Beleggen op basis van ESG-criteria was jarenlang gericht op het vermijden van risico. Beleggers beoordeelden het neerwaartse risico voor ondernemingen als gevolg van ESG-schendingen. De laatste jaren heeft zich echter een nieuwe trend ontwikkeld.
Uitsluitend concentreren op neerwaartse risico’s volstaat niet meer. De gevolgen van klimaatverandering en schaarste van hulpbronnen zijn doorlopend zichtbaar: orkanen die grote schade aanrichten, stijgende zeespiegels, extreme temperaturen en klimaat- en economische vluchtelingen. In het Global Risk Report 2018 stelt het Wereld Economisch Forum vast dat risico’s verbonden aan klimaatverandering en natuurlijke hulpbronnen steeds groter worden (zie Figuur 1). Deze en gerelateerde risico’s worden steeds vaker geïdentificeerd en publiekelijk gerapporteerd.
The Global Risks Interconnections Map 2018
Investeerders kennen steeds meer gewicht toe aan de positieve impact en bijdrage van ondernemingen die negatieve gevolgen voor milieu en maatschappij vermijden of daar oplossingen voor aandragen. Het belang van concrete actie op dit gebied blijkt ook uit de Sustainable Development Goals (SDG’s), waar overheden, het bedrijfsleven en de samenleving zich aan hebben gecommitteerd. Dit betreft 17 hoofddoelstellingen met diverse subdoelstellingen, die in 2030 gerealiseerd moeten zijn.
Een gemeenschappelijk vocabulaire, maar nog een lange weg te gaan
De SDG’s bieden een uniek doelstellingskader en fungeren als een gemeenschappelijk vocabulaire tussen overheden, het bedrijfsleven en beleggers. Omdat de doelstellingen zijn vastgesteld per land, is er enige creativiteit voor nodig om de doelstellingen naar het bedrijfsleven te vertalen.
Desalniettemin bieden de SDG’s ondernemingen een handvat voor toekomstige investeringen. De SDG’s vormen een praktisch uitgangspunt waarmee beleggers de impact van hun beleggingen kunnen meten of in overeenstemming kunnen brengen met ESG-criteria. De Nederlandsche Bank (DNB) vindt dat beleggers een belangrijke rol hebben in de verdere standaardisatie van data en bij ondernemingen moeten aandringen op grotere transparantie en het rapporteren van meer impactparameters. De feitelijke vaststelling van de impact zelf vormt nog altijd een uitdaging. De industrie is het er nog niet over eens hoe die gemeten zou moeten worden.
In Nederland heeft de SDGI (Sustainable Development Goals Investing – een initiatief van de sector in samenwerking met de Nederlandse overheid en DNB) een breed door pensioenfondsen, verzekeraars en banken gedragen methodiek opgesteld om hun bijdrage aan de SDG’s te meten. Hierbij ligt de nadruk op positieve impact. Andere initiatieven ter verbetering van de metingen zijn de impactparameters van dataproviders, maar ook de reeds bekende Access to Nutrition en Access to Medicine indices.
Belang fundamentele analyse
Vanuit financieel oogpunt bieden de SDG’s een goede beleggingsmogelijkheid, aangezien ondernemingen met een positieve impact zullen profiteren van snelgroeiende eindmarkten en langdurige gunstige effecten. Zij geven langetermijnbeleggers een indicatie van de miljarden aan publieke en private investeringen die de komende tien jaar zullen worden gedaan. De SDG’s kunnen tegen 2030 meer dan 12 biljoen dollar aan marktmogelijkheden op het gebied van voedsel, landbouw, stedelijke ontwikkeling, energie en materialen, gezondheid en welzijn opleveren en 380 miljoen nieuwe banen creëren. In de fundamentele analyse blijft het evengoed van belang om het businessmodel van ondernemingen te beoordelen in de context van marktontwikkelingen en wet- en regelgeving om vast te stellen of er een duurzaam concurrentievoordeel bestaat.
Ook de kwaliteit van het bestuur speelt een rol. Zodra er de overtuiging is dat grondbeginselen van de onderneming de juiste zijn, wordt een prognose afgegeven over het langetermijnrendement. Door ondernemingen conservatief te waarderen kan worden beoordeeld hoeveel groei is verdisconteerd en een prognose worden geven van het rendement op incrementele beleggingen.
