Investment Manager Nienke Rijpstra van StartGreen is voor Energiefonds Overijssel continu op zoek naar nieuwe kansen en oplossingen op het gebied van zonne-energie. In dit blog vertelt ze welke uitdagingen en innovaties ze daarbij tegenkomt.
Groeiend aandeel zon en wind
Eind 2021 stond de teller voor het aandeel elektriciteit uit hernieuwbare bronnen op 33,4 procent. Vorig jaar was dat nog 26 procent, dus dat stemt hoopvol. We zijn er echter nog lang niet: het Klimaatakkoord streeft naar minimaal 70 procent hernieuwbare stroom in 2030. De provincie Overijssel heeft als doel in 2030 3,3 TWh op te wekken: ruim 9 procent van de nationale doelstelling van 35 TWh per jaar hernieuwbare elektriciteit uit zon en wind op land. Energiefonds Overijssel draagt hieraan bij door te investeren in diverse zonneprojecten.
Beperkte netcapaciteit
Prachtig natuurlijk, dat energie uit zon en wind nu echt van de grond komt. Alleen, ons elektriciteitsnet is niet berekend op zoveel lokale stroomopwekking. Momenteel staan ongeveer 3.000 bedrijven en duurzame energieprojecten in Nederland op de wachtlijst voor een aansluiting op het net. Hoewel in het coalitieakkoord is afgesproken dat er vóór 2023 700 miljoen euro beschikbaar is voor aanpassing van de netten, duurt het nog jaren voor dit is gerealiseerd. Dit treft met name het noordoosten van Nederland, waar veel ruimte is voor grootschalige energieopwekking, maar waar geen uitgebreid distributienet ligt
Elektriciteit opslaan
Door een batterij bij een zon- of windproject te plaatsten, kan een kleinere aansluiting volstaan. Batterijen zijn op dit moment echter nog vrij kostbaar en alleen rendabel wanneer deze naast eigen gebruik worden ingezet op de onbalansmarkt. Een mogelijk verdienmodel waarmee je een batterij rendabel kunt maken, is dus opgeslagen stroom via een veiling per bod aan TenneT verkopen en de landelijke netbeheerder zo te helpen vraag en aanbod in balans te houden. Zo is energiecoöperatie Endona met zonnepark Heeten – gefinancierd door Energiefonds Overijssel – betrokken bij het flexibel leveren van energie aan TenneT.
Ook bedrijven die zonnepanelen op het dak combineren met een batterij kunnen soms zonder aansluiting: de opgewekte stroom voorziet volledig in het eigen gebruik. In Gelderland en Overijssel wordt nu gekeken of hele bedrijventerreinen zelfvoorzienend gemaakt kunnen worden door middel van slimme decentrale energiesystemen – Smart Energy Hubs – waar lokaal duurzame energie wordt opgewekt, opgeslagen en gebruikt.
Opslaan in waterstof
Een andere mogelijkheid om de aansluitingsfile te vermijden, is om zonne-energie op te slaan in waterstof en dat te verkopen aan de industrie of de mobiliteitsmarkt. Dat is vooral interessant voor grote vrachtwagens, die vanaf 2050 niet meer op fossiele brandstoffen mogen rijden, maar te grote afstanden afleggen om dat elektrisch te kunnen doen. Waterstof wordt nu nog niet op grote schaal ingezet. Niet alleen door de hoge kosten, maar ook omdat bij het omzetten van elektriciteit naar waterstof op dit moment nog zo’n 25 procent van de energie verloren gaat.
Innovaties op de voet volgen
Wij houden de ontwikkelingen op opslaggebied nauwlettend in de gaten. Zo zijn we betrokken bij onderzoek naar een waterstofproject in Overijssel, kijken we samen met adviseurs naar mogelijke verdienmodellen voor batterijen, bezoeken we opslagprojecten en zijn we in gesprek met batterijproducenten. We kijken met een open blik naar dit soort innovatieve projecten en staan klaar om daar in een vroeg stadium in te investeren; zodra er zicht is op een rendabele businesscase en een bredere toepasbaarheid.
Van asbest naar opwek
Een goed voorbeeld van een innovatieve oplossing die wij nu al financieren is het project Duurzame Zekerheid van Univé. Deze verzekeraar had 20.000 agrarische klanten met een asbest dak op de stal, die ze eigenlijk niet meer wilde verzekeren. Univé bedacht een heel goede oplossing, waarbij ze haar agrarische klanten voorstelde: ‘Wij vervangen gratis jouw dak en leggen er zonnepanelen op. De komende 15 jaar gebruiken we die om onze investering terug te verdienen. Daarna mag je de zonnepanelen voor een symbolisch bedrag overnemen voor eigen gebruik.’ Fijn voor Univé, fijn voor de boeren – die vaak geen geld hebben om een asbest dak te vervangen – én fijn voor particuliere verzekerden, die lokaal opgewekte stroom mogen afnemen van die daken.
Dubbel functioneel
Een ander mooi, maar niet-standaard zonneproject dat we financieren, is AmperaPark. Dit bedrijf plaatst bij hotels en bedrijven carports met zonnepanelen erop en koppelt daar laadpalen aan. Ook weer een slimme oplossing: de grond gebruiken ze toch al als parkeerplaats én ze kunnen hun gasten en medewerkers op groene stroom laten rijden. Bovendien staan de auto’s overdekt.
Wat dit project uniek maakt, is dat het geen subsidies gebruikt voor het opwekken van zonne-energie. Voor Energiefonds Overijssel is dit een mooi voorbeeld van een innovatieve oplossing, die ook nog eens niet aan het net levert. Daarom stimuleren we dit project graag met een financiering om de eerste solar-carports in Overijssel te kunnen realiseren. En als AmperaPark verder groeit, staat StartGreen klaar om projecten in heel Nederland te financieren.
Durven investeren
Je kunt dus zeggen dat zelfs de toegevoegde waarde van StartGreen in ontwikkeling is. Als groene partner kijken we verder dan de financiering van standaard zon- en windprojecten. We maken ons hard voor lokaal eigendom door het faciliteren van burgerparticipatie. Daarnaast durven we in innovatieve oplossingen te investeren die de energietransitie mogelijk maken.
