De rendementen van aandelen en obligaties staan dit jaar zonder uitzondering in de min. En fors ook. Soms met wel -30%. Directe aanleiding hiervoor is de oorlog in de Oekraïne. Dit zorgt natuurlijk voor onzekerheid en onrust bij mensen en beleggers. Gelukkig is er in beleggersland een categorie die dit jaar wel een plus laat zien: microkredietfondsen.
Vrijwel geen verband met aandelen en obligaties
Waar beleggen in microkrediet echt verschilt van beleggen in aandelen en obligaties, is dat wordt belegd in ‘mensen’. Vooral kleine leningen aan ondernemers in ontwikkelingslanden. In de reële economie dus, en niet in beursgenoteerde bedrijven. In oorlogstijd blijkt dat een voordeel omdat de koersontwikkeling niet samenhangt met de – sterk gedaalde – aandelen- en obligatiebeurzen.
Kleine leningen met veel impact
Microkredietfondsen bieden over het algemeen een stabiel financieel rendement. Daar komt bij dat microfinanciering geldt als de meest vergaande manier van duurzaam beleggen. Wereldwijd hebben 1,7 miljard mensen geen toegang tot een bankrekening. Met een microkrediet kunnen ondernemers hun bedrijfje laten groeien, hun gezin te eten geven en hun kinderen naar school laten gaan.
Spreken de taal
De leningen worden verstrekt door plaatselijke microfinancieringsinstellingen (MFI) in ontwikkelingslanden. Zij spreken letterlijk de taal. Ook hebben ze de kennis om te beoordelen of iemand in aanmerking komt voor een lening of spaarrekening. De instellingen zijn ook verantwoordelijk voor het innen van de rente en aflossing en rapporteren dit aan het beleggingsfonds. Beleggingsfondsen verstrekken op hun beurt leningen aan deze MFI’s.
ACTIAM Financial Inclusion Fonds: elk jaar in de plus
Neem bijvoorbeeld het microkredietfonds van vermogensbeheerder ACTIAM. Dat kent een gemiddeld nettorendement van 3,7% per jaar sinds de oprichting in 2014. Met in 2021 een uitschieter van 5,8%. Tot september 2019 stond het fonds alleen open voor grote institutionele beleggers. Nu kan gelukkig iedereen beleggen in dit fonds.
Honderdduizenden mensen geholpen
Vanaf de start in 2014 zijn in totaal meer dan 666.400 leningen verstrekt. Van de ontvangers is 78% vrouw en woont 70% op het platteland. Twee groepen die vaak niet terecht kunnen bij lokale banken. Vreemd, want in de praktijk blijken vrouwen juist voorzichtiger te zijn dan mannen. En bijna altijd (96% van de gevallen) wordt de lening terugbetaald.
Motor voor ondernemerschap
De gemiddelde looptijd van een lening door een MFI is 12 maanden. Door de korte looptijd is het renterisico beperkt. Dat is het risico dat de waarde van de lening daalt als de marktrente stijgt. Met de terugbetaalde lening kan eenvoudig weer een nieuwe ondernemer worden geholpen.
Microkrediet is daarom een belangrijke motor voor ondernemerschap, het creëren van banen en hiermee een rechtvaardiger samenleving. En zo creëert de bewuste belegger bonuswaarde.
Bijdragen aan werelddoelen duurzame ontwikkeling
Toegang tot financiële diensten heet in de beleggingswereld ‘financiële inclusie’. Financieel meedoen geldt als tussenstap voor het bereiken van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties. Die moeten zorgen voor een einde aan extreme armoede, ongelijkheid, onrecht en klimaatverandering. Bijna alle MFI’s waar ACTIAM mee samenwerkt hebben een missiedoel dat bijdraagt aan 1 of meer van de 17 SDG’s.
Microkredietportefeuille: ACTIAM, ASN en Triodos
Stan&Wende biedt al jaren een microkredietportefeuille aan. Deze bestaat uit fondsen van ASN, Triodos en ACTIAM. Het ASN microkredietfonds is opgericht in 1996 en dat van Triodos in 2002. Het rendement van beide fondsen was tot 2020 elk jaar positief. Wat echt uitzonderlijk is. Tijdens corona was het rendement van ASN en Triodos in 2020 even negatief. Daar waar ACTIAM juist wel een plus had van 3,4%. Een goed voorbeeld dat het risico daalt, door te spreiden over meerdere fondsen.
Beperkt risico
Op een schaal van 1 (zeer laag risico, gelijk aan sparen) tot 7 (zeer hoog risico) nemen de microkredietfondsen van ASN en Triodos plaats 3 in. ACTIAM zit zelfs nog iets lager (risico indicator 2), omdat dit fonds voor 100% in leningen belegt, waar de andere twee ook nog een stukje aandelen in portefeuille hebben.
De fondsen hebben een beperkt liquiditeitsrisico. Om de in- en uitstroom van gelden te managen, wordt een deel van het totale vermogen cash aangehouden. Daarnaast beschikken de fondsen over een kredietfaciliteit als extra buffer.
De microkredietportefeuille kan interessant zijn als vervanger van spaargeld dat niet direct nodig is, of als je beleggen wat spannend vindt. Dat is ook de reden dat Stan&Wende microkrediet voor 10 tot 25% opneemt in de standaardportefeuilles.
Kosten en bonusbaten
Tot slot: ja, de kosten van een microkredietfonds zijn wat hoger dan een doorsneefonds. Kleine leningen verstrekken in ontwikkelingslanden is nu eenmaal bewerkelijker. Maar het nettorendement, na aftrek van kosten, is relatief hoog. Helemaal als je kijkt naar de maatschappelijke winst. Een beperkt risico, een stabiel rendement en een bijdrage leveren aan de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties. Daar doen wij het als bonusbeleggers voor. Doe je mee?
Wouter van Leusen, Oprichter en eigenaar Stan&Wende