Voorbeelden
Het Franse Schneider Electric is een goed praktijkvoorbeeld. Schneider Electric is toonaangevend in het digitaal transformeren van energiebeheer en automatisering en heeft daardoor veel te maken met het doorlopende thema “energiebesparing”. De onderneming heeft de afgelopen twee jaar meer dan gemiddelde kapitaaluitgaven gedaan, waardoor het voor wat betreft slimme, energiezuinige elektriciteitsnetten in een sterke concurrentiepositie verkeert. Gezien het groeiend aandeel van hernieuwbare energie en de opkomst van elektrische auto’s zal het stabiliseren van het elektriciteitsnet een steeds grotere uitdaging vormen. Het afstemmen van de kapitaaluitgaven aan diverse SDG’s en haar sterke marktpositie en financiële gezondheid hebben ons overtuigd van de financiële vooruitzichten van deze onderneming op de lange termijn.
Het van de beurs van Hong Kong genoteerde GCL New Energy Holding daarentegen lijkt op het eerste gezicht interessant, aangezien de afstemming op SDG-doel 7 (Duurzame en betaalbare Energie) vrijwel perfect is. Deze snelgroeiende onderneming exploiteert zonnecentrales in China en is de op één na grootste onderneming op het gebied van geïnstalleerde zonne-energiecapaciteit. Een analyse van de markt waarin de onderneming actief is, laat echter zien dat er sprake is van overcapaciteit in de gehele sector; het verhoogd risico van dalende prijzen kan leiden tot een algemene afname van de winstgevendheid van het bedrijf. Dit is typisch een voorbeeld van een onderneming waar vanwege financiële redenen beter niet in belegd kan worden.
Ook negatieve impact van belang
Het is dan ook niet voldoende om alleen te concentreren op de positieve bijdrage van de SDG’s. De betrokken ondernemingen moeten ook worden beoordeeld op hun algemene prestaties inzake ESG-criteria om uit te sluiten dat ze serieuze negatieve impact hebben. Een interessante methode om dit vast te stellen, is de toepassing van zogenaamde Planetary Boundaries gebaseerd op onderzoek van het Resilience Center in Stockholm:
- Klimaatverandering
- Verlies biodiversiteit
- Biogeochemische stromen
- Stratosferische ozon-concentratie
- Verzuring van de oceanen
- Zoetwatergebruik
- Land-systeem-verandering
- Chemische verontreiniging
- Aerosols in de atmosfeer
Dit onderzoek geeft aan wat de veilige operationele ruimte is van negen belangrijke aardprocessen qua klimaat en biodiversiteit.
Overschrijding van deze Planetary Boundaries kan exponentiële wijzigingen in het functioneren van het Aardse Systeem in gang zetten, resulterend in disruptieve klimaatverandering. Het is mogelijk deze boundaries te vertalen naar parameters voor een beleggingsportefeuille of op bedrijfsniveau. Een voorbeeld van een activiteit die een nadelige invloed heeft op het milieu is het realiseren en exploiteren van een waterkrachtcentrale in een regio met fragiele biodiversiteit. De risico’s die zijn verbonden aan beleggen in deze activiteiten met negatieve impact zijn regelgevingsproblemen, afwaarderingsrisico, boetes en onverkoopbare activa.
Rapportage
Een belangrijk element van impactbeleggen is dat beleggers transparant zijn en zich committeren aan het meten en rapporteren van de sociale en milieuprestaties alsook de voortgang. Het meten van de impact en het daarover verslag doen, vormt echter een uitdaging. Er bestaan verschillende meetsystemen waarmee een indicatie wordt gegeven van de prestaties van ondernemingen en de progressie die zij hebben geboekt. Gezien de beperkingen van de momenteel beschikbare meetsystemen is het essentieel om zelf onderzoek te doen naar meer dan de mate waarin ondernemingen zich committeren aan de SDG’s.
Voorbeeld
De Hydrotect-coating van het Japanse TOTO Ltd., een toonaangevende producent van sanitair, is hier een goed voorbeeld van. Hydrotect is een unieke, zelfreinigende beschermende coating voor bouwmaterialen zoals keramische tegels. De coating transformeert stikstofoxide tot een minder schadelijke stof, wat betekent dat de lucht in de omgeving wordt gezuiverd en zichzelf reinigt. Dit heeft tot gevolg dat een huis dat is behandeld met deze coating, dezelfde hoeveelheid stikstofoxide zuivert die wordt geproduceerd door 12 auto’s die dagelijks rond de 30 km rijden. Merkwaardig genoeg wordt de positieve impact van dit product nog niet volledig uitgedrukt in de ondernemingsscores door bestaande reguliere dataproviders.
Alternatieve gegevens zijn zeer belangrijk naast eigen kwalitatieve beoordelingen. Het is noodzakelijk om niet alleen te kijken naar de mate waarin ondernemingen zich committeren aan de SDG’s, maar ook naar de neveneffecten en de context waarin ondernemingen opereren. Dit levert voor beleggers verrassende additionele inzichten op!
Hilde Veelaert – Hoofd Aandelen bij ACTIAM
