Een manier om een onderneming te verduurzamen is door een groene obligatie uit te geven (‘green bond’). Dit ‘groene schuldpapier’ wordt namelijk gebruikt voor het financieren van duurzame projecten. Om dit proces te standaardiseren en transparante en vergelijkbare informatie te creëren over hoe ‘groen’ zo’n obligatie nou daardwerkelijk is, heeft de Europese Unie een Europese Standaard voor groene obligaties ontwikkeld: de EU Green Bond Standard (EU-GBS). Door de snelle toename in groene obligaties, is de markt zich volop aan het ontwikkelen. De EU-GBS zou deze groei nog meer moeten ondersteunen, en tegelijkertijd het risico van ‘greenwashing’ verminderen. Dit zijn geen onbelangrijke ontwikkelingen, aangezien groene financieringen en groene obligaties essentieel zijn om de wereldwijde klimaatdoelstellingen te bereiken. Sustainalize heeft samen met de Rotterdam School of Management een onderzoek uitgevoerd naar het effect van de EU-GBS. Hiervoor zijn verschillende interviews afgenomen met onder andere beleggers, uitgevers en deskundigen op het gebied van groene obligaties, zoals AFM, PGGM, MN, Alliander, Vesteda en NWB Bank. In dit artikel ga ik dieper in op het onderwerp groene obligaties, en hoe de EU-GBS hier een rol in speelt.
Ontwikkelingen op het gebied van duurzame financiering
De Europese Unie heeft ambitieuze plannen voor duurzame ontwikkeling, maar geld om deze plannen uit te voeren ontbreekt momenteel nog. Daarom heeft de Europsese Unie een EU Action Plan on Sustainable Finance ontwikkeld om deze duurzame groei te ondersteunen. Dit actieplan is niet alleen gericht op overheden, maar roept ook bedrijven op om bij te dragen aan een duurzamere economie. Zonder bedrijven is het namelijk onmogelijk om het voorspelde investeringsgat van 180 miljard euro te dichten, wat essentieel is om het Parijsakkoord en EU-doelstellingen voor 2030 te behalen.
Om bedrijven en de financiële sector consequent bij deze overgang te betrekken, zijn er veranderingen in het financiële systeem van de Europese Unie essentieel. Meer duurzame investeringen zijn nodig; dit zijn investeringen die de economische groei ondersteunen en tegelijkertijd de druk op het milieu verminderen. In haar actieplan wil de Europse Unie de uitdagingen op de markt voor groene financiering (zoals het gebrek aan betrouwbare informatie) aanpakken door middel van een geharmoniseerd classificatiesysteem voor duurzaamheid: de EU Taxonomy. Deze taxonomie zal helpen bij het inzichtelijk krijgen wat kan worden gezien als een ‘duurzame investering’. Daarnaast zal het creëren van de EU Green Bond Standard zorgen voor meer zekerheid voor beleggers en het verminderen van ‘greenwashing’.
Wat is een groene obligatie?
Anders dan een normale obligate wordt de opbrengst van een groene obligatie uitsluitend gebruikt voor de financiering van milieuvriendelijke projecten. Hierbij kun je denken aan klimaat gerelateerde programma’s, zoals het beleggen in hernieuwbare energie, energie-efficiëntie, energiezuinigheid of andere projecten om klimaatverandering aan te pakken. De markt voor groene obligaties biedt dus de mogelijkheid om geld te richten op duurzamere investeringen.
Waarom zou je een groene obligatie uitgeven?
Er zijn verschillende voordelen van het uitgeven van een groene obligatie, namelijk:
- Diversificatie en betrokkenheid van beleggers;
- Verbeterde reputatie van het bedrijf;
- Beter intern bewustzijn van duurzaamheid bij de organisatie en;
- Mogelijke financiële voordelen (zoals lagere rente). Maar de belangrijkste reden om een groene obligatie uit te geven is dat beleggers steeds kritischer worden met betrekking tot waar ze hun geld in beleggen. Niet alleen de fossiele-brandstofindustrie maar ook andere industrieën, zoals de luchtvaart, alcoholische dranken, zuivel, etc., krijgen hiermee te maken.
Wie kan een groene obligatie uitgeven?
Uitgevers van groene obligaties zijn meestal supranationale instellingen, bedrijven, banken of overheden.
De eerste groene obligatie werd uitgegeven in 2007 door de Europese Investeringsbank (EIB), maar de markt begon pas echt aan te trekken in 2014: toen er voor 34 miljard euro aan groene obligaties werd uitgegeven. Daarna is de markt snel gegroeid en inmiddels vertegenwoordigt het meer dan 700 miljard euro aan vermogen, met een recordaantal nieuwe uitgiftes in 2019 met een bedrag van 255 miljard euro. Verwacht wordt dat 2020 opnieuw een recordjaar wordt.
