zo slecht dat herstelactiviteiten gehinderd werden. Zo kon het gebeuren dat de staat die zo bekend staat om haar energievoorziening letterlijk zelf in de kou kwam te staan.
Gevolgen
Naast de elektriciteitstekorten had de extreme kou ook invloed op de Texaanse olieproductie. De olie-industrie kon maar liefst 1 miljoen barrels per dag minder leveren. Dat is gelijk aan 4% van de totale olieproductie van de gehele OPEC. Dit duurde slechts een week, maar toch.
Een ander gevolg was de dat de prijs van natuurlijk gas omhoog spoot. De prijs van gas geleverd in Texas schoot op het hoogtepunt van de crisis van U$ 2,80 naar U$ 217 per metric ton. Nu is de prijs weer genormaliseerd naar U$ 2,65.
Er zijn veel lessen die uit de energieramp in Texas getrokken kunnen worden:
- Eén plaatje zegt niet alles. Zelf nadenken is te belangrijk om aan anderen over te laten. De plaatjes van helikopters die chemicaliën op de windmolens spuiten geven klimaatsceptici de wind in de zeilen. Beleggers zullen nepnieuws van echte informatie moeten onderscheiden.
- Samenwerking is nuttig. Als je geen samenwerking wilt omdat je denkt het beter te kunnen dan de rest, bedenk dat er ook een tijd kan komen dat jij hulp nodig hebt. Ik denk dat het elektriciteitsnet in Texas snel een betere aansluiting krijgt met die in de rest van de VS. Misschien ook belangrijk om te bedenken in het kader van de Europese samenwerking.
- Investeren voor lange termijn is en blijft politiek moeilijk te verkopen. Je kunt je in Texas afvragen of de kosten voor het winterproof maken van de energievoorziening opweegt tegen eenmaal in de tien jaar een paar weken zonder stroom en gas te zitten. De Texanen hebben de keuze in het verleden gemaakt. Wellicht dat de huidige crisis dat in de toekomst verandert. Mensen hebben een kort geheugen. Zeker als de rekening voor deze plannen wordt gepresenteerd. In de rest van de wereld (o.a. Nederland) worden gelukkig wel beslissingen gemaakt voor de langere termijn.
- Hernieuwbare energie is het punt op de horizon. De weg er naartoe is hobbelig. Dat geldt voor iedere grote structurele trend, zoals de energiecrisis.
- Diversificatie van energiebronnen is belangrijk. De Texaanse energiecrisis was een zogenaamde ‘perfect storm’. Het geeft aan dat je nooit alle risico’s kan uitsluiten. Alternatieve energiebronnen waren een welkome aanvulling, maar waren blijkbaar niet genoeg. Dat zou er eerder voor pleiten om meer in plaats van minder alternatieve bronnen te creëren. Dat zien we nu al in Texas. Sinds de crisis is de vraag naar met name zonnepanelen juist sterk toegenomen. Het bijkomende voordeel van deze vorm van energie is dat je voor je energieopwekking niet afhankelijk bent van anderen.
- Investeren in opslagcapaciteit is belangrijk. Een bedrijf als Tesla is met haar dochter Gambit Energy Storage nu al bezig om opslagcapaciteit ter grootte van 100 megawatt in Texas te bouwen. Ook zullen er diverse bedrijven profiteren van de investeringen om de herwinbare energieopwekking om te zetten naar het elektriciteitsnet. Een bedrijf als ABB is daar onder andere mee bezig.
Conclusie
Hoewel de klimaatontkenners deze energiecrisis graag toe willen schrijven aan de opkomst van alternatieve energie, is dat effect zeer beperkt. Sterker nog: sinds de crisis is de vraag naar met name zonnepanelen juist sterk toegenomen.
Installaties zonnepanelen Texas
Bron: Texas.pdf (seia.org/states)
Het bijkomende voordeel van deze vorm van energie is dat je voor je energieopwekking niet afhankelijk bent van anderen. Door deze crisis zal alternatieve energie eerder een boost krijgen. Ook blijkt wel dat opslag en een betere infrastructuur belangrijker worden. Daar zullen dus meer investeringen gedaan worden. De Texaanse energiecrisis zal bedrijven in de opslag, energie en infrastructuur nog aantrekkelijker maken. Biden’s groene investeringsplannen en de EU-investeringen zullen daar zeker een bijdrage aan leveren.
Corne van Zeijl, Strategist / Economist bij ACTIAM
