De financiële sector heeft een klimaatprobleem. Dat blijkt uit het jongste rapport van het IPCC, het wetenschappelijke klimaatpanel van de Verenigde Naties. Dit derde rapport in een reeks gaat over de oplossingen voor klimaatverandering. Maar het IPCC concludeert dat de financiële sector nog nauwelijks onderdeel is van die oplossing.
Dat geeft te denken. Voor beleggers is klimaatverandering al jarenlang het ESG*-speerpunt. Geen ander onderwerp krijgt zoveel aandacht als het klimaat. Het aantal beleggersinitiatieven met een oplossing voor het klimaatprobleem is niet meer te tellen. Maar alle moeite die beleggers zeggen te doen heeft nauwelijks effect.
Niet verder dan papier
Dat schrijft het IPCC althans. Kennelijk komen alle goede bedoelingen niet veel verder dan het papier. Er is nauwelijks bewijs, concludeert het IPCC, dat alle aandacht van beleggers bijdraagt aan minder uitstoot van broeikasgassen. Alle goede bedoelingen ten spijt worden financiële klimaatrisico’s hogelijk onderschat. Daardoor blijft de broodnodige verschuiving van kapitaalstromen naar schone energie uit.
Het IPCC-rapport oordeelt daarnaast ook snoeihard over het gapende gat tussen ESG-beleggen en de impact daarvan. Onderzoek wordt aangehaald waaruit blijkt dat ESG-beleggen niet leidt tot zinvolle uitkomsten voor mens en milieu. Het is onduidelijk of ESG voor de aanpak van klimaatverandering door de financiële sector enige tastbare impact heeft, stelt het IPCC.
Goede sier
Deze ongemakkelijke conclusies van het IPCC hebben nauwelijks aandacht gekregen. Dat is begrijpelijk, want beleggers zijn nog niet begonnen aan de grote opdracht van Parijs: het verleggen van geldstromen naar een CO2-arme economie en maatschappij. Er wordt alom goede sier gemaakt met CO2-reductie, 1,5-graden ambities en net-zero doelstellingen, maar dat is niet wat het Parijsakkoord van beleggers vraagt.
Het verleggen van geldstromen betekent dat niet meer wordt geïnvesteerd in fossiele olie, gas en steenkool, en wél wordt geïnvesteerd in schone energie. Het is inmiddels overduidelijk dat zoeken naar nieuwe olie- en gasbronnen niet in lijn is met een 1,5-graden pad. Die conclusie komt nota bene van de fossiele sector zelf. Beleggen in bedrijven die nog wel investeren in nieuwe fossiele bronnen is simpelweg tegengesteld aan Parijs.
Laatste kans
En nee, simpel is het in de praktijk helemaal niet. PME mag dan fossiele olie- en gasbedrijven hebben afgestoten omdat nog geen één van die bedrijven een plan heeft voor de energietransitie. Toch zijn we nog allerminst een fossielvrij pensioenfonds. Fossiele energie zit in de haarvaten van onze economie, en dus ook in bijna iedere beleggingsportefeuille. Van tankstations tot nutsbedrijven die nog een deel van hun energie fossiel opwekken. En gelukkig zijn er daar ook tekenen van een aanstaande omslag.
Maar het IPCC geeft aan dat het nog veel te vroeg is voor optimisme en zelfgenoegzaamheid. Eigenlijk, is de toon, zijn we nog niet eens begonnen. Dit lijkt me een goed moment. Onze laatste kans.
* ESG staat voor environment (milieu), social en governance (bestuur) en staat daarmee voor de belangrijkste aandachtspunten binnen verantwoord beleggen.
Daan Spaargaren, Strateeg Verantwoord Beleggen bij PME Pensioenfonds