Fig. 1: Groene obligatiemarkt – werkelijke en voorspelde groei in euro’s. (Klik op afbeelding voor ware grootte)
Bron: Bloomberg (2019). NN Investment Partners (2019)
Richtlijnen voor de uitgifte van groene obligaties
Voor het creëren van transparantie en duidelijkheid in de markt voor groene obligaties, zijn er naast de EU-GBS twee ‘voluntary standards’ ontwikkeld: de Green Bonds Principles (GBP) en de Climate Bond Standards (CBS)
Vrijwillige richtlijnen voor groene obligaties
Allereerst, zijn er vrijwillige richtlijnen ontwikkeld die uitgevers van groene obligaties gebruiken als framework om de ‘groenheid’ van hun obligaties aan te tonen. De GBP zijn in 2014 ontwikkeld en hebben als doel de betrouwbaarheid op de groene-obligatiemarkt te vergroten door richtlijnen te ontwikkelen die de verslaglegging, de openbaarmaking en de transparantie bevorderen. Deze richtlijnen hebben een brede markterkenning en acceptatie van regelgevers en beleidsmakers.
Naast de GBPs, zijn de CBS opgezet door het Climate Bonds Initiative (CBI). Het CBI richt zich op het vergroten van vertrouwen en zekerheid door een certificeringsmogelijkheid voor hun groene-obligatiestandaard. Het doel is om ervoor te zorgen dat een belegger beter in staat wordt om de duurzaamheid van een groene obligatie te beoordelen. Het CBI streeft naar meer betrouwbaarheid binnen de markt, maar het lijkt erop dat financiële instellingen in de praktijk nog steeds zelf bepalen welke vormen van financiering zij als duurzaam beschouwen, wat leidt tot tegenstrijdigheden. De markt voor groene obligaties is de afgelopen jaren snel gegroeid, maar voor nog verdere groei is er een definitie of een gestandaardiseerd framework nodig die de informatie en transparantie kan waarborgen.
The EU Green Bond Standard
Actie twee van het actieplan voor duurzame financiering gaat over het ontwikkelen van labels en standaarden voor groene financiële producten. Dit is uitgewerkt in de EU Green Bond Standard. De EU-GBS wil de huidige knelpunten in de markt voor groene obligaties aanpakken door middel van een nieuw framework en aanvullend advies, zoals de EU Taxonomy. Het doel van deze nieuwe standaard is dan ook om meer transparantie en betrouwbaarheid te creëren binnen de markt voor groene obligaties. Daarnaast wordt er met deze standaard duidelijkheid gecreëerd over de manier waarop milieueffecten en economische activiteiten kunnen worden gecombineerd op een meetbare en geloofwaardige manier. De EU-GBS is van plan haar juridische status in twee stappen te regelen: ten eerste zal het gaan om een niet-bindend EU-wetgevingsbesluit op vrijwillige basis. Terwijl het effect van de EU-GBS wordt gemonitord, zou het mogelijk zijn dat dit op den duur wetgeving wordt. Na een consultatieronde, die tot 2 oktober 2020 loopt, zal de Europese Commissie in het vierde kwartaal van 2020 beslissen hoe de EU-GBS zal worden voortgezet.
Fig. 2: Hoogtepunten van de EU Green Bond Standard. (Klik op afbeelding voor ware grootte)
Bron: EU Technical Expert Group on Sustainable Finance (2020).
Een verbeterde standaard
Hoewel de Green Bond Principles en de Climate Bond Standards richting geven en ‘groen’ definiëren in de markt voor groene obligaties, hebben de vrijwillige standaarden moeite om de standaardisatie en volgroeiing te creëren die de markt voor groene obligaties nodig heeft. De EU-GBS heeft zich aangesloten bij deze best market practices, maar verwacht meer transparantie te creëren omdat zij de definitie van ‘groene projecten’ hebben gekoppeld aan de EU Taxonomy. Ook heeft de EU-GBS meer rapportageverplichtingen: zo zijn allocatie rapporten (hoe het geld is besteed) jaarlijks verplicht en een impactrapport (met betrekking tot de milieueffecten) is ten minste één keer verplicht, nadat al het geld is toegewezen. Het allocatie rapport moet worden gecontroleerd door een externe beoordelaar; voor het impactrapport wordt dit enkel aanbevolen. Om erkend te worden als externe beoordelaar, heeft de EU-GBS een systeem ontwikkeld. Momenteel is er een breed scala aan externe beoordelaars die verschillende benaderingen hanteren bij de verificatie van een groene obligatie. Met het systeem van de EU-GBS probeert de Europese Unie meer professionele en onafhankelijke beoordelaars te krijgen.
“De AFM verwelkomt proposals (zoals die van de EU-GBS) om te komen tot meer standaardisatie en transparantie, omdat dit deze markt ten goede zou komen.” – Jurgen Veenker (AFM)
Het effect van de EU Green Bond Standard
Naar aanleiding van het onderzoek kan worden geconcludeerd dat de EU Green Bond Standard helpt bij het oplossen van imperfectie en asymmetrie in informatie in de markt van groene obligaties. Het is hierdoor een goed hulpmiddel om te bepalen hoe ‘duurzaam’ of ‘groen’ een financieel product is.
