‘Die ‘actie, actie, actie’ is aan ons’
Is de klimaattop in Glasgow de blablabla-voorstelling geworden die jonge klimaatactivisten hadden voorspeld? Greta Thunberg, klimaatactiviste en oprichter van Fridays for Future, noemde de uitkomst van de top ‘zelfs een verwatering is van de blablabla’s’, refererend aan de grote woorden van de wereldleiders, voorafgaand aan de top.
De concrete afspraken die zijn gemaakt tijdens COP26 komen met veel haken en ogen. Ik begrijp dat veel (jonge) mensen teleurgesteld zijn in de uitkomst. Dat ben ik zelf ook. Er waren lichtpuntjes, zoals het statement van landen om hun fossiele brandstoffen af te schalen. Maar overall bleef de vraag hangen: ‘Waarom niet doen wat nodig is in plaats van wat haalbaar is?’
Gelukkig zie ik in mijn directe omgeving een duurzame dadendrang die ook reden is voor optimisme. Klimaattoppen en overheden zijn belangrijk, maar niet allesbepalend als we de opwarming van de aarde willen beperken. Verandering komt steeds meer vanuit het bedrijfsleven, de financiële sector en vanuit burgers.
Deze vier positieve ontwikkelingen zijn gaande en gaan volgens mij mede het verschil maken.
Beleggers verkopen hun aandelen in fossiel
Onlangs besloten Pensioenfonds Horeca & Catering en de grote pensioenfonden metaalfonds PME en ABP om hun aandelen in gas-, kolen- en oliebedrijven te verkopen. Over de hele wereld zie je deze trend van desinvestering in producenten van fossiele brandstoffen terug, zowel onder particuliere investeerders als pensioenfondsen en regeringen.
De maatschappelijke druk op pensioenfondsen om te stoppen met beleggen in fossiel neemt toe. Hoe kan het ook anders: het gaat om producten die de toekomst van pensioenspaarders langzaamaan vernietigen. Daarnaast zijn er twijfels over het langetermijnrendement. Ook toezichthouder DNB gaf een waarschuwing af: de waarde van dit type bedrijven zal in de transitie naar een klimaatneutrale samenleving verminderen. Dit, in combinatie met belasting op vervuilende bedrijven en producten (zoals de aanstaande Europese CO2-greentaks), maakt dat het steeds risicovoller wordt voor particulieren en bedrijven om te investeren in gas en andere vervuilende sectoren.
Besef voor belang van biodiversiteit
Er is wereldwijd een toenemend besef dat onze natuur en haar ecosysteemdiensten van onmisbare waarde zijn, voor de economie en ons welzijn. We hebben allemaal gezien hoe stukken grond en onze infrastructuur werden verwoest door overstromingen, dat natuurgebieden in Australië, Californië en Zuid-Europa in brand staan. Wij willen niet langer toekijken hoe gebieden verdrogen – te droog om gewassen te laten groeien – of bossen verdwijnen. De documentaires van David Attenborough op Netflix trekken veel kijkers, maar ook een over een schimmel met de naam mycelium. De blauwe vinvis popt steeds weer op in sociale media, een prachtig organisme dat 33 ton CO2 vasthoudt en op die manier broeikasgassen uit de lucht haalt.
In mijn eigen werkveld, de financiële sector, zie ik dat steeds meer banken en financiële instellingen zich bewuster worden van de schade die ze via investeringen en beleggingen in bedrijven toebrengen aan de natuur. De motivatie om deze beweging om te zetten naar bescherming en herstel is groot. Binnen het Europese Partnership for Biodiversity Accounting Financials wordt hard gewerkt aan een gezamenlijke methodiek om de biodiversiteit footprint van financials te meten. Trots ben ik op ons ASN Biodiversiteitsfonds, een uniek fonds waarmee je enkel belegt in initiatieven die bijdragen aan natuurbescherming- en herstel.
Bouwen met hergroeibare materialen
Ook in de bouwsector is er volop beweging. Een groeiende groep bouwbedrijven, architecten en klimaatondernemers wil van biobased bouwen het nieuwe normaal maken. Bouwen en renoveren met natuurlijke, hergroeibare materialen is een belangrijke stap naar een gezondere samenleving met meer betaalbare woningen. Door bijvoorbeeld kruislaaghout te gebruiken in plaats van staal en beton voorkom je uitstoot in de productie en maak je van het gebouw ook een CO2-opslag. Tijdens de top in Glasgow presenteerden wij samen met Climate Cleanup en bouwpionier Gideon een nieuwe methode om de klimaatimpact van biobased bouwen vast te stellen. Als we in Nederland 1 miljoen houten huizen bouwen kan naar schatting een kwart van de jaarlijkse uitstoot worden vastgelegd.
Duurzaamheid en impact als kern van je businesscase
Ten slotte, duurzaamheid staat voor steeds meer ondernemers en investeerders centraal in de manier waarop ze geld verdienen of investeren. Denk aan het bedrijf Too Good to Go dat deze maand ‘de 10 miljoenste’ maaltijd van de verspilling redde. Of het bedrijf Seepje dat internationaal met nieuwe financiering flink aan de weg timmert. Het bedrijf Orbisk, dat voedselverspilling in de horeca tegen wil gaan, en dit jaar de ASN Bank Wereldprijs won. Een ding hebben deze ondernemers gemeen. Het zijn mensen die ervoor kiezen om hun kennis en skills in te zetten voor een betere wereld in plaats van – bijvoorbeeld – de e-commerce. En dat doen ze bij aanvang vaak met hun laatste spaarcenten. Investeringen in deze zogenoemde impactbedrijven zijn de laatste jaren flink gegroeid. Volgens een berekening van branchevereniging Global Impact Investing Network (GIIN) hebben dit type investeringen inmiddels een totale waarde van 629 biljoen euro.
Kleine stappen hebben grote invloed
Deze veranderingen zijn volop gaande, zonder dat er sprake is van wettelijke dwang om te verduurzamen. De mensen die deze beweging creëren zien in dat de manier waarop we lange tijd groei nastreefden onhoudbaar is en risico’s met zich meebrengt, voor onszelf en de generaties die komen.
Weet dat kleine stappen, grassroots-acties en constructief activisme grote invloed kunnen hebben om het klimaat en de biodiversiteit te versterken. Een hashtag delen of meelopen in een protestmars, we doen het samen. Na de Klimaatmars in Amsterdam en negatieve reacties vanuit de Tweede Kamer en NGO’s besloot het kabinet in Glasgow tóch te stoppen met buitenlandse investeringen in fossiele energie vanaf eind 2022.
Er gebeurt heel veel goeds in onze maatschappij. Laten we zichtbaar blijven maken wat we belangrijk vinden, hoe we vooruitgang boeken en wat we van elkaar verwachten. De ‘actie, actie, actie’, dat zijn wij. Als wij de versnelling inzetten, kan de politiek niet anders dan ons volgen.
Arie Koornneef, directeur ASN Bank
