Op onze oude dag genieten van een goed pensioen in een prettige en leefbare wereld. Dat willen we allemaal. Maar wat hebben we ervoor over? Hoe duurzaam willen we leven? En met welke dilemma’s worstelen we? In deze aflevering van Duurzame dilemma’s vertelt Harmen van Wijnen, voorzitter van het uitvoerend bestuur van ABP, over zijn dilemma’s en die van ABP. “Mijn droom is dat we het niet meer hoeven te hebben over duurzaamheid versus rendement. Dat we voorbij dat dilemma zijn.”
Ruim 4 jaar zit Harmen van Wijnen bij ABP. Eerst als algemeen directeur en vervolgens als voorzitter van het uitvoerend bestuur. Jaren waarin ABP grote stappen maakte. Zeker als het gaat om duurzaam beleggen, de beweging uit fossiel en de gekozen richting om meer met impact te gaan beleggen. Dan gaat het over investeringen in woningen, windenergie en andere beleggingen die bijdragen aan een goed pensioen, maar ook goed zijn voor de natuur, biodiversiteit en thema’s zoals mensenrechten. “Onze kerntaak is zorgen voor een goed pensioen. Maar dat gaat heel goed samen met een bijdrage aan een leefbare wereld.”
Lees meer over zijn persoonlijke dilemma’s en zaken waar hij in zijn bestuursfunctie bij ABP tegenaan loopt.
OV of auto?
“Ik reis ongeveer 75% met het openbaar vervoer en 25% met de auto. Maar wel een 100% elektrische auto. Ik vind het prima om met de trein te reizen. Ik woon in Amsterdam en reis in een kwartier naar kantoor. Reizen met de trein vind ik echt een schakelmoment. Het is heerlijk om onder de mensen te zijn en te zien wat er om je heen gebeurt.”
Vliegvakantie naar het buitenland of een vakantie in de buurt?
“Vliegen doe ik eigenlijk vrij weinig. In het verleden wel, maar dan vooral voor een zakenreis. Bij ABP hebben we beleid dat ander vervoer onze voorkeur heeft. Privé heb ik denk ik maar 2 keer gevlogen: naar Curaçao en naar New York. En Curaçao was eigenlijk een halve zakenreis. Het zijn dus uitzonderingen dat ik het vliegtuig pak. De komende zomervakantie ga ik fietsen in Nederland. Dat is Nederland ontdekken in een heel ander tempo dan wanneer je met de auto op pad gaat. We fietsen dan van overnachting naar overnachting. Ik ben benieuwd hoeveel kilometer per dag ik aankan. Het is namelijk geen elektrische fiets.”
Warmtepomp of gewoon gas?
“Het appartement waar ik woon heeft stadsverwarming. Dat is op zich een prima alternatief. Maar als ik de keuze had dan zou ik voor een warmtepomp gaan. En als een volledige overstap niet mogelijk zou zijn dan een hybride warmtepomp om in ieder geval minder gas te verbruiken. Maar liever helemaal van het gas af. Dat kost ook wel wat en dat moet je je ook maar kunnen veroorloven. Ik hoop dat dit ook snel beter betaalbaar wordt voor veel mensen.”
Vlees of vegetarisch?
“Ik vind vlees op gepaste momenten heerlijk. Ik vind het eigenlijk een delicatesse en ga zeker niet voor de kiloknallers. Maar af en toe een lekker stukje vlees, daar kan ik enorm van genieten. Ik eet wel steeds vaker vegetarisch. Daar hebben mensen uit mijn omgeving, zoals mijn kinderen, zeker invloed op gehad.”
Stad of platteland?
“Ik zit in een fase van de stad… Ik woon in Amsterdam en vind het heerlijk om door de wijken te dwalen. Maar tegelijkertijd is het ook fijn om tijdens de vakantie juist richting platteland te gaan.”
Als het om ABP gaat: Investeren dicht bij huis of juist internationaal?
“ABP is groot en heeft 500 miljard te beleggen en Nederland is te klein om al onze investeringen verstandig te spreiden over verschillende beleggingen en regio’s. We gaan wel met impact in Nederland beleggen, maar wel met behoud van een goede internationale spreiding. En ook wat meer in Europa dan we nu doen. Dan denk ik bijvoorbeeld aan investeringen in veiligheid. Maar ook aan infrastructuur en de zorg. De vergrijzing is misschien wel één van de grootste uitdagingen voor de komende decennia. Het is goed om in Europa de handen ineen te slaan als het gaat om zorginnovatie. Als het om onze investeringen in Europa gaat dan denk ik vooral aan onze eigen sectoren. Defensie is een bij ons aangesloten sector dus investeren in veiligheid is een logische. En omdat ook universiteiten bij ons zijn aangesloten, past het ook goed om te investeren in kennisintensieve- en innovatieve projecten. Hier maar ook over de grens. Nederland is te klein en daarom kijken we naar samenwerkingsverbanden in Europa.”
En ligt de focus op duurzaamheid of rendement bij de beleggingen van ABP?
“Beide, want er is geen sprake van een tegenstelling. Die hoeven er niet te zijn. Als pensioenfonds gaan wij voor een goed pensioen voor onze deelnemers. Dus het te behalen rendement staat voorop. Dan is het belangrijk juist om ook duurzaam te beleggen. Wij als pensioenfonds en lange termijn belegger willen investeren in bedrijven die steeds innoveren om nog decennia vooruit te kunnen. Bedrijven die niet inspelen op de veranderingen die in de economie gaande zijn zoals de energietransitie en biodiversiteitsbeleid kunnen straks geen mooie rendementen meer behalen. Deze bedrijven lopen risico’s als je naar de toekomst kijkt. Het is belangrijk om bij alle zaken die we afwegen in ons beleggingsbeleid ook daar kritisch naar te kijken als bestuur.”
Praten met bedrijven die niet duurzaam genoeg handelen of stoppen met dit soort investeringen?
“We stellen wel minimumeisen aan bedrijven waar we in willen beleggen. Voldoen bedrijven niet aan die eisen dan beschouwen we ze ook als te risicovol om voor de lange termijn in te beleggen. Maar ook voor de bedrijven in onze portefeuille is er nog genoeg te verbeteren. Onze intentie is daarmee praten om invloed uit te oefenen. Maar er zijn ook situaties waarbij we moeten concluderen dat praten niet helpt. Dus eerst praten, praten, praten. Tot blijkt dat er geen beweging in zit.”
Is het een goed idee dat deelnemers meer te zeggen krijgen waarin ABP de premies investeert? Of moeten ze meer vertrouwen krijgen in wat ABP doet?
“We horen veel over wat er speelt onder deelnemers: we houden deelnemersonderzoeken, enquêtes, we spreken deelnemers in het land en overleggen met de leden van het verantwoordingsorgaan. Dat zijn vertegenwoordigers van de werkgevers, werknemers en gepensioneerden. We willen maximaal de stem horen van die groepen. Tegelijkertijd mogen de deelnemers erop vertrouwen dat het bestuur de belangen van alle deelnemers zorgvuldig weegt.”
Wat zijn uw dromen voor ABP over laten we zeggen 5 jaar?
“Ik wil dan kunnen laten zien waar het ABP al meer dan 100 jaar aan werkt: beleggen voor het goede pensioen voor onze deelnemers. Dat goede pensioen is een koopkrachtig pensioen. En daarnaast dat we ook de betaalbare huizen, windmolens op zee en andere investeringen met impact realiseren waar onze deelnemers waarde aan hechten. Dat we dus een goed pensioen hebben weten te realiseren en bij hebben gedragen aan een leefbare wereld.”