In andere woorden, dit onderzoek bevestigt dat de EU-GBS zorgt voor minder verschillen in informatievoorzieningen in de markt van groene obligaties. De belangrijkste oorzaak voor deze verschillen is het ontbreken van een afgesproken standaard voor wat ‘groen’ is. Dit wordt aangepakt in het Europese actieplan: in de eerste plaats zal de EU Taxonomy duidelijkheid creëren over wat groene projecten zijn en wat niet, waardoor er een standaard ontstaat die uitgevers en beleggers kunnen volgen. Ten tweede zal de EU-GBS voor meer transparantie zorgen door het verplichten van meerdere rapportages. Maar belangrijker nog is dat de EU-GBS een algemeen controlesysteem introduceert waardoor de vergelijkbaarheid en geloofwaardigheid van externe beoordelaars wordt vergroot. Dit zal de kwaliteit van deze controles ten goede komen, wat zorgt voor meer transparantie in de informatievoorziening. Een gevolg hiervan is een mogelijke vermindering van ‘greenwashing’, aangezien de EU Taxonomy bepaalt welke investeringen duurzaam zijn en welke niet. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat de EU-GBS voor meer zekerheid, transparantie en eenheid op de markt voor groene obligaties zal zorgen, aangezien de spelers op de markt (bijv. beleggers, uitgevers) niet langer zelf hoeven te beslissen wat onder “groen” valt. Nu kunnen zij gebruik maken van het gestandaardiseerd framework, waardoor het mogelijk wordt om onderscheid te maken tussen obligaties die wel of niet voldoen aan de EU-GBS. Al met al is uit het onderzoek gebleken dat de EU-GBS naar verwachting beter in staat zal zijn om de verschillen in de informatievoorzieningen te beperken dan de vrijwillige marktstandaarden.
“Een standaard voor groene obligaties is belangrijk voor uitgevers van groene obligaties. Het zal bijdragen aan de transparantie en geloofwaardigheid van de markt voor groene obligaties.” – Frans Baas (Vesteda)
Ondanks de resultaten van dit onderzoek de EU-GBS als een positieve en noodzakelijke ontwikkeling zien, zijn er ook verschillende bedenkingen en overwegingen naar voren gekomen. Zo zijn er uiteenlopende overwegingen om de groei van de markt voor groene obligaties te garanderen: ten eerste moeten de richtlijnen van de EU Taxonomy en EU-GBS niet te streng worden gemaakt en moet er enige mate van flexibiliteit blijven bestaan. Ten tweede moet worden nagegaan of de norm wereldwijd zal worden gebruikt en niet alleen als een regionale standaard. Daarnaast moeten de kosten om aan de EU-GBS te voldoen zo laag mogelijk worden gehouden om zo ook toegankelijk te blijven voor kleinere uitgevers van de obligaties. Bovendien kan de Europese Unie een rol spelen bij het standaardiseren van impactmetingen en milieudata. Dit ontbreekt momenteel, wat wordt gezien als een groot obstakel in verband met de geloofwaardigheid van groene obligaties. Ten slotte moet de Europese Unie nadenken over een manier om de zwaar vervuilende industrieën, die buiten het huidige gebied van de EU-GBS valt, mee te nemen. De bijbehorende sectoren zijn hard nodig voor een verschuiving naar een duurzame economie. Bovendien is er behoefte aan begeleiding en standaardisatie voor andere soorten obligaties, zoals social, sustainability en SDG-obligaties. Ook de belangstelling voor dit soort obligaties neemt snel toe.
“Zolang de richtlijnen niet te rigide zijn en geen belemmering vormen voor groene marktgroei om welke reden dan ook, vind ik dat de markt één gestandaardiseerd kader moet en zal omarmen.” – Bart Reidsma (PGGM)
Verder blijkt uit de resultaten dat niet alleen de specifieke projecten van de obligatie groen moeten zijn om geloofwaardig over te komen. De sector of industrie waarin een uitgever opereert en de (duurzaamheids)strategie van een uitgever wordt steeds relevanter voor beleggers. Het is daarom voor bedrijven of organisaties die groene obligaties uitgeven belangrijk om beleggers te laten zien dat zij duurzaamheid serieus nemen. Dit kunnen ze doen door duurzaamheid te implementeren in hun lange termijnstrategie of visie.
Door te investeren in een groene en duurzame financiering worden bedrijven onderdeel van een duurzamere economie; het uitgeven van of het beleggen in een groene obligatie is daarom een kansrijke beslissing. Zoals uit dit onderzoek blijkt, zal de komst van de EU Green Bond Standard de betrouwbaarheid van groene obligaties vergroten. Daarmee wordt er een groei in de groene financiële markt verwacht. En dat is een veelbelovende gedachte!
“De EU-norm voor groene obligaties is een veelbelovende stap in de richting van meer standaardisatie en vergelijkbaarheid van groene obligaties. Het zal beleggers helpen om onderscheid te maken tussen greenwashers en bedrijven die hun bedrijf echt duurzamer willen maken.” – Sem de Moel (MN)
Marleen Blanson Henkemans, consultant bij adviesbureau Sustainalize
Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van Sustainalize
