Natascha van der Zwan is een van de twaalf wetenschappers van de Universiteit Leiden die deze ronde een Vidi-financiering van 800.000 euro toegekend heeft gekregen. De universitair hoofddocent bij het Instituut Bestuurskunde doet onderzoek naar beleggingspolitiek en de verduurzaming van het financiële stelsel. ‘Deze beurs is een geweldige kans om mijn onderzoek naar duurzaam beleggen verder uit te breiden.’
Wat betekent deze beurs voor jou en je onderzoek?
Van der Zwan: ‘De Vidi is voor mij een geweldige kans om mijn onderzoek naar duurzaam beleggen verder uit te breiden en de komende jaren voort te zetten binnen mijn eigen onderzoeksteam. Dit was de eerste keer dat ik deze aanvraag deed, dus ik had zeker niet verwacht dat ik deze ronde al succesvol zou zijn.’
Ze ziet de Vidi als een bevestiging van het belang van haar onderzoek waar ze al een tijd mee bezig is.’ Ik doe al enige tijd onderzoek naar het thema duurzaam beleggen, samen met collega’s van de Universiteit Leiden en van universiteiten in het buitenland. We kunnen nu doorgaan om nieuwe inzichten over het verduurzamen van het financiële stelsel te vergaren. Binnen mijn vakgebied van de vergelijkende politieke economie staat onderzoek naar sustainable finance nog in de kinderschoenen. Ik vond het daarom heel mooi dat een van de anonieme reviewers het project waardeerde als een nieuwe mogelijkheid om de academische gemeenschap rondom dit onderzoeksthema verder op te bouwen. Toen de Vidi-uitslagen werden gepubliceerd, kreeg ik ook meteen berichten van collega’s van andere universiteiten die eveneens bezig zijn met het opzetten van nieuwe projecten rondom sustainable finance die me uitnodigden voor nadere uitwisseling van ideeën. Dat is natuurlijk enorm inspirerend en daar kijk ik ontzettend naar uit.’
Toen het nieuws over haar beurs naar buiten kwam, was ze eigenlijk met hele andere dingen bezig. ‘Ik was bij de eindejaarspicknick van de klas van mijn dochter. Ik was op dat moment meer bezig met rondrennende kleuters dan met mijn onderzoek. Dus het bericht met de uitslag kwam als een grote verrassing. Het heeft zeker wel een paar dagen geduurd, voordat het goede nieuws bij me was doorgedrongen.’
Kan je meer vertellen over je onderzoek en uitleggen wat sustainable finance is?
Van der Zwan: ‘Mijn Vidi-project richt zich op duurzaam beleggen door grote beleggers als verzekeraars en pensioenfondsen. Duurzaam beleggen wil zeggen dat beleggingen (bijvoorbeeld aandelen in ondernemingen of de aanschaf van onroerend goed) niet alleen gedaan worden voor de winstgevendheid, maar ook om andere doelstellingen te realiseren. In dit geval: duurzaamheidsdoelstellingen, zoals de vermindering van CO2-uitstoot of het bevorderen van biodiversiteit. Institutionele beleggers zoals verzekeraars en pensioenfondsen kunnen daar een enorm belangrijke rol in spelen, omdat zij zulke grote vermogens beheren. Toch is er veel variatie tussen soorten beleggers en ook tussen beleggers uit verschillende landen in de mate waarop zij duurzaam beleggen. Mijn onderzoek tracht deze variatie beter te begrijpen en aanbevelingen te genereren om meer grote beleggers aan te sporen om op echt duurzame wijze te beleggen.’
De bestuurskundige gaat op verschillende manieren te werk. ‘Het project heeft als doel om een nieuwe methode te ontwikkelen, waarmee we beter kunnen inschatten hoeveel en op wat voor manier grote beleggers nu eigenlijk duurzaam beleggen – want daarover is eigenlijk nog heel erg weinig bekend. Ook zal het project wet- en regelgeving in verschillende landen vergelijken om daarmee inzicht te krijgen waarom beleggers in bepaalde landen meer duurzaam beleggen dan in andere landen. En we gaan binnen financiële organisaties onderzoeken hoe de besluitvorming rondom duurzaam beleggen intern plaatsvindt, waarbij we bijvoorbeeld ook gaan kijken naar de invloed van stakeholders en sociale bewegingen op het beleggingsbeleid.’
Heb je al enig idee hoe de komende 5 jaar eruit zullen gaan zien?
‘Het is al met al een omvangrijk en ambitieus project, dat ik zeker niet in mijn eentje kan uitvoeren. Gelukkig stelt de financiering me in staat om een promovendus en een postdoctoraal onderzoeker aan mijn team toe te voegen, om het project gezamenlijk te kunnen uitvoeren. Voor elk van de deelprojecten zullen we andere onderzoeksmethoden gebruiken, van automatische tekstanalyse tot participerende observaties. Daarmee biedt de VIDI ook een mooie kans voor mij om te leren van de onderzoekers uit mijn team en zodoende mijn eigen methodologische expertise verder uit te breiden.’
Van der Zwan hecht er waarde aan om haar FGGA-collega’s te bedanken na de succesvolle financieringsaanvraag. ‘Dit is zelden een puur individuele prestatie. In mijn geval heb ik mijn ideeën kunnen ontwikkelen dankzij bestaande samenwerkingen met collega’s uit mijn vakgebied. En ik heb enorm veel baat gehad van de adviezen en feedback van mijn FGGA-collega’s, die eerder succesvolle NWO-aanvragen hebben gedaan of anderzijds betrokken zijn geweest bij het NWO-Talentprogramma. Dankzij heb ben ik in staat geweest om het voorstel zo scherp mogelijk te krijgen en om me goed te kunnen presenteren tijdens de interviewronde.’
Natascha van der Zwan doet vergelijkend en historisch onderzoek naar financialisering en de verzorgingsstaat, wet- en regelgeving voor pensioenbeleggingen, en het pensioenfondskapitalisme. Haar werk werd gepubliceerd in, onder andere, Socio-Economic Review, New Political Economy en Journal of Modern European History. Ze is de co-auteur van Nederland Pensioenland (Amsterdam University Press, 2016, met Sijbren Kuiper) en een van de samenstellers van het te verschijnen International Handbook of Financialization (Routledge, met Philip Mader en Daniel Mertens). Momenteel werkt zij aan een vergelijkend-historische analyse van pensioenfinancialisering in Nederland, Duitsland en de Verenigde Staten.
bron: Universiteit Leiden
