“Corona legt heel veel bloot”, zei iemand laatst. En ik denk dat dat klopt: de tweedeling die er was in de samenleving is nog duidelijker geworden: het verschil tussen de haves en de have-nots. Juist in deze crisis komt het erop aan – worden zaken helder en kunnen mensen het verschil maken, of juist niet? Zo ervaarde Oikocredit International dat ook in 2020. Uiteraard een jaar vol uitdagingen, zoals voor zoveel organisaties, maar ook een jaar waarin Oikocredit waar kon maken wat het betekent als impact op de eerste plaats (impact first) staat. Juist in het afgelopen jaar, misschien wel meer dan ooit, kon Oikocredit handen en voeten geven aan dit uitgangspunt.
Impact first
Zo konden partners van Oikocredit extra trainingen volgen op het gebied van crisismanagement, deelnemen aan webinars om ervaringen met elkaar uit te wisselen, uitstel krijgen bij het terugbetalen van leningen, herfinanciering aanvragen indien dat nodig was en ontvingen partners praktische hulp door middel van het coronasolidariteitsfonds. Allemaal zaken die voor Oikocredit logisch zijn als het zegt dat het impact voorop stelt.
Om dit te bewerkstelligen heeft Oikocredit prioriteit gegeven aan het ondersteunen van haar 563 partners, en lag de focus tijdelijk niet bij het verstekken van financiering aan nieuwe partnerorganisaties. Het percentage van de uitstaande leningen van Oikocredit met meer dan 90 dagen betalingsachterstand (PAR90) steeg ten opzichte van 2019 daardoor slechts licht, zeker wanneer men kijkt naar de effecten van de coronapandemie, van 5,4% naar 5,8%. Gedurende het jaar heeft Oikocredit betalingsuitstel verleend aan 136 partners. Het is verheugend te constateren dat 108 partners in staat waren om de betalingen in de tweede helft van 2020 te hervatten. Door het nemen van deze proactieve maatregelen konden de partnerorganisaties van Oikocredit blijven bijdragen aan het verbeteren van zelfredzaamheid van mensen met een laag inkomen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. In het vierde kwartaal, toen de eerste tekenen van herstel zichtbaar werden, kon Oikocredit ook weer financiering aan nieuwe partnerorganisaties verstrekken.
Financiële resultaten
Als een consequentie van bovenstaande uitgangspunten daalde de financieringsportefeuille van Oikocredit, die bestaat uit leningen en equity-investeringen, van € 1.064,6 miljoen eind 2019 naar € 845,1 miljoen eind 2020. Deze daling was niet alleen het gevolg van het tijdelijk stopzetten van kredietverlening aan nieuwe partners en verminderde economische activiteiten bij bestaande partners, maar werd ook veroorzaakt door wisselkoerseffecten. De waardering van de euro (en in mindere mate de Amerikaanse dollar) ten opzichte van lokale valuta verminderde de totale waarde van de financieringsportefeuille in euro’s.
Ook de rentebaten daalden als gevolg van het inkrimpen van de portefeuille, uitstel voor het terugbetalen van leningen voor partners in nood en de gedaalde waarde (in euro’s) van aflossingen in lokale valuta en in Amerikaanse dollar. De coöperatie sloot het jaar af met een nettoverlies van € 22,2 miljoen en de totale geconsolideerde activa bedroeg € 1.241,7 miljoen – een lichte daling ten opzichte van 2019 (€ 1.310,4 miljoen). De voorzieningen, bestaande uit voorzieningen op de leningen (rente en aflossing) en voorziening op de waardevermindering van de equity-investeringen, bedragen € 109,9 miljoen, een toename van € 12,6 miljoen ten opzichte van 2019 (€ 97,3 miljoen), voornamelijk als gevolg van de coronapandemie. Het nettoverlies van € 22,2 miljoen wordt daarmee voor € 12,6 miljoen veroorzaakt door verhoging van de genoemde voorzieningen.
Oikocredit beschikt over gezonde financiële reserves. Dit zorgt ervoor dat de coöperatie het nettoverlies op kan vangen. De stabiele kapitaalbasis, in combinatie met de liquiditeit, stelt Oikocredit in staat om de aan- en verkoop van aandelen te blijven ondersteunen en maakt het tegelijkertijd mogelijk om de portefeuille op een duurzame manier weer op te bouwen.
Op basis van dit resultaat en de financiële vooruitzichten op middellange termijn, zal de Raad van Bestuur van Oikocredit, ondersteund door de Raad van Commissarissen, tijdens de algemene ledenvergadering in juni 2021 een dividend voorstellen van 0%. Dit voorstel dient om het ledenkapitaal en de reserves van Oikocredit te beschermen, zodat na de coronapandemie bestaande en nieuwe partners op een duurzame manier ondersteund kunnen worden bij de wederopbouw van hun onderneming.
Loyaliteit en solidariteit achterban
Dat Oikocredit impact voor opstelt, wordt herkend, gewaardeerd en aangemoedigd door de wereldwijde, loyale en solidaire achterban. Het totaalbedrag aan toevertrouwde middelen, inclusief instroom en uitstroom, daalde tot eind november 2020 licht met 2,3% tot € 1.104,1 miljoen.
Vooruitblik: positief over de toekomst
In het vierde kwartaal van 2020 zag Oikocredit de eerste tekenen van herstel in de landen waar zij werkt. De afgelopen maanden is financiering van nieuwe partners daarom voorzichtig hervat. Oikocredit verwacht daarom dat 2021, naast dat het een uitdagend jaar wordt, ook een jaar van herstel wordt. Juist omdat Oikocredit zo nauw in contact staat met haar partners, kan de coöperatie een bijdrage leveren aan het economische herstel in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. En nu de pandemie leidt tot toenemende ongelijkheid tussen en binnen landen, blijf Oikocredits missie onverminderd van kracht: mensen en gemeenschappen met lage inkomens in Afrika, Azië en Latijns-Amerika ondersteunen bij het verbeteren van de kwaliteit van leven door middel van duurzame financiering en capaciteitsopbouw. Zo blijft impact first centraal staan om een verschil te blíjven maken, nu en in de toekomst.
Eric Holterhues, Directeur Oikocredit Nederland
