Vrouwen beginnen vaker een bedrijf om positieve impact te hebben op hun omgeving. Dat concludeerde ABN Amro op basis van eigen onderzoek naar inclusief bankieren in Nederland. Datzelfde onderzoek meldt dat vrouwen meer moeite hebben om financiering te vinden voor hun bedrijf, wat een reden is waardoor de bedrijven van vrouwen gemiddeld minder hard groeien. Als dat al de situatie in Nederland is, hoe gaat het dan in Afrika, waar de verschillen tussen mannen en vrouwen over het algemeen al groter zijn?
Tot hier en niet verder
Opvallend genoeg zijn op het Afrikaanse continent meer vrouwen dan mannen ondernemer. Omdat vrouwen minder kans hebben op een betaalde baan, kiezen ze eerder voor ondernemerschap. En de tijden veranderen: vrouwen dringen door in sectoren die voorheen voorbehouden waren aan mannen. Nog steeds hebben vrouwen minder toegang tot informatie, educatie en zijn ze meer tijd kwijt aan huishoudelijke taken. Maar door bijvoorbeeld de opkomst van mobiele telefoons en internet, krijgen meer vrouwen kansen om zich te ontwikkelen dan ooit tevoren.
Toch ervaren Afrikaanse vrouwen, net als de Nederlandse vrouwen, meer obstakels wanneer ze hun bedrijf willen laten groeien. De maandelijkse winst van een Afrikaans bedrijf met een vrouwelijke leider is gemiddeld 38 procent lager dan bij ondernemingen in handen van mannen. Uit een studie in tien Afrikaanse landen blijkt dat de bedrijven van mannen gemiddeld over zes keer meer kapitaal beschikken dan bedrijven van vrouwen. In Nederland zijn er vergelijkbare problemen. Hier groeien drie keer zoveel mannen als vrouwen door met hun onderneming.
Vrouwelijkheid als risicofactor
Als vrouwen aankloppen voor een lening, is de kans om die ook te krijgen kleiner dan wanneer een man dat doet. Het ondernemerschap van vrouwen wordt niet altijd op waarde geschat. Traditioneel hadden vrouwen in Afrikaanse landen vooral kleine bedrijfjes – denk aan een kraampje op de markt – om hun gezin van inkomsten te voorzien. Niet iets waar een investeerder zijn mouwen voor opstroopt. Te veel bankiers hebben dat traditionele beeld in hun achterhoofd wanneer er een ambitieuze vrouw aanklopt met een solide bedrijfsplan. Te risicovol, denken ze. Niet iets om serieus te nemen.
En die vooroordelen zijn niet alleen ingebakken bij financiële instituties – ook bij vrouwen zelf. Je moet erg sterk in je schoenen staan om door te zetten, als je omgeving je eigenlijk het liefste in een traditionele vrouwenrol dwingt. Te veel vrouwelijke ondernemers proberen niet eens een lening aan te vragen, omdat ze er van tevoren al van overtuigd zijn dat ze niet serieus genomen zullen worden.
Onderwijs en coaching kunnen hier verandering in brengen. Bijvoorbeeld trainingen in financiële kennis, marketing en leiderschap. Ondernemers met een financiële opleiding nemen over het algemeen beter geïnformeerde beslissingen en beoordelen hun kredietwaardigheid objectiever. Zij zullen hun kansen beter inschatten.
Financiële producten
Banken zouden hun financiële producten ook beter kunnen afstemmen op de wensen van vrouwelijke ondernemers. Zo blijken vrouwen in Nederland er bijvoorbeeld relatief vaker behoefte aan te hebben om met een financieel adviseur van de bank te bellen, voor persoonlijk advies over hun onderneming, waarbij de consultant echt inspeelt op de specifieke situatie. Dat is geen dienst die banken standaard bieden, hoewel het wel kan zorgen voor meer vrouwelijke klanten.
Ook in Afrikaanse landen zijn nieuwe financiële producten nodig die inspelen op de belangen van vrouwen. Veel Afrikaanse vrouwen zijn gewend om te opereren in een informele omgeving. Financiële producten met vergelijkbare mogelijkheden als in de informele sector, spreken hen aan. Bijvoorbeeld leningen die roerende goederen accepteren als onderpand, of die gedekt worden door goud. Sommige lokale banken in Palestina bieden dit soort leningen aan in combinatie met financiële alfabetiseringsprogramma’s en adviesdiensten, speciaal toegespitste op de behoeftes van vrouwen.
Dit doet PlusPlus
Op PlusPlus komen met regelmaat prachtige bedrijven langs van vrouwelijke ondernemers. Exotic bijvoorbeeld, een bedrijf dat macadamianoten inkoopt bij kleinschalige boeren en exporteert. Niet alleen het managementteam bestaat uit vrouwen, de meerderheid van de werknemers ook.
We streven naar een 50/50 verdeling tussen door mannen en vrouwen geleide bedrijven. Dat is niet eenvoudig, want er kloppen minder vrouwen aan voor financiering dan mannen. En het is moeilijker om bedrijven te vinden die aan de voorwaarden voor financiering voldoen. Onze medewerkers in Azië, Afrika en Latijns-Amerika zoeken actief naar dit soort bedrijven, zodat PlusPlus een bijdrage kan leveren aan de ongelijkheid in financieringsmogelijkheden.
Hoe kun je Vrouwendag vieren?
Iedere dag is een goede dag om een door vrouwen geleid bedrijf te steunen, maar op Internationale Vrouwendag wellicht nog iets meer. Zoals het bedrijf van ondernemer Jane, die met een lening van 25.000 euro meer macadamianoten kan inkopen bij kleinschalige boeren én meer banen biedt aan vrouwen. Bekijk haar bedrijf hier.
Bronnen:
https://nos.nl/artikel/2417634-vrouwelijke-ondernemers-trekken-moeilijker-kapitaal-aan
https://www.worldbank.org/en/news/opinion/2018/11/29/women-entrepreneurs-the-future-of-africa
https://ideas4development.org/en/women-entrepreneur-africa/
https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2020/03/africa-gender-gap-access-to-finance-morsy.htm
