De investeringskeuzes van pensioenfonds ABP doen veel stof opwaaien. De reden is het gebruik van Environment, Social, Governance (ESG) criteria. Dit kwam in het nieuws nadat het pensioenfonds vorig jaar haar beleggingen in bedrijven als Meta, Alphabet en Tesla had verkocht. Een van de redenen van de verkoop is Goed Bestuur. Zo kan ABP zich bijvoorbeeld niet verenigen met de bonus van €50 miljard die Musk ontving als topman van Tesla.
In de stroom aan kritiek die de keuzes van het pensioenfonds heeft veroorzaakt (er zijn genoeg voorbeelden te noemen) valt mij een interessant aspect op. Zo ook in het opiniestuk van Han de Jong dat recent in het Financieele Dagblad is verschenen.
Tekenend hierin is het verwijt dat de ander ‘ideologisch’ (‘woke’) handelt, maar tegelijk te ontkennen zelf ideologisch te handelen. In de woorden van de Jong: ‘Voor vergaand ideologisch gedreven beleggingsbeleid mag bij pensioenfondsen geen ruimte zijn’.
Daar ben ik het mee eens. Ten minste, als er met ‘ideologisch’ wordt bedoeld: een vaste set aan ideeën, waarden en normen die altijd waar zijn en nooit ter discussie staan.
Echter, het opvallende is dat juist degene die kritisch zijn over de ‘ideologische’ afwegingen van pensioenfondsen zich vaak zelf sterk ideologisch opstellen. Met ideeën die voor henzelf een absolute waarheid bevatten en dus niet ter discussie staan. Het staat daarbij vast dat afwijken van die regels slecht zal uitpakken voor de pensioenuitkeringen. Een conclusie die vanuit hun ideologie wel moet worden getrokken, want anders zou de vaste set aan ideeën niet meer kloppen.
Neem het idee dat de markt altijd gelijk heeft en dat winst het enige goede is. Verandering kan binnen die set aan ideeën alleen via de markt worden afgedwongen of via wet- en regelgeving. Vanuit dit gedachtengoed doen bedrijven altijd het goede zolang ze zich aan de wet houden en de regels van de markt volgen. Binnen die set aan ideeën is het niet aan partijen als pensioenfondsen om een eigen verantwoordelijk te nemen. Het nemen van eigen verantwoordelijkheid is namelijk geen marktwerking en gaat voorbij aan de wetgeving.
ABP laat juist zien dat de voortdurend veranderende werkelijkheid vraagt om een grote mate van eigen verantwoordelijkheid. De markt is namelijk niet alwetend en de wetgever te traag en te gevoelig voor de waan van de dag. Pensioenfondsen zullen met hun langetermijnvisie dan ook terecht hun eigen plan moeten trekken.
Piet Sprengers, Manager Duurzaamheidstrategie en Beleid ASN Bank
Dit opinie-artikel is eerder met redactie ook verschenen in het FD
