Minister Kaag heeft, mede namens minister Jetten, in de week van 7 juni haar Beleidsagenda duurzame financiering naar de Kamer gestuurd. Volgens de minister is de financiële sector ‘hard nodig om een duurzame economie te bereiken’. Maar wie het stuk leest, moet concluderen dat de financiële sector blijkbaar beperkt is tot banken, verzekeraars, pensioenfondsen en vermogensbeheerders. Want de minister rept met geen woord over de rol die financieel adviseurs kunnen spelen. Die beperkte scope belemmert een snelle transitie naar een duurzame economie.
Rol financieel adviseur voor MKB
Nederland telt tienduizenden financieel adviseurs, zowel verzekeringsadviseurs, hypotheekadviseurs, belastingadviseurs als accountants. Deze adviseurs hebben elke dag contact met hun klanten, zowel consumenten als bedrijven. Negen op de tien MKB‘ers maakt gebruik van een financieel adviseur. Als al deze adviseurs met hun klanten in gesprek gaan over de mogelijkheden tot verduurzaming, kan de transitie versneld worden.
Gemiste kans
En in de praktijk gebeurt dat al deels. Uit een recente enquête onder ruim 500 belasting- en financieel adviseurs, uitgevoerd door de HAN University of Applied Sciences, blijkt dat 33% van de belastingadviseurs en 50% van de financieel adviseurs verduurzaming al bespreken met hun MKB-klanten. Zonder dat daar dwingende wetgeving voor nodig is. Maar uit hetzelfde onderzoek komt ook naar voren dat adviseurs behoefte hebben aan duidelijk beleid vanuit de overheid en meer instrumenten om het MKB te helpen verduurzamen. Voor de minister een gemiste kans om in haar beleidsagenda ook de adviseurs te betrekken.
Verduurzamen is ook een financiële opgave
Voor het MKB is verduurzaming een grote opgave, zoals ook verwoord in de visie van MKB Nederland (ondernemen voor brede welvaart). En verduurzaming heeft grote financiële consequenties omdat het vraagt om investeringen en omdat het invloed heeft op het risicoprofiel en de financiële huishouding van de onderneming. Vraagstukken waarin de fiscaal en financieel adviseur is gespecialiseerd. Veel ondernemers maken zich zorgen over de eisen rondom verduurzaming aan de ene kant en de betaalbaarheid ervan voor hun onderneming aan de andere kant.
Lobby, verdeeldheid en imago?
Het is gissen wat de reden is dat minister Kaag, net als haar voorganger Hoekstra, zo weinig oog heeft voor de waarde van financieel advies. Komt het omdat de lobby van banken en verzekeraar vele malen sterker en groter is? Of speelt een rol dat financieel adviseurs verdeeld zijn over verschillende groepen en spreken met meerdere monden? Of ligt het eraan dat het imago van de adviseurs de laatste decennia niet erg goed is bij beleidsmakers? En toch is dat geen reden om in een beleidsagenda dan maar de impact van de adviseurs volledig te negeren. Zo had Kaag financieel adviseurs kunnen aansporen om duurzaamheid structureel onderdeel te laten zijn van adviesgesprekken, ze had kunnen kijken naar de toegankelijkheid van duurzame instrumenten en ze had duurzaamheidsadvies fiscaal aftrekbaar kunnen maken.
Onderdeel van de oplossing
Waar het om gaat, is dat de minister gaat snappen dat de grote maatschappelijke noodzaak van verduurzaming een gemeenschappelijke uitdaging is waarbij alle spelers in de financiële sector hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Maar dan zul je wel eerst moeten beseffen dat financieel adviseurs, vanwege hun aantallen en impact, onderdeel zijn van de oplossing. Binnen de HAN leiden we financieel adviseurs van de toekomst op. Voor ons is het kristalhelder dat duurzaamheid daarin een belangrijke rol speelt. Daar overtuigen we de minister graag ook van.
Sociale doelen
Tot slot is er nog een tweede omissie in de beleidsagenda van minister Kaag. Duurzaamheid wordt volledig benaderd als een milieu- en energievraagstuk. Terwijl duurzaamheid ook, of juist vooral, gaat om het halen van de Sustainable Development Goals (SDG’s) waar Nederland als VN-lid zich aan committeert. Daarin zijn doelen gesteld om bijvoorbeeld armoede en ongelijkheid tegen te gaan.
MKB Nederland heeft wel begrepen dat duurzaamheid gaat om het creëren van brede welvaart. En juist aan het behalen van deze meer sociale doelen kunnen financieel adviseurs een belangrijke bijdrage leveren. Denk aan adviseren over duurzame inzetbaarheid of het financieel weerbaar maken van mensen. Laat dat nu ook het thema zijn waarover de minister op 22 juni een betoog hield tijdens de presentatie van het Actieplan Consumentenkeuzes.
Vliegwiel? Dat kan, mits…
Kaag wil dat financiële markten een vliegwiel zijn voor verduurzaming. Dat is een mooie wens, maar die kan alleen uitkomen als de minister alle relevante spelers op die markt in haar plannen betrekt. Nodig dus de financieel adviseurs in het vervolg uit.
Fred de Jong, associate lector Sustainable Finance & Tax aan de HAN University of Applied Sciences.
